"Noc" w Teatrze Polskim
- Mimo iż staramy się z nich otrząsnąć, stereotypy są cały czas w nas obecne. Bardzo trudno się do nich przyznać, bo jesteśmy nimi ogarnięci - mówi ARTUR PONTEK, przed premierą "Nocy" w Teatrze Polskim w Warszawie.
Słowiańsko-germańska tragifarsa Andrzeja Stasiuka.
Chciałem napisać sztukę, widowisko, opowieść - obojętne, jak to nazwiemy - plebejską, rozpaplaną, rozgadaną, plotącą co ślina na język przyniesie... No i powstało coś w rodzaju seansu spirytystycznego połączonego z seansem terapeutycznym - mówił o swoim dramacie pt. "Noc" Andrzej Stasiuk. Po tekst sięgnął młody reżyser Andrzej Bartni-kowski, aby zaprezentować go na scenie Teatru Polskiego. Premiera w sobotę 24 maja.
Podtytuł tego utworu głosi, że to "słowiańsko-germańska tragifarsa medyczna". Jej bohaterami są bowiem Niemiec i Polak, a raczej ich Ciało i Dusza, bo niemiecki Jubiler ma mieć przeszczepione serce polskiego złodzieja, którego zastrzelił, w momencie gdy ten wkradał się do jego sklepu. Umierający, ale nie do końca martwy Niemiec nie chce polskiego serca. I tu pojawia się pierwszy, ale nie jedyny problem. Ciało Polaka rozmawia bowiem z germańską Duszą. A ta wyzywa je od idiotów i nie chce mieć z nim nic wspólnego...
- Autorowi udało się tu pogodzić tematy metafizyczne z rzeczywistością bardzo podrzędną - uważa Andrzej Bartnikowski. Z jednej strony mamy tu odwołujący się do średniowiecznej i ludowej tradycji spór duszy z ciałem, z drugiej, cały szereg stereotypów - tłumaczy.
Także w formie sztuka nawiązuje do teatralnych konwencji, np. oprócz głównych bohaterów pojawia się chór komentujący wydarzenia. - Uderzyło mnie, jak ten tekst rymuje się z tradycją polskich pieśni pogrzebowych - przyznaje Bartnikowski. W konsekwencji zaprosił do współpracy chór Monodia Polska, który będzie odśpiewywał część tekstu.
Stasiuk bawi się stereotypami, miesza ze sobą konwencje, ironizuje i kpi ze wszystkich i wszystkiego. Przy okazji jednak daje wyraźne przesłanie.
- Polak z czasem zaczyna widzieć dużo więcej rzeczy wykraczających poza jego ego. Dopóki nie został zakopany, ma jeszcze szansę na zrozumienie
swoich błędów - tłumaczy reżyser i dodaje, że spektakl ma dać też nieco pociechy. - Ma pokazać, że nasze życie tutaj ma szerszy kontekst i to, co zawiera się w tej rzeczywistości dotykalnej, nie wyczerpuje tego, po co tu jesteśmy - podsumowuje.
Andrzej Stasiuk "Noc" reż. Andrzej Bartnikowski 24.05 Teatr Polski (ul. Karasia 2), godz. 19 Bilety 25-30 zł
***
Z Arturem Janusikiem (Jubiler) i Arturem Pontkiem (Ciało) rozmawia Paulina Sygnatowicz
Główni bohaterowie sztuki to dwaj panowie, których dzieli wiele, a łączy jedno... Artur Janusik: Jubiler to porządny, ustatkowany Niemiec, który ma trzypiętrową kamienicę. W pewnym momencie życia ta sielanka się załamuje, ponieważ do sklepu włamuje mu się Polak. Zabija go, a sam przy tym dostaje zawału serca. Ten sam złodziej jest później dawcą serca dla niego.
Artur Pontek: Polak to złodziej samochodów zamknięty w swoim świecie, w paczce kolegów złodziei. Nie zauważa pewnych rzeczy za życia. Zmienia się dopiero podczas spotkania z Duszą, gdy zrozumie niefajną sytuację, w jakiej się znalazł.
Obaj pełni są stereotypowych przekonań na swój temat.
A. J.: Że Polak to złodziej, że nie szanuje własności, że się nie myje... A Niemcy są porządni i wszystko, co pochodzi ze wschodu, jest dla nich absolutnie nieprzyswajalne.
Takie myślenie nadal pokutuje w naszym społeczeństwie?
A. P.: Mimo iż staramy się z nich otrząsnąć, stereotypy są cały czas w nas obecne. Bardzo trudno się do nich przyznać, bo jesteśmy nimi ogarnięci.
A. J.: I wpływają na to, jak postrzegamy innych. Bardzo ciężko jest się z tego wyzwolić.
"Noc" to sztuka nie tylko o stereotypach, jeżeli mielibyśmy podsumować ją jednym zdaniem to...
A. J.:... zniechęcenie polskich złodziei, aby nie jeździli do Niemiec (śmiech) A. R: ...tragifarsa na stosunki polsko-niemieckie, na stosunki międzyludzkie, na stosunki między kobietą a mężczyzną. Bo ten tekst można czvtać na różne sposoby.
