Lublin. Trwają prace w Teatrze Starym
Drewniane elementy widowni są już gotowe do konserwacji i rekonstrukcji, wzmacniane są fundamenty, a archeolodzy niemal codziennie odkrywają tajemnice, które skrywa Teatr Stary [na zdjęciu].
Ratusz właśnie ogłosił, że poszukuje wykonawcy na prace konserwatorskie obejmujące drewniane loże i galerię Teatru Starego. - Chociaż do końca remontu potrzeba jeszcze sporo czasu, dobrze by było, gdyby konserwator już się zajął zdemontowanymi i zabezpieczonymi galeriami - mówi Marek Młynarczyk, zastępca dyrektora wydziału inwestycji lubelskiego ratusza. Nadal trwają prace zabezpieczające, będzie konieczna również wymiana dachu. Jak tłumaczy Młynarczyk, zdemontowane galerie wrócą na swoje miejsce najwcześniej w przyszłym roku. Prace konserwatorskie będą bardzo skomplikowane, ponieważ część drewnianych detali się nie zachowała i będzie musiała być zrekonstruowana. Pracę konserwatorom utrudni też fakt, że w przeszłości w teatrze kilka razy wybuchały pożary, które nadpaliły część widowni.
Włodzimierz Wysocki, zastępca prezydenta Lublina, uważa, że jeszcze za wcześnie na decyzję, jaka instytucja czy osoba miałaby być gospodarzem teatru. Chce, by przed zakończeniem robót odbyła się na ten temat debata. - Na pewno jednak będzie to teatr, który będzie można wykorzystać także na projekcje filmowe czy konferencje - tłumaczy.
Na razie we wnętrzu Teatru Starego wre praca. Obok siebie pracują ekipa remontowa i archeolodzy. - Robotnicy zaczęli już wzmacnianie fundamentów zabytku, bo my zakończyliśmy prace w tej części budynku i przenieśliśmy się na środek - mówi Rafał Niedźwiadek, archeolog i właściciel lubelskiej firmy Archee, która prowadzi badania w teatrze. Od początku prac ekipa Niedźwiadka ma na swoim koncie wiele zaskakujących znalezisk.
Od kilkunastu lat było wiadomo, że wybudowany w XIX wieku budynek Teatru Starego stanął na fundamentach kamienic z XVI i XVII wieku. Ale w grudniu archeolodzy dokonali zaskakującego odkrycia. Pod pozostałościami kamienic znaleźli relikty drewnianych zabudowań, które być może pamiętają czasy lokacji Lublina w XIV wieku. Według Niedźwiadka nigdzie na Starym Mieście nie zachowały się tak wyraźne ślady drewnianej zabudowy średniowiecznego Lublina.
Niedawno archeolodzy odkryli kamienne schody, które w XVI wieku prowadziły do piwnicy. - Sięgają do 9 m poniżej dzisiejszego poziomu gruntu - mówi Niedźwiadek. Czwartek przyniósł kolejną archeologiczną niespodziankę, jaką skrywał Teatr Stary.
- Sześć metrów pod podłogą teatru odkryliśmy ziemną piwniczkę, a w niej... sznurową drabinkę uderzająco podobną do tych, jakich używamy dziś, z tą różnicą, że ta, którą znaleźliśmy, ma 500 lat - uważa Niedźwiadek. - Każdy dzień badań może przynieść kolejne niespodzianki i zaskakujące odkrycia - dodaje.
Po zakończeniu remontu teatru w jego wnętrzu będzie prezentowany trójwymiarowy model zabudowań, które istniały przy Jezuickiej zanim powstał teatr. Być może w podłodze odnowionego zabytku będą zaznaczone zarysy dawnych budynków.
Na ratowanie zabytkowego teatru Lublin dostał 9 mln zł z budżetu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Według szacunków całość remontu może pochłonąć ok. 15 mln zł.
Historia Teatru Starego
Budynek powstał w 1822 r. Jest najstarszym teatrem publicznym w Polsce, który przetrwał w niezmienionym kształcie. Pierwsze przedstawienie odbyło się 20 października 1822 r.
W 1905 r. powstało tam kino. Ostatni seans odbył się w 1981 r. Później budynek, w którym kilka razy wybuchały pożary, stawał się coraz bardziej zaniedbany. W 1994 r. Fundacja Galeria na Prowincji odkupiła teatr za 100 zł, obiecując wyremontowanie go w ciągu dwóch lat. Nie dotrzymała słowa, a budynek obracał się w ruinę.
W 2000 i 2003 r. konserwator zabytków zwrócił się do władz o wywłaszczenie fundacji, ale prezydent Andrzej Pruszkowski odmawiał, twierdząc m.in., że naraziłoby to miasto na wypłatę odszkodowania. W styczniu 2005 r. prokuratura oskarżyła prezesów fundacji o spowodowanie możliwości zawalenia się budynku i zaniechania prac remontowych. Dopiero wizja sądowego wyroku spowodowała, że skarb państwa odzyskał zabytek zagrożony zawaleniem. W 2007 roku zabytek przejęło miasto i wreszcie rozpoczął się jego remont.
