Artykuły

Czy Przegląd Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu zamieni się w Festiwal Wszystkiego, Co Rusza Ustami i Wydaje Jakieś Dźwięki? Przepis jest prosty i praktykowany od paru lat. W tym roku do garów, czyli sal koncertowych, trzeba wrzucić: rockowych emerytów The Stranglers, jazzowo-hiphopowy Kanał Audytywny, chór z piętnastoma megafonami The Shout i koniecznie Dodę Elektrodę [na zdjęciu], żeby nie zabrakło nikomu energii. Dokładnie wymieszać z resztą wykonawców, która zjedzie do Wrocławia, i nazwać to wszystko Przeglądem Piosenki Aktorskiej.

Od lat jedną z wizytówek ambitnego miasta na literę W jest PPA, festiwal wymieniany jednym tchem z Wratislavia Cantans. W tym roku gwiazdami tego ambitnego święta będą m.in. Doda i dinozaury rocka, czyli zespół The Stranglers. Zaczęło się bardzo skromnie - pramatka Przeglądu Piosenki Aktorskiej nazywała się "Liryka Wrocław '76" i była Przeglądem Piosenki Literackiej. Następne spotkanie było już Przeglądem Piosenki Aktorsko-Literackiej. Dopiero w roku 1980 pojawiła się nazwa do dziś obowiązująca, a przedsięwzięciu patronował nieodżałowany prof. Aleksander Bardini. Przeciw chałturze. Te wrocławskie spotkania artystów powstały w opozycji do nadętych i pustych festiwali piosenki w Opolu i estradowej bylejakości i chałtury. Trwały dwa, trzy dni, a konkursowi na interpretację ambitnych literacko piosenek towarzyszyło kilka recitali gwiazd tego gatunku.

- Obserwuję przegląd od lat - wspomina Jolanta Góralczyk, dwukrotna laureatka PPA. - Kiedyś to była zupełnie inna impreza - kameralna, środowiskowa, powiedziałabym nawet, że mocno snobistyczna. Bilety na nią nie były drogie, ale było ich mało. Pamiętam, jak wchodziliśmy do Teatru Polskiego przez kotłownię, jakimiś tylnymi drzwiami. Przegląd nie zabiegał o publiczność, to publiczność się nim interesowała coraz bardziej.

Jak szeroko?

Pierwsze istotne poszerzenie formuły nastąpiło w roku 1985. Wymyślono Galę, czyli specjalny koncert z udziałem najwybitniejszych śpiewających aktorów jako wzorzec dla uczestników konkursu, który był sercem PPA. Z roku na rok zaczęło trafiać na afisz polskich teatrów coraz więcej spektakli muzycznych, których gwiazdami byli laureaci PPA. Do Wrocławia zjeżdżało coraz więcej dziennikarzy, po bilety stało się w kilometrowych kolejkach. Pojawiła się pokusa, by ten niszowy, ale cieszący się coraz większym zainteresowaniem festiwal przekuć na komercyjny sukces. Do stołu dopuszczono telewizję i prześcigano się w pomysłach, żeby jak najlepiej "sprzedać" się na małym ekranie. Rzeczywiście, o PPA było coraz głośniej. To otwarcie na telewizję było też otwarciem na kasę. Powstawało coraz więcej jednorazowych przedsięwzięć, które wszystkim dopuszczonym do tortu pozwalały zarobić bardzo przyzwoite pieniądze, a plotki mówią, że czasami aż nieprzyzwoite. Najgorsze, że wiele przedsięwzięć zaczęło trącić chałturą. Tak PPA powoli zaczął sobie budować sarkofag.

Moloch mieści wszystko

Od paru lat PPA jest molochem, w którym mieści się wszystko. Na najbliższym usłyszymy i zobaczymy, m.in.: rockowych emerytów z The Stranglers, jazzową wokalistkę Caecilie Norby, recital filmowego kompozytora Yanna Tiersena i jako ciekawostkę przyrodniczą - chór The Shout, który wyśpiewuje swoje pieśni, m.in. przez 15 megafonów. W nurcie OFF zobaczymy nawet dwa teatry tańca. Mam nadzieję, że śpiewające. - Program staraliśmy się ułożyć tak, by spełnić najróżniejsze oczekiwania - podkreśla dyrektor artystyczny Konrad Imiela.

Aktorzy będą śpiewać

To moje marudzenie na wyrost wynika z jakiejś zakorzenionej potrzeby porządku. Dodajmy, potrzeby starego konserwatysty, który oglądał wszystkie PPA z Liryką '76 włącznie. Na festiwale orkiestr dętych nikt nie zaprasza śpiewających aktorów ani gitarzystów klasycznych. Proszę się jednak nie martwić: na tegorocznym Przeglądzie Piosenki Aktorskiej będą też śpiewający aktorzy. I to w przewadze. W programie jest aż 40 pozycji. Dla koneserów literackiej piosenki w niezwykłym wykonaniu zaśpiewa Żanna Biczewska. Obecny i poprzedni dyrektor przygotowują dwa koncerty. Jeden oparty na twórczości Witkacego (Imiela) z udziałem Dody, a drugi Marka Grechuty (Kościelniak), w którym wystąpią tylko śpiewający aktorzy. Z piosenkami wielokrotnego bywalca PPA Wojciecha Młynarskiego przyjedzie grupa Raz Dwa Trzy. Magda Kumorek będzie śpiewać kompozycje Krzysztofa Komedy, a Mariusz Kiljan przedstawi 20 najśmieszniejszych piosenek.

Na koniec przypomnę przygodę innego, na początku prestiżowego festiwalu oratoryjno-kantatowego Wratislavia Cantans, który tak powiększył swoją formułę, że nie pojawiali się na nim chyba tylko muzycy country. Teraz nowy dyrektor przez parę lat będzie odbudowywał jego prestiż. Festiwal wszystkiego jest festiwalem niczego. Takim lepszym lub gorszym bigosem, który się zjada przez tydzień. Napisałem to wszystko, bo żal mi szlachetnej idei.

Jednak niezależnie od dyskusji na temat formuły PPA, widzowie i tak zagłosują nogami. I już to robią - wszystkie bilety na wszystkie imprezy w ramach tegorocznego festiwalu zostały już zarezerwowane.

* * *

Andrzej Kuryło, były dyrektor PPA:

- Atmosfery z dawnych lat nie da się odtworzyć - to były inne czasy. Przegląd był wtedy na granicy dopuszczalności przez władze. Był buntem, odtrutką na tendencje panujące w piosence i polityce. Aż trzeba było tłumaczyć aktorom, że podzwanianie kajdanami w czarnych sukniach bywa po prostu śmieszne. Do klasycznej formuły nie ma powrotu. Nie wchodzi się dwa razy do tej samej rzeki. Przecież nawet za moich czasów już trzeba było wymyślać różne rzeczy, żeby nie skostnieć. Zapraszałem Rodowicz, Rynkowskiego, Soykę - po to, by łączyć zjawiska artystyczne. Ja rozumiem dobrze męki twórcze kolejnych dyrektorów. Szukanie nie jest błędem. Jasne, nie zawsze się udaje, ale komu się udaje cały czas? Nie znam The Stranglers, którzy mają być gwiazdą tegorocznej edycji. Ale chętnie widziałbym jako gwiazdę np. brytyjską grupę Moloko. Łączą awangardę i coś, co, według mnie, jest piosenką aktorską. Każdy się strasznie jeży na słowo Doda. Dla mnie zaproszenie jej to prowokacja. Czy udana? To się okaże. Do tego czasu nie odsądzałbym Konrada Imieli od czci i wiary.