Ten groźny Stalin
Istnieje pewien stereotyp Stalina jako wodza, męża stanu i ojca narodów. Przedstawiano go jako człowieka silnego, słusznego wzrostu ze spokojną twarzą - mówi dyrektor Teatru Narodowego Jerzy Krasowski. - Anatol Rybakow w swojej powieści "Dzieci Arbatu" obala ten mit. Dokazuje, że była to tylko propaganda. W rzeczywistości Stalin miał krótkie nogi, długi tułów i ospowatą twarz.
- Czy Stalin na scenie Teatru Małego, na której wystawia Pan "Dzieci Arbatu", nadal będzie groźny?
- Stalin w wydaniu Gustawa Krona, który gra tę postać, nie przestał wzbudzać strachu. Nie będziemy go jednak heroizować, bo nie ma po temu powodów.
Powieść Rybakowa nie dotyczy tyle osoby Stalina, co problemu określanego nazwą stalinizm. Moja inscenizacja będzie rodzajem pytania - co stało się w kilku państwach Europy, że zaczęto budować w nich tak absurdalny "porządek"? Poczyniłem daleko idące zmiany w adaptacji Kokowkina, na której opiera się ta inscenizacja m.in.: włączyłem w tekst fragmenty autentycznych przemówień Stalina z lat 30, z okresu kolektywizacji. To dziwne uczucie słuchać tych samych słów, które brzmią inaczej.
- Czy patrzy Pan na ten "porządek" jak na epokę minioną?
- I tak i nie. Na pewno jest to epoka zamknięta, bo dzień dzisiejszy i ta premiera byłyby niemożliwe w tamtych czasach. Jednak system dopiero obumiera, jeszcze nie umarł. Nie jest to więc problem czysto historyczny. My Polacy mamy swoje porachunki ze Stalinem.
- Jakie są Pana osobiste doświadczenia z tamtych lat?
- Nigdy nie byłem stalinistą. W tamtych czasach byłem młodym człowiekiem, jeszcze się uczyłem i na szczęście nie miałem wpływu na drogę życiową innych ludzi. Ale wszystko pamiętam...
- Zawsze interesowały Pana otwory, z których można było wyprowadzić genealogię problemów współczesności. Czy tak jest i w tym przypadku?
- We wszystkim tym, co zrobiłem w teatrze, a co dotyczyło problemów społeczno-politycznych zawsze starałem się bronić człowieka i racji ludzkiej.
