Chłodna jesień
Napisana w 1988 roku sztuka była dramatopisarskim debiutem Eustachego Rylskiego, autora, który od opublikowania swej pierwszej książki "Powrót. Stankiewicz" (1984) stał się sensacją na polskiej scenie literackiej. Wydany trzy lata później zbiór opowiadań współczesnych "Tylko chłód" ugruntował jego pozycję, a powstała na zamówienie TV sztuka udowodniła, że również pisarstwo sceniczne Rylskiego jest zjawiskiem interesującym i znaczącym. Akcja "Chłodnej jesieni" rozgrywa się w 1980 roku. Sytuacja polityczna w Polsce zmienia się, zaś bohater sztuki, pisarz Aleksander Rohatyński, obchodzi 70. urodziny. Jesień życia człowieka i twórcy jest tu ukazana jako czas obrachunków, zadośćuczynień - czas zbiorów owoców życia.
W spektaklu telewizyjnym na plan pierwszy wysunięte zostały relacje między artystą a władzą i problematyka granic kompromisu i ceny, jaką można zapłacić za pozorną niezależność. Utwór Rylskiego odczytywano jako tzw. sztukę z kluczem. W postaci głównego bohatera znajdowano odniesienia do osoby Jarosława Iwaszkiewicza, który był przez dziesięciolecia, podobnie jak Rohatyński, pupilem komunistycznej władzy i zajmował pozycję "ostatniego arystokraty polskiej literatury".
Niektórzy krytycy po pierwszej emisji inscenizacji Zaorskiego (1990) słusznie widzieli w akcentowaniu politycznej problematyki pewne spłaszczenie i zubożenie utworu. Wszyscy jednak zgodnie podkreślali wartość kreacji Gustawa Holoubka, który powrócił do Teatru TV po blisko 10-letniej nieobecności na ekranie. Należałoby dodać, że całość obsady aktorskiej spektaklu jest znakomita, a obok Holoubka wyróżnić trzeba także Jana Peszka, który stworzył świetną postać działacza partyjnego Sapielaka.
