Światy Andrzeja Wąjdy
Pokłosie międzynarodowej sesji "Filmowy i teatralny świat Andrzeja Wajdy" w książce wydanej przez krakowskie Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac naukowych Universitas.
Twórczość Andrzeja Wajdy doczekała się bogatej literatury, poczynając od monografii reżysera pióra Barbary Mruklik wydanej już w 1969 roku, po niedawną autobiografię "Kino i reszta świata". Dwa tomy, wydane przez Universitas - jeden poświęcony teatrowi, drugi filmowi - próbują na nowo odczytać i zinterpretować jego dzido
Przed dwoma laty Andrzej Wajda otrzymał tytuł doktora honoris causa Uniwersytetu Łódzkiego. Poprzedziła ją, zorganizowana przez Katedrę Teorii Literatury, Teatru i Filmu UL międzynarodowa sesja "Filmowy i teatralny świat Andrzeja Wajdy". To właśnie wygłoszone na niej referaty wypełniają książki krakowskiego Universitasu. Ewelina Nurczyńska-Fidelska i Piotr Sitarski, redaktorzy tomu "Filmowy świat Andrzeja Wajdy", we wstępie piszą: "W artykułach tych dochodzą do głosu rozmaite opcje badawcze odzwierciedlające rozwój nauk humanistycznych, które pozwalają na ogląd i interpretacje filmów Andrzeja Wajdy z nowych perspektyw. Obok metod psychoanalitycznych mamy zatem podejście antropologiczne, obok gender studies - badanie recepcji". Szczególnie interesujące wydają się prace krakowskich naukowców: Alicji Helman - "Starszy brat Andrzeja Wajdy", Grażyny Stachówny - "Kronika wypadków miłosnych według Andrzeja Wajdy", i Tadeusza Lubelskiego ""Mówi do was". Wyobrażenie Autora w filmach Andrzeja Wajdy", a także spojrzenie na tę twórczość "z zewnątrz": m.in. "Wajdowska wyobraźnia katastroficzna. Trauma wojenna, surrealizm i kicz" Paula Coatesa czy "Na rozdrożu. Ironia i sprzeciw w filmach Andrzeja Wajdy" Johna Orra. Tom otwiera referat samego Mistrza "Idea kina narodowego". Kończy go jakże trafna konstatacja: "Byliśmy prowincją ZSRR na Zachodzie i nasze kino wykorzystało ten fakt. Dziś jesteśmy prowincją Europy na Wschodzie i jak na razie nasze kino nie potrafiło tego wykorzystać na miarę ambicji, jakie wyznaczyła mu "polska szkoła filmowa"".
Skromniejszy objętościowo tom "Teatralny świat Andrzeja Wajdy" także przynosi szereg interesujących komentarzy na temat jego dokonań scenicznych, począwszy od debiutanckiego wystawienia "Kapeluszu pełnego deszczu" Gazzo w Teatrze Wybrzeże przed 45 laty, poprzez słynne spektakle w Starym Teatrze, aż po przedstawienia zagraniczne - izraelskiego "Dybuka" An-skiego i szwedzką "Sonatę widm" Strindberga. Sensacyjny wręcz charakter ma praca Zbigniewa Osińskiego, poświęcona korespondencji reżysera z Jerzym Grotowskim na temat sfilmowania jego głośnego spektaklu "Apocalypsis cum figuris". Książka zawiera także fragmenty wykładów samego Andrzeja Wajdy, jakie wygłosił ostatnio w warszawskiej Akademii Teatralnej oraz w Teatrze Polskim w ramach cyklu "Teatr jest światem". Anna Kuligowska-Korzeniewska i Krzysztof Pacek, redaktorzy tomu "teatralnego", piszą: "Wydaje się, że Andrzej Wajda pokonał zniechęcenie, w jakie popadł ostatnio, i że powróci do teatru, który jest - jak przecież wielokrotnie deklarował - "ostatnim miejscem, w którym ludzie z sobą jeszcze rozmawiają"". Już powrócił.
"Filmowy świat Andrzeja Wajdy", pod redakcją Eweliny Nurczyńskiej-Fidelskiej i Piotra Sitarskiego, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Vniversitas, Kraków 2003; "Teatralny świat Andrzeja Wajdy", pod redakcją Anny Kuligowskiej-Korzeniewskiej i Krzysztofa Packa, Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac naukowych Universitas, Kraków 2003.
