Artykuły

W kilka godzin po wydaniu przez organizatorów festiwalu oświadczenia, że przesłanie spektaklu Garcii [na zdjęciu] wiąże się jednoznacznie z postulatem humanitarnego traktowania zwierząt i spełnia edukacyjne cele sztuki, doszło do kolejnego skandalu z wykorzystaniem zwierząt.

W piątek wieczorem Garcia podczas wrocławskiego festiwalu towarzyszącego przyznaniu Europejskiej Nagrody Teatralnej przedstawił swój drugi spektakl "Zasypcie moimi popiołami Myszkę Miki".

Tym razem wrzucał do akwarium chomiki syryjskie, zwierzęta półpustynne, nieumiejące pływać. Gdy zwierzę, z wielkim trudem utrzymujące się na powierzchni wody, zaczynało tonąć, aktor wyciągał je podbierakiem.

Ze strony oburzonej widowni poleciała w jego kierunku butelka. Przy drugim z pięciu chomików na scenę weszła Edyta Siemiątkowska z organizacji Straż dla Zwierząt i przerwała przedstawienie. Sceny z akwarium nie dokończono, bo kobieta zabrała chomiki ze sobą.

Jarosław Fret, dyrektor Instytutu Grotowskiego, organizatora festiwalu, nie uznaje przedstawień Garcii za teatr: - Te spektakle są błędnie zaadresowane. Oburzają tych, którzy okrucieństwem wobec zwierząt są i tak oburzeni, a nie dotykają tych, których powinny, na przykład konsumentów homarów. W widowiskach Garcii, a właściwie dziwowiskach, stajemy się podglądaczami, a nie widzami. Ja tych spektakli nie uznaję za widowiska teatralne. Działania organizacji ekologicznych są skuteczniejsze. Przy nich teatr Garcii przestaje mieć sens. Poza tym on zajmuje się zwierzętami tylko na scenie, a potem zostawia je za kulisami organizatorom.

Wrocławska prokuratura przesłuchała już Elżbietę Osowicz, która po czwartkowym show ze smażeniem homara na scenie złożyła doniesienie o popełnieniu przestępstwa. Śledczy wezwali na przesłuchanie Rodriga Garcię, ale nie stawił się. - Wiemy, że działacze Straży dla Zwierząt przygotowali kolejne doniesienie. To, że reżyser opuścił miasto, nie jest problemem, bo mamy takie narzędzia prawne, które pozwalają nam do niego dotrzeć - mówi prokurator Małgorzata Klaus z Prokuratury Okręgowej we Wrocławiu.

Wrocławski festiwal jest częścią Roku Grotowskiego, towarzyszy przyznaniu Europejskiej Nagrody Teatralnej (Premio Europa per il Teatro). W niedzielę wieczorem ma ją podczas uroczystej gali odebrać Krystian Lupa.

Rodrigo Garcia został w tym roku wyróżniony nagrodą "Nowe Rzeczywistości Teatralne".

Komentuje Magda Podsiadły: Walka z artystą

Rodrigo Garcia w swoich spektaklach podtapia chomiki w akwarium, wywołując ich śmiertelny strach, albo zgodnie z procedurą kulinarną zabija homara, a przerażenie zwierzęcia wkłada w nasze uszy za pomocą czułego mikrofonu.

Czemu to służy? Refleksji, że jemy mięso, nie myśląc, że kosztowało cierpienie i życie żywą jak my istotę. Że odzieramy ją z godności. Że obok nas toczy się zabijanie na skalę przemysłową. Że jesteśmy szowinistami gatunkowymi.

Czym twórca takich spektakli może się szczycić? Że wywołał u widzów obrzydzenie i złość? Że pod przykrywką nowych rzeczywistości, nowych języków teatru skutecznie szokuje krytyków, zdobywając nagrody? Że kilka osób zgłosiło przeciw niemu doniesienie do prokuratury za znęcanie się nad zwierzętami?

Czy naprawdę z artystami mamy walczyć o prawa zwierząt? Czy próba przekraczania w teatrze granicy między iluzją a realnością nie jest w wykonaniu Garcii rodzajem scenicznego faszyzmu? Używa tych, którzy nie mają wyboru, którzy są słabsi. Decyduje o ich życiu, cierpieniu i lęku. W ten sposób buntuje widzów, którzy już są zbuntowani. Podnieca tych, których pociąga czyjeś cierpienie i ciekawi czyjaś śmierć. Nudzi tych, którzy widzą na scenie produkty swej codziennej konsumpcji.

Nie budzi mojego szacunku taki artysta, taki człowiek. Sztuka wymaga odwagi i ryzyka. Własnego. Włożenia swojej głowy do akwarium i sprawdzenia, jak długo można wytrzymać bez oddechu. Dla sztuki.