ŚMIERĆ OSWOJONA
Wdowy to najnowsza sztuka Sławomira Mrożka, autora cenionego w Polsce zarówno przez widzów, krytyków jak i artystów. Wystawiły tę sztukę, niemal równocześnie, dwa teatry - STARY w Krakowie i WSPÓŁCZESNY w Warszawie. Przedstawienie warszawskie wyreżyserował Erwin Axer, który ma w swoim dorobku niejedną realizację Mrożka (np. słynną premierę "Tanga" z 1965 r.). Axer należy do tych reżyserów, którzy interpretują teksty za pomocą środków dyskretnych i jakby "ukrywają się" za aktorami. Toteż aktorstwo jest z reguły mocną stroną jego przedstawień. Możemy się o tym przekonać oglądając właśnie "Wdowy". Teatr Mrożka oparty jest przede wszystkim na dialogu. Ten dialog znalazł we WSPÓŁCZESNYM wyśmienitych wykonawców. Najpierw panie. Przy kawiarnianych stolikach, przy ciastku i drinku, zasiadają Zofia Kucówna i Marta Lipińska. Tematem ich rozmowy, pełnej paradoksów i nieubłaganej logiki, są mężczyźni. A raczej - zmarli już mężowie obu pań (stąd tytułowe wdowy). Kucówna gra babę-jędzę, co to ma wszystkim za złe. Lipińska - kobietę "puszystą" o spolegliwym stosunku do ludzi i świata. Ten damski dialog iskrzy się, błyszczy i bawi. W drugiej części przedstawienia dialog prowadzą panowie - Henryk Bista i Krzysztof Kowalewski. Cóż jednak może zdziałać prymitywny, męski instynkt życia wobec intuicji i siły, także biologicznej, kobiet? - zdaje się pytać Mrożek. Jest jeszcze jedna postać na scenie, Kelner, którego gra Wiesław Michnikowski. l z nim właśnie finałowe tango z figurami zatańczy arcyzgrabna, czarna dama, czyli śmierć (w tej niemej roli występuje Ewa Gawryluk). Bo tym razem Sławomir Mrozek napisał sztukę o czymś, co dotyczy nas wszystkich, jednak charakterystycznym dlań racjonalizmem i śmiechem ten poważny temat - oswoił. Czy dlatego, że napisał sztukę w Meksyku, gdzie śmierć jest elementem tradycji wielkiej, radosnej, ludowej zabawy? Tak, czy inaczej, znów oglądamy zaskakująco innego Mrożka.
