Zszywanie Europy
Festiwal Kontakt to jeden z pierwszych pomostów kulturowych Wschód-Zachód po zburzeniu muru berlińskiego. Toruński festiwal odkrył i wypromował w Polsce takie zjawiska jak szkoła litewskich reżyserów i społeczny teatr niemiecki Franka Castorfa i Christopha Marthalera.
Kontakt odbywa się w Teatrze Wilama Horzycy od 1991 r. Ten festiwal zrodziła jakby historia zmieniającego się świata. Do roku 1989 Toruń był miejscem Festiwalu Teatrów Polski Północnej, który przetrwał 30 lat. Był to najstarszy w Polsce festiwal teatralny. Jednak formuła tej imprezy zwiędła, m.in. w obliczu dziejących się wokół gwałtownych zmian. Runął mur berliński, na wschód od Polski odrodziły się nowe państwa, w błyskawicznym tempie odnawiające swoją kulturę zniszczoną sowietyzmem. Toruńską sceną kierowała wtedy Krystyna Meissner. Coś trzeba było zrobić z dogorywającym FTPP. - Zastanawialiśmy się, czy mógłby to być festiwal miast północy, tylko szerzej rozumiany - wypowiadała się wówczas Meissner na łamach miesięcznika Teatr. - Rozważaliśmy, czy można go otwierać kluczem Hanzy, czyli historycznego związku kupieckiego miast europejskich, do których należały m.in. Poznań, Wrocław, Gdańsk, Toruń, Praga i oczywiście mnóstwo miast w Niemczech. Mankamentem tego klucza okazała się nikła obecność miast rosyjskich w tym związku. W końcu zdecydowaliśmy inaczej. Aktualnie istnieje potrzeba zszywania Europy, Wschodu z Zachodem. I tak najprościej można określić formułę festiwalu. Toruń ze swą burzliwą historią miasta pogranicza był świetnym miejscem do jej realizacji. Krystyna Meissner kierowała festiwalem do 1996 r. Kontakt' 97 był już dziełem nowego kierownictwa Teatru Horzycy - Jadwigi Oleradzkiej i Andrzeja Bubienia. Przez te wszystkie lata festiwal zawsze pokazywał to, co najważniejsze w dramaturgii i teatrze danego kraju w danej chwili.
Odkrywał jednocześnie nowe obszary kulturowe i wspaniałych reżyserów litewskich Eimuntasa Nekrosiusa, Oskarasa Korśunovasa, Rimasa Tuminasa, czy Rosjanina Piotra Fomienko, Estończyka Elmo Nüganena. Bez tych nazwisk trudno wyobrazić sobie obecnie teatr europejski. Kontakt stał się najważniejszym festiwalem teatralnym w tej części Europy,
wielką konfrontacją teatralnych sposobów opowiadania o rzeczywistości. Teatr tańca spotykał się na nim z teatrem metafizycznym, egzystencjalny z zaangażowanym społecznie, kameralny teatr lalek z gigantomachią spektakli plenerowych. Festiwal ten słynie z prezentacji egzotycznych kultur i estetyk. Publiczność widziała teatr lalkowy z republiki Chakasja, leżącej w azjatyckiej części Rosji nad dolnym Jenisejem, lalki z Wietnamu grające na wodzie, australijskich aborygenów, czy tancerzy z Madagaskaru. Ten festiwal ukazał chyba wszystkie możliwe przestrzenie, w jakich współcześni reżyserzy realizowali swoje wizje. Oglądaliśmy spektakle dosłownie pływające w basenie, zajezdni tramwajowej, prywatnych mieszkaniach, na dworcu kolejowym - jednym słowem wszędzie tam, gdzie toczy się życie. Atrakcyjność formalna Kontaktu nie spowodowała jednak, że festiwal stał się swoistym przeglądem cudów artystycznej wyobraźni. -Dzięki jego spektaklom odzyskaliśmy wiarę w sens chodzenia do teatru - powiedział kiedyś Jerzy Koening, długoletni przewodniczący jury festiwalu. Zapewne dlatego wielu miłośników teatru od 13 lat nie może się doczekać ostatniego tygodnia maja.
Nagrody Kontaktu 2004
Pierwszą nagrodę i Grand Prix otrzymała Niestałość serc Marivaux w reżyserii Dymitrija Czerniakowa z Akademickiego Teatru Młodzieżowego Globus w Nowosybirsku;
drugą nagrodę dostało przedstawienie Roberto Zucco Bernarda Marie Koltésa, w reżyserii Tiit Ojasoo Teatru Vanemuine z Estonii;
trzecia nagroda przypadła spektaklowi Czerwoną nitką Aleksandra Żelezcowa w reżyserii Władimira Pankowa z Centrum Dramaturgii i Reżyserii A. Kazanccewa i M. Roszczina w Moskwie;
dziennikarze akredytowani przy festiwalu swoją nagrodę przyznali Mewie Czechowa, w reżyserii Petera Steina, w wykonaniu Teatru Dramatu Rosyjskiego w Rydze.
