Czas matek
"Czas matek" z poznańskiego Teatru Ósmego Dnia na XI Międzynarodowym Festiwalu Konfrontacje Teatralne w Lublinie. Pisze Tomasz Dostatni w Gazecie Wyborczej - Lublin.
Chciałbym wrócić jeszcze do zeszłotygodniowych Konfrontacji Teatralnych. Już po zapadnięciu zmroku sporo młodzieży i trochę nas, których już do młodzieży trudno zaliczyć, zebraliśmy się na łące Lubelskiego Klubu Jeździeckiego. Nad Bystrzycą w tej części dzisiejszego Lublina, która, jak ktoś przypomniał, nazywała się kiedyś Rurami Jezuickimi. Tej nazwy jeszcze moi rodzice musieli uczyć się na pamięć razem z życiorysem pewnego Bolesława, który ponoć tu się urodził.
To śmiech historii, że właśnie tu poznańskie Ósemki pokazywały swoje najnowsze przedstawienie będące między innymi reminiscencją polskiego Czerwca '56 i węgierskiego Października '56. Ale tak naprawdę to była opowieść uniwersalna, o matkach, które, gdy rodzą swoje dzieci, to nie wiedzą, jak dramatyczny może czekać ich w życiu los. Trzy oddzielne sceny ustawione na przestrzeni odległej od siebie o kilkadziesiąt metrów, oświetlane tylko w chwili, gdy na nich pojawiali się aktorzy, trzy różne poziomy łączył pojazd, po którym przemieszczali się bohaterowie wydobywani z otchłani ciemności.
Scena porodu, biologiczna i zarazem metafizyczna, tego żaden mężczyzna tak naprawdę nigdy nie zrozumie do końca i zdjęcia pomordowanych pojawiające się na tle tętniącego życiem Lublina to obraz, który we mnie pozostanie na długo. Ale także młodzi pełni życia chłopcy i dziewczęta, później opłakiwani przez matki, które ich porodziły.
Dla Ósemek każde nowe przedstawienie to manifest, to protest i często słowa wypowiadane pod prąd obiegowych stereotypów politycznych, moralnych. I za to ich cenię i oglądam od 25 lat. Płacili dużą cenę za głos odważny i opozycyjny w czasach minionych, ale i dziś nie idą z nurtem komercyjnej łatwizny i liberalnego nadskakiwania. Mówią głosem własnym i stale poszukują formy, aby być sobą. Już czekam ha zapowiadany spektakl, gdzie zmierzą się z zawartością swoich teczek, pobranych z ubeckich archiwów. I myślę, że to będzie świeży głos w tym powszechnym zaduchu.
