Artykuły

Film Tomasza Radziemskiego "Czesława Niemena gdański epizod" to ciekawa opowieść o pierwszych latach kariery tego wybitnego artysty. Film będzie można zobaczyć w telewizji w święta.

Film Tomasza Radziemskiego "Czesława Niemena gdański epizod" to wartka, wypełniona wspomnieniami i anegdotami opowieść o pierwszych latach pobytu artysty - posługującego się jeszcze wówczas swoim prawdziwym nazwiskiem: Czesław Wydrzycki - w Polsce, po repatriacji zza wschodniej granicy.

Autorowi udało się namówić na zwierzenia kilka osób, które w tamtym czasie - na przełomie lat 50. i 60. były najbliżej młodego artysty: kolegów z zespołu Niebiesko-Czarni, współlokatorów, kuzyna. Z ich wspomnień wyłania się bardzo pogodny i barwny obraz człowieka, który w bardzo krótkim czasie z nieco zagubionego i nieśmiałego młodzieńca stał się wielką gwiazdą, idolem - dosłownie - milionów słuchaczy w Polsce i poza jej granicami. Bardzo dobrym pomysłem realizatorskim było ograniczenie ram czasowych tej opowieści do lat spędzonych przez Niemena w Trójmieście - film kończy się opowieścią o wyjeździe Niemena do Warszawy, ilustrowaną ujęciami z jednego z jego późnych koncertów, gdy był już wielką gwiazdą polskiej sceny muzycznej. W ten sposób Radziemskiemu udało się uniknąć wielkich słów, epatowania wynikami sprzedaży płyt czy cytatami z entuzjastycznych recenzji.

Nic z tego - to film o czasach, gdy Niemenowi wielka kariera mogła się co najwyżej śnić. Ale wynika z niego bardzo jasno, że przygotowywał się do niej niezwykle żmudnie. Jeden z kolegów artysty z czasów młodości opowiada o tym, jak Niemen całe noce spędzał na scenie klubu Żak, by w pustej sali ćwiczyć swoje piosenki. Inny wspomina epizod z koncertu w kobiecym więzieniu w Grudziądzu, gdzie Wydrzycki przeżył pierwszy w swej karierze sceniczny triumf - porwał swoim występem całą publiczność. Jeszcze inni zgodnie opowiadają o tym, że Niemen na scenie nigdy nie udawał i nie podszywał się pod kogoś innego: choć powszechnym zwyczajem było wówczas przygotowywanie przez muzyków specjalnych strojów na koncerty, Niemen nie potrzebował się przebierać - na co dzień ubierał się w oryginalny i niekonwencjonalny sposób. Prawdziwymi wisienkami na tym, i tak smacznym, wspomnieniowym torcie są zaskakujące drobiazgi, o których wspominają poszczególni rozmówcy, np. wielka dbałość Niemena o tężyznę fizyczną czy jego wielkie zdolności manualne i kulinarne.

Znakomitym kontrapunktem dla tych familiarnych historii są wspomnienia Franciszka Walickiego, dziennikarza muzycznego i promotora, który był odkrywcą talentu Niemena. Naturalną kulminacją filmu wydaje się moment, w którym, niezwykle wzruszony, opowiada on historię o jednym z niezwykle udanych koncertów artysty, po którym przytulił go, gdyż - jak sam mówi: "Już wiedziałem, że odkryłem skarb". Równie ważna jest opowieść o tym, skąd wziął się pseudonim artystyczny, który znany jest o wiele bardziej niż prawdziwe nazwisko artysty. Okazuje się, że powstał w zasadzie przypadkiem i z konieczności - przed koncertami we Francji żona Walickiego przekonała Wydrzyckiego, że jego nazwisko jest nie do wymówienia dla obcokrajowców. Zaproponowała w zamian za to nazwę rzeki, nad którą artysta spędził pierwsze lata życia.

Ta historia, w której wielkość miesza się z codziennością, jest charakterystyczna dla dokumentu Radziemskiego. Jego autorowi z ogromnym powodzeniem udało się połączyć szacunek dla artysty z pokazaniem jego ludzkiego, codziennego oblicza, a jednocześnie - przedstawić zajmujące studium kształtowania się wielkiej kariery. Tym ciekawsze, że jego areną było Trójmiasto i jego specyficzne, artystyczne środowisko z tamtych lat - drugoplanowy, ale niezwykle ważny bohater zbiorowy tego filmu.

"Czesława Niemena gdański epizod", reż. Tomasz Radziemski, emisje telewizyjne: TVP3 Gdańsk - wtorek, 26 grudnia, godz. 7.45, środa, 27 grudnia, 18.55, TV Puls - sobota, 30 grudnia, godz. 20.