Szczecińskie premiery
500 rocznica urodzin Kopernika stała się znakomitą okazją do inspiracji twórczej dla wielu ludzi sztuki i literatury. Posypały się plastyczne plenery, teatralne premiery o tematyce kopernikowskiej.
Pisaliśmy w "PP" o prapremierze sztuki Józefa Grudy pt. "Portret Doktora Mikołaja". Jest to skrócona wersja sztuki "Śmierć Kopernika", którą wystawia właśnie teatr w Szczecinie w reżyserii autora. Warto przypomnieć, że scenariusz pt. "Śmierć Kopernika" został napisany dla telewizji w 1968 r.
Właśnie premiera szczecińska jest nawrotem do wersji i tytułu pierwotnego. Obie zostały oparte na materiałach historycznych i zachowanej korespondencji. Słowa, które wypowiada w tej sztuce Kopernik, są niemal dosłownymi cytatami z przedmowy do "De revolutionibus", z innych prac i listów Astronoma. Także wypowiedzi uczonych występujących w sztuce, inkwizytorów i chłopów są wyciągami autentycznych dokumentów.
Inną prapremierą na szczecińskiej scenie jest sztuka krakowskiego pisarza i krytyka teatralnego Jana Pawła Gawlika pt. "Obszar cienia". Oto co mówi na temat swojej sztuki autor w rozmowie z kierownikiem literackim teatru Jadwigą Adamowicz:
"Chciałem napisać sztukę o nieuchronności porażki, w chwili gdy jednostkowe wyobrażenia czy uzurpacje spełniają się kosztem innych ludzi. Sztukę o przemocy i lekceważeniu, o zachwianiu praw i obowiązków ludzi wobec siebie. Przykładów mamy aż nadto, pozostał jedynie problem wyboru. Życie podsunęło mi drastyczny przykład, a przykład ten zafrapował mnie i wciągnął. Jak to się dzieje, że normalni na pozór, inteligentni i myślący ludzie wpadają nagle w jakąś ostateczność? Na ile jest to jednostkową aberacją, głębokim, ale indywidualnym nieszczęściem, a na ile wypływa z ogólnego pobłażania i tolerancji dla zła lub przemocy?
