Artykuły

Tytuł był właściwie inny, ale nie wiem, czy wypada tu napisać dużymi literami "Rzecz o d... Maryni". A jednak to zdanie w cudzysłowie najlepiej oddaje sens a zwłaszcza skutek zabiegów reżyserskich Tadeusza Minca poczynionych na "Białym małżeństwie" Tadeusza Różewicza.

Blaha komedyjka o obsesjach i zwidach erotycznych panienek z epoki Zapolskiej ma z Różewiczem jednak niewiele wspólnego. l nie pomagają w rozszyfrowaniu intencji autora pseudoawangardowe inscenizacyjne zabiegi, ani na scenie umieszczona scena i widownia.

W dodatku to akcentowanie dialogów toczonych wokół najintymniejszych części ciała, precyzja i szczególne punktowanie scen na tenże temat i całkowita bezradność reżysera wobec innych partii tekstu.

W sumie przedstawienie irytujące, najbardziej przez swoją ładność i trywialność zarazem. Najgorsze jednak jest to, że właśnie taki spektakl kształtuje osąd o sztuce Różewicza (ilu widzów zada sobie trud przeczytania utworu?), płytki i powierzchowny w tej sytuacji.

A przecież "Białe małżeństwo" jest to pastisz. Przede wszystkim literacki. Nie bez powodu plączą się po utworze poetyckie teksty młodopolskie, które aż się proszą o właściwe traktowanie przez głoszących je aktorów. "Białe małżeństwo" jest to także lub przede wszystkim wypowiedź pisarza o dzisiejszej epoce, tak chętnie nawiązującej do moderny. Pewnie również przewrotny głos dramaturga na temat "łóżka na scenie", modnego w dzisiejszym teatrze. Przestrogi jakiejś można by się też u Różewicza doszukać.

O "Białym małżeństwie" ukazało się tekstów sporo. Niewiele krytyczno-literackich, znacznie więcej recenzji z omawianego tu przedstawienia. Posmak skandalu sprawił, że na pierwszy festiwalowy spektakl wdzierano się niemal siłą, a śmiech na sali przypominał reakcję maturzystów na widok pornograficznych zdjęć.

Tymczasem zaś nie wokół części ciała eksponowanych w zachodnich magazynach winny obracać się myśli widzów. Tyle tylko, że głową poruszyć solidniej mógł wcześniej reżyser. A że tego nie zrobił, otrzymaliśmy w prezencie Różewicza dowcipkującego głównie o wspomnianej już części ciała Maryni.

Szkoda też, że nie mogę w tej sytuacji wysoko ocenić aktorstwa na przykład Bohdany Majdy (świetna ubiegłoroczna rola w "Kartotece"), czy wyraźnie utalentowanej młodej aktorki Barbary Sułkowskiej. Obydwie mogłyby zagrać o wiele pełniejsze role, tyle że w innym przedstawieniu choć również "Białego małżeństwa".

Teatr Mały. Scena Teatru Narodowego w Warszawie. Tadeusz Różewicz, "Białe małżeństwo". Reżyseria: Tadeusz Mine; Scenografia: Andrzej Sadowski.