Artykuły

Ten spektakl jest krótki, trochę melancholijny i równocześnie nasycony lirycznym humorem. Urzekający w swojej bezpreten­sjonalności. I bardzo osobisty.

- Mamo, czy jesteś zadowolo­na, że uczę się malarstwa? - pyta Artysta stojąc przy sztalugach. - Może lepiej idź na doktora albo na inżyniera - odpowiada wiejska kobiecina w chustce zawiązanej pod brodą. Matkę gra Irena Jun, Artystą jest sam Stasys.

Właściwie na scenie jest tylko ich dwoje. Są jeszcze Szarzy Lu­dzie, ale ci stanowią raczej bez­barwne, choć wszechobecne tło. Odziani są w popielate uniformy, coś pośredniego między strojem więźnia a proletariusza. Bez przeszkód wcielają się w coraz to nowe role, służą za budulec do tworzenia kolejnych obrazów, impresji, poetyckich metafor, re­miniscencji z przeszłości.

Matka trzyma w dłoniach zwój białej przędzy, Stasys powoli nawija nić na kłębek. Po chwili kłębek szybuje w górę, jest teraz piłką, którą Stasys bawi się z ko­legami. Potem Szarzy Ludzie za­siadają rzędem w ławie szkol­nej, pochyleni nad długą, skła­daną harmonijką z deseczek - żartobliwym wyobrażeniem książki. To znów krążą w labi­ryncie z walizek, następnie jed­ną z nich taszczą na ramionach jak krzyż, który swoim ciężarem przygniata do ziemi. Ta walizka to symbol losu Stasysa, losu wę­drownego artysty.

- Byłeś gościem w domu - mó­wi Matka. - Najpierw z Kowna, potem z Wilna, potem z Warsza­wy. Często wychodziłam na drogę i czekałam, czy nie zatrzyma się autobus... Mówi te słowa bez wy­rzutu, może z odrobiną żalu. Słów zresztą pada niewiele i za­wsze są to słowa najprostsze, z pozoru banalne, a jednak - może właśnie przez swoją oszczęd­ność - znaczące.

- Mamo, co ci namalować?

- Jelenia. Białego. Las. Łąkę.

I w finale biały jeleń pojawia się na scenie. Umieszczony jest na wysokim postumencie, nad którym Stasys pochyla się i pew­ną, niezawodną kreską szkicuje - portret matki.

Ten spektakl przemawia do widowni przede wszystkim sub­telnością uczuć, wzrusza dziecię­cą nieomal wrażliwością, jaką tchnie artystyczna wyobraźnia Stasysa. Ale jego ostateczny kształt niewątpliwie stanowi także zasługę twórców znakomi­tej muzyki oraz choreografii.