Kruszenie tabu
"Siostry przytulanki" w reż. Giovanny Castellanos Cabrique w Teatrze na Woli w Warszawie. Pisze Tomasz Miłkowski w Przeglądzie.
Skandal wisiał w powietrzu. Na afiszu Teatru Na Woli sztuka o skrywanych aferach seksualnych za klasztornymi bramami, częściowo inspirowana głośnym konfliktem z ekspulsowanymi siostrami zakonnymi w Kazimierzu nad Wisłą, częściowo powieścią "Pantaleon i wizytantki" Llosy. Pomysł podobny: aby zapobiec zdziczeniu obyczajów, przeor sprowadza do klasztoru panie lekkich obyczajów, z czasem obierające wdzięczną nazwę sióstr przytulanek.
Co tu kryć, temat prowokujący, osobliwie w Polsce, gdzie o Kościele panującym wolno mówić na klęczkach albo wcale.
Ale skandalu nie będzie - nabożna brać recenzencka zgodnym chórem orzekła, że sztuka to słaba, jeszcze słabiej zagrana i że o tym wszystkim i tak wiadomo (?), teatr więc nic nie odkrywa, a tylko szuka rozgłosu, a poza tym za murami klasztornymi życie wygląda zupełnie inaczej. Nie wiem, jak wygląda, nie praktykowałem, ale na scenie dominuje nuda aż do chwili, kiedy pojawią się wspomniane "siostry". Erotyczne swawole braciszków - tego jeszcze na polskiej scenie nie widziano.
Reżyser nie zdecydował się, czy rysuje karykaturę, czy tragedię, czy dramat psychologiczny, i to był jego błąd - spektakl jest wewnętrznie niespójny, niejako skażony obawą, że wszyscy z nim związani zostaną albo wyklęci, albo posądzeni o czyny moralnie niegodne. Zresztą w programie teatralnym reżyser deklaruje się jako rzecznik reformy Kościoła, którego broni przed nim samym. Niepotrzebnie, teatr nie musi naprawiać świata, dość, że wytyka mu błędy. Nie umniejsza to jednak zasługi (tak, zasługi) przełamania kolejnego tabu: jeśli sztuka nie wywołała gwałtownych protestów ze strony hierarchii, to najpewniej wskutek doświadczenia, że takie protesty przynoszą zazwyczaj odwrotne do intencji efekty. A skoro w teatrze panuje tak niczym nieskrępowana wolność, czemu nikt do tej pory nie poważył się w Polsce wystawić "Onej" Jeana Geneta?
