Artykuły

Na zakończenie cyklu "Teatr w Gazeta Café" w czwartek 19 czerwca w naszej redakcyjnej klubokawiarni odbędzie się czytanie nowej sztuki Vaclava Havla "Odejścia".

"Odejścia" w tłumaczeniu Andrzeja S. Jagodzińskiego opublikował właśnie w czerwcowym numerze miesięcznik "Dialog". W przyszłym sezonie odbędzie się polska prapremiera sztuki w Teatrze Ateneum w reżyserii Izabelli Cywińskiej, natomiast już w najbliższy czwartek w naszej redakcji odbędzie się pierwsze w Polsce publiczne czytanie tekstu, które przygotowujemy wspólnie z redakcją "Dialogu".

O sztuce opowiadają: reżyser Piotr Łazarkiewicz, który zgodził się przygotować czytanie, oraz redaktor naczelny "Dialogu" Jacek Sieradzki.

Jacek Sieradzki, redaktor naczelny "Dialogu":

Ta sztuka, napisana po dwudziestoletniej przerwie, w bardzo niewielkim stopniu przypomina dawną dramaturgię Havla - i tę z lat 60., spod znaku teatru absurdu, i tę pisaną później z pozycji dysydenckiego protestu, z Ferdynandem Wańkiem w roli głównej. Jest w niej natomiast Havel taki, jakiego znamy z ostatnich dekad: po nieoczekiwanej przeprowadzce z komunistycznych aresztów na hrad przywódcy państwa. Havel polityk i polityczny outsider jednocześnie; intelektualista trzeźwo zdystansowany do cyrku władzy, jaki obserwował i w jakim uczestniczył: widowiskowych namaszczeń i wstydliwych degradacji, podjazdów, zdrad i nielojalności, medialnych pląsów, narcystycznych popisów, fajerwerków próżności. Co ważne, w całym tym obrazie, przy przenikliwości i celności obserwacji nie ma nawet krztyny żółci, małostkowości, zawiści. Jest, owszem, trochę porządnej złości na głupotę świata, złości tonącej w oceanie mądrej melancholii, ale prawdziwym znakiem firmowym sztuki jest zachwycająca, brawurowa autoironia, fantastyczne świadectwo klasy pisarskiego umysłu. Havel patrzy na świat poważnie i nie darowuje mu nikczemności, ale załatwia to gorzkim uśmiechem - nie pouczaniem i wyklinaniem. W sztuce dźwięczą wysokie tony: słyszymy echa "Wiśniowego sadu" i "Króla Leara", ale niech wystawiający ją teatr ręka Boska broni przed najszlachetniejszym nawet patosem. Autor mógłby się wściec.

Piotr Łazarkiewicz, reżyser:

Sztukę dostałem dwa miesiące temu do przeczytania od tłumacza Andrzeja Jagodzińskiego z dopiskiem: "Myślę, Piotrek, że cię zainteresuje". I rzeczywiście tekst bardzo mi się spodobał. Jest fantastycznie, inteligentnie napisany o zapleczu tego wszystkiego, co się dzieje w tzw. wielkiej polityce w kraju, który kilkanaście lat temu odzyskał wolność. O prywatności polityków, o polityce od kuchni.

Jest bardzo mało sztuk (i filmów) dotykających tematu przemian ustrojowych we wschodniej Europie.

Można oczywiście powiedzieć, że gdzieś pod spodem ten tekst jest autobiograficzny. Wiemy, że napisał go Havel, który był prezydentem Czech. Ale myślę, że nie to jest tu najważniejsze. Havel opowiada o tych wspaniałych ludziach, którzy doszli do władzy kilkanaście lat temu, a teraz znajdują się gdzieś na uboczu, bo już "nie te czasy". Bo dziś trzeba tę politykę bardziej grać, niż robić ją całym sercem. A ci ze starych ekip nie bardzo wiedzą, co to znaczy polityczny PR, nie potrafią oddzielić sfery prywatnej od publicznej. Są ciągle sobą i z tego powodu cierpią.

Tę współczesną historię Havel pisze jako pewnego rodzaju trawestację "Wiśniowego sadu" Czechowa. Tym samym dodaje sztuce jeszcze jedno piętro i wymiar uniwersalny.

"Odejścia" Vaclava Havla, opieka reżyserka - Piotr Łazarkiewicz, czytać będą: Zdzisław Wardejn, Maria Mamona, Bogusława Schubert, Maria Seweryn, Julia Kijowska, Elżbieta Jarosik, Marta Chodorowska, Adam Woronowicz, Łukasz Simlat, Maciej Kowalewski, Dariusz Toczek, Rafał Mohr, Piotr Ligienza, Robert Więckiewicz, Redbad Klijnstra i Mariusz Szczygieł. Wprowadzenie: Jacek Sieradzki, redaktor naczelny miesięcznika "Dialog". Spotkanie poprowadzi Remigiusz Grzela. Czwartek 19 czerwca o godz. 19, "Gazeta Café", ul. Czerska 8/10. Wstęp wolny.