Artykuły

- Uwielbiam przebywać w Tischnerowskiej energii, bo niesamowicie mnie ona napędza, dodaje mi skrzydeł - twierdzi Artur Więcej [na zdjęciu], szerokiemu odbiorcy znany raczej jako Baron, który specjalnie na VII Dni Tischnerowskie przygotował spektakl.

- To będzie novum - zapowiada reżyser. - Do tej pory w ramach Dni Tischnerowskich razem z Witkiem Beresiem prezentowaliśmy kolejne odcinki serialu będącego filmową adaptacją "Historii filozofii po góralsku". Pierwszą serię ksiądz profesor zobaczył i był nią bardzo zachwycony. Niedawno przygotowaliśmy zresztą filmową wersję tej produkcji - do kin wejdzie ona w połowie maja. Z Witkiem od czasu śmierci Tischnera organizujemy też co dwa lata Wypominki Tischnerowskie w Łopusznej.

Formalny pomysł na spektakl "Kabaret filozoficzny, czyli wariacje tischnerowskie" jest prosty: w ciągu godziny przedstawiony zostaje wieczór z życia księdza profesora, który spędza go, pisząc i szkicując. Na scenie zobaczymy jednak nie tylko tę sytuację, ale też to, co dzieje się w wyobraźni bohatera. - Tischner nie zostawił gotowego materiału scenicznego - wyjaśnia Baron. - Jako filozof pracował w żywiole prawdy, a scena to żywioł piękna. W jego twórczości nie ma wielu rzeczy, które nadają się do przełożenia na język teatru. Bazą dramaturgiczną stała się dla nas "Historia filozofii po góralsku", bo są tam dialogi, sceny, postacie. Ale w tę bazę zostały wpasowane jeszcze różne inne teksty Tischnera, wiersze góralskie, np. Wandy Czubernatowej, oraz napisane przeze mnie dialogi. Chcemy przede wszystkim przypomnieć tę Tischnerowską energię i zastanowić się, dlaczego Tischner był tak bardzo kochany przez wszystkich.

Całość zostanie zilustrowana muzyką Jana Kantego Pawluśkiewicza. Wzięła się ona ponoć bardziej z wyobraźni niż z Podhala, ale mimo to nie zabraknie w niej góralskich przyśpiewek. A te - jak zaznacza kompozytor - najlepiej śpiewa się a capella, bo "można wtedy drzeć mordę jak trzeba". Będą prawdziwe postacie grane przez samych siebie oraz kreacje aktorskie. Podobnie jak w serialu, w rolach głównych zobaczymy m.in. Krzysztofa Globisza i Jerzego Trelę, którzy po raz kolejny będą musieli wykazać się swoją znajomością gwary. Uczyli się jej przed laty na potrzeby produkcji filmowej. - Globisz twierdził, że dla niego to jak nauka chińskiego - wspomina Baron. - Ale o Treli nawet górale opowiadali, że mówi jak swój.

- Z prawdziwą góralszczyzną niewiele miałem do czynienia, bo pochodzę z Pogórza, ale i tak bliżej mi do gór niż ludziom na przykład z Mazowsza - opowiada Trela. - Atmosfera, jaka wytworzyła się w trakcie pracy nad serialem, pomogła mi w miarę swoich możliwości nauczyć się wiarygodnie mówić to, czego ksiądz profesor już powiedzieć nie mógł, bo już wtedy był bardzo chory i miał kłopoty z mówieniem.

W środowisku znana jest też anegdota o tym, jak Tischner po obejrzeniu pierwszych nagrań, które górale przynieśli mu do szpitala, powiedział: "Trela to gado tak jak jo".

Dla "Gazety"

Jan Kanty Pawluśkiewicz

kompozytor, autor muzyki do spektaklu Barona

"Kabaret filozoficzny, czyli wariacje tischnerowskie" to Tischner w innej formie niż ta, w której go do tej pory znałem. Miałem okazję spotkać go kilka razy. Była to postać niezwykle rzetelna, powściągliwa i zdyscyplinowana. Spektakl Barona jest połączeniem - mówiąc z grubej rury - dziedzictwa narodowego, jakie stanowi góralskość, i rzeczywistości codziennego dnia. Taka jest też moja muzyka. To bardzo przyjemne, kiedy reżyser nie zadręcza kompozytora własnymi pomysłami, ale wie, o co mu chodzi. Ma ideę. Baron właśnie taki jest, czego mogłem się zresztą spodziewać po obejrzeniu jego uroczych filmów: "Anioła w Krakowie" i "Zakochanego Anioła". Wiedział, że muzyka do "Kabaretu filozoficznego..." to musi być coś, co delikatnie oddziałuje na zmysł słuchu odbiorcy, jeśli odbiorca oczywiście takowy posiada. Powstała więc muzyka, która w podstawowym planie dźwiękowym wprawia w odpowiedni nastrój, a w dalszym planie - komentuje. To była naprawdę rozkoszna praca.