Artykuły

Moda na adaptacje trwa. Trzeba zapewne cenić i wysiłek i upór tych wszystkich, którzy - niepomni niebezpieczeństw - podejmują się tej pracy, choć nie zawsze można cenić rezultaty.

Poniedziałkowy Teatr Telewizji zaprezentował "Martwe dusze" Gogola w adaptacji i reżyserii Zygmunta Hübnera. Nie można było oczywiście oczekiwać, że spektakl odda wiernie nastrój, bogactwo i koloryt tej znakomitej powieści, że potrafi przekazać ponurą, powikłaną, atmosferę życia w carskiej Rosji, odtworzyć dziwne, osobliwe, a cza­sem odpychające czy przerażające typy ludzkie. Współczesny teatr, a także teatr TV unika wszelkiej rodzajowoscl. Czym jednak bez tego stają się "Martwe dusze"?

Adaptator i reżyser przedstawie­nia postanowił ograniczyć się do opowiedzenia, a właściwie poka­zania przygód Czyczykowa, jego wędrówki w poszukiwaniu... martwych dusz. Scenki dokumentujące kolejne spotkania i wizyty Czyczykowa, jego rozmowy z obywatelami ziemskimi, winny nie tylko posuwać akcję naprzód, ale także wnosić element humoru, obrazować, rosnącą zachłanność Czyczykowa, narastającą atmosferę pewnej niesamowitości wróżącą niechybne zde­maskowanie przedsiębiorczego kup­ca. Dla Zygmunta Hübnera te sceny są tylko jednak pretekstem dla sceny finałowej. Ona ma być po­intą całego spektaklu - adaptator postanowił powiedzieć kilka słów w obronie swego niezbyt sympa­tycznego bohatera, wywieść z po­wieści Gogola morał: takich ludzi jak Czyczykow kształtują określone warunki. Telewizyjny spektakl "Martwych dusz", mimo doskonałej obsady, mimo starannego opracowania zbyt był rozwlekły, by przekonać i zachwycić. Spora w tym wina chy­ba także samej adaptacji. W roli Czyczykowa wystąpił TADEUSZ ŁOMNICKI - była to rola niewąt­pliwie opracowana starannie, zbyt jednak przypominająca kreację Łomnickiego z "Pamiętnika szubraw­ca". Wśród licznych wykonawców z uznaniem można wyrazić się o grze Z. Mrożewskiego, M. Czechowicza i T. Fijewskiego.