Artykuły

- Przede wszystkim była to łatwa robota. Państwo sami widzą, że wystarczy zadać byle jakie pytanie, a resztę załatwia sam pan Warlikowski - żartował. - A mówiąc poważniej, zdałem sobie sprawę, że tak ważne zjawisko w polskim teatrze nie jest wystarczająco dokumentowane. Warlikowski, w odróżnieniu np. od Krystiana Lupy, nie pozostawia śladów swej pracy na piśmie. Postanowiłem go wyręczyć - mówił Piotr Gruszczyński na spotkaniu z Krzysztofem Warlikowskim, promującym ich książkę "Szekspir i uzurpator".

Szekspir i moda na homoseksualizm

Krzysztof Warlikowski jest dziś międzynarodową gwiazdą teatru. Kto jednak oczekiwałby po nim gwiazdorskich zachowań, ten się zawiedzie. Dowiódł tego również na spotkaniu w krakowskim Klubie pod Jaszczurami, z okazji promocji wywiadu-rzeki, jaki przeprowadził z nim Piotr Gruszczyński. Reżyser, znany najbardziej z nowatorskich inscenizacji Szekspira, nie ma przygotowanych z góry odpowiedzi na każde pytanie, wydaje się szukać ich za każdym razem od nowa.

Prowadząca spotkanie Katarzyna Fortuna z Radia Kraków na wejściu porównała Warlikowskiego do Konrada Swinarskiego, co w Krakowie powinno gdzieniegdzie sprowokować wrogie pomruki. Kraków czci swoich świętych na klęczkach, a przecież Warlikowski jest przez niektórych uważany za skandalistę. W jego spektaklach, bywa, aktorzy biegają po scenie bez ubrania, różne tabu seksualne łamią i to nie tylko w gronie męsko-damskim, ale też czysto męskim. Zdarzało się, że z jego przedstawień oburzona publiczność wychodziła, nie tylko w zalatującej ciemnogrodem Polsce, ale nawet w libertyńskiej Francji. Na domiar złego, choć szkołę teatralną w Krakowie ukończył, nigdy nie chciał reżyserować "Dziadów", "Kordiana", ani nawet dramatów Gombrowicza.

Chce natomiast Szekspira. W ciągu kilkunastu lat wystawił dziesięć dramatów stratfordczyka. -W jakiś sposób jesteśmy podobni - wyznał.

Każda z tych inscenizacji budziła z jednej strony zachwyty, z drugiej wrzask i tupanie. Szokował nagi Hamlet i homoseksualne pary kochanków w "Śnie nocy letniej". Rolę w "Burzy" demonstracyjnie oddał Janusz Gajos. Równocześnie reżyser zbiera liczne nagrody, m.in. Paszport "Polityki" i francuski Order Kawalera Kultury. Właśnie głównie przygody z Szekspirem dotyczy książka Warlikowskiego i Gruszczyńskiego, nazwana, nomen omen, "Szekspir i uzurpator". Powody napisania tego wywiadu - rzeki wyjaśnił Piotr Gruszczyński.

- Przede wszystkim była to łatwa robota. Państwo sami widzą, że wystarczy zadać byle jakie pytanie, a resztę załatwia sam pan Warlikowski - żartował. - A mówiąc poważniej, zdałem sobie sprawę, że tak ważne zjawisko w polskim teatrze nie jest wystarczająco dokumentowane. Warlikowski, w odróżnieniu np. od Krystiana Lupy, nie pozostawia śladów swej pracy na piśmie. Postanowiłem go wyręczyć.

Na spotkaniu pytania były różne. Również takie, jakich jeszcze dwadzieścia lat temu nikt nie odważyłby się zadać. Dziś Katarzyna Fortuna mogła to już zrobić bez lęku. Było to pytanie o wątek homoseksualny w inscenizacjach Warlikowskiego. Reżyser odpowiedział; - Mówimy wstydliwie o "wątku homoseksualnym", a przecież tu nie chodzi o żaden wątek, tylko o człowieka. O tożsamość autora, reżysera, aktora wreszcie.

Według bywalców, od paru lat zapanowała moda na homoseksualizm w teatrze. Prawie nie ma spektaklu bez geja. Warlikowski zdaje się mówić, że to nie moda, ale uchylenie wreszcie w Polsce drzwi dla szczerości powoduje, że tłumione dotychczas emocje znajdują ujście.

- Polska bardziej niż inne kraje potrzebuje takiego teatru, bo wciąż jest krajem licznych tabu - tłumaczył. - Tematem tabu jest bycie Żydem, kobietą, wreszcie homoseksualistą.

I w ogóle bycie "innym". Warlikowski jest specem od stawiania trudnych pytań. Na głos z sali, jakie pytanie dla niego samego jest najważniejsze, odpowiedział po dość długim namyśle: - Dlaczego ludzie nie są szczęśliwi, choć mogliby być.