Artykuły

1 sierpnia 1987 roku zmarła Pola Negri

Wielka gwiazda Hollywood

Pola Negri, właściwie Barbara Apolonia Chałupiec pochodząca z Lipna na Kujawach, była jedyną Polką, która podbiła Hollywood i stalą się międzynarodową gwiazdą kina niemego.

Narodziny Poli

Urodziła się 5 stycznia 1897 roku. Jej ojciec był Słowakiem. Parę lat później aresztowano go i zesłano na Sybir. Matka Apolonii wraz z córką przeniosła się do Warszawy. Dziewczynka trafiła do szkoły baletowej i wkrótce zadebiutowała w "Jeziorze łabędzim". Niestety, kariera baletowa nie trwała długo - młoda tancerka chorowała i musiała porzucić balet. Intensywna kuracja w Zakopanem podreperowała jej zdrowie, a przy okazji pozwoliła zetknąć się z poezją Włoszki Ady Negri w przekładzie Marii Konopnickiej. Przeżycie było tak silne, że nazwisko poetki przyjęła jako własny pseudonim artystyczny.

Po roku nauki (1912) zadebiutowała na scenie Teatru Małego jako Aniela w "Ślubach panieńskich". Recenzje były wstrzemięźliwe: braki dykcji, chrapliwy głos nie predestynowały jej do pracy na scenie. Ale kiedy Ryszard Ordyński, asystent samego Maksa Reinhardta z berlińskiego Deutsches Theater, wystawiał pantomimę "Sumurun", wystąpiła w roli ciemnoskórej tancerki. To był prawdziwy sukces młodej aktorki. Miała 17 lat i stała się ulubienicą Warszawy.

Podobno Pola Negri sama napisała scenariusz "Niewolnicy zmysłów" (1914). Sama też sfinansowała realizację filmu. Potem były kolejne dramaty, a ich fabuły powielały modne wówczas wzory: Negri była wampem niszczącym mężczyzn, choć czasem okazywała im gołębie serce.

Niewolnica zmysłów

Kinematografia niemiecka nie od razu potrafiła wykorzystać potencjał Poli Negri: jej pierwsze filmy berlińskie nie różniły się od tych, jakie kręciła w Warszawie. Na szczęście działał tam Ernst Lubitsch. Jeśli Lubitsch był pierwszym Europejczykiem, który potrafił robić kino, to Pola Negri okazała się - to jego słowa - pierwszą aktorką stricte filmową. Świadczą o tym "Oczy mumii Ma" (1918) - pierwsze arcydzieło Lubitscha z Połą i Emilem Janningsem, brawurowa "Carmen" (1918) i "Madame du Barry" (1919), wreszcie popisowe "Sumurun" (1920).

Polska aktorka szybko stała się w Berlinie gwiazdą europejskiego formatu. Jej sława dotarła za ocean. Amerykańska kariera zaczęła się od "Madame du Barry", którą w Stanach wyświetlano jako "Namiętność". W tym czasie Charles Chaplin opublikował swój dziennik triumfalnej podróży po Europie, z którego wynikało, że w Berlinie nie ma niczego ciekawego - poza Połą Negri. Jesse L. Lasky, szef przyszłego Paramount Pictures, wysłał więc aktorce zaproszenie do Hollywood.

Kobieta z głową

Pierwsze amerykańskie filmy Poli nie przyniosły strat tylko dlatego, że udało się je sprzedać w Europie, gdzie odniosły sukces. Wówczas Mary Pickford sprowadziła do Hollywood Lubitscha, a on przyjął ofertę Paramountu i zajął się Połą Negri. Jego "Cesarzowa" (1924) przywróciła aktorce blask. Od 1923 r., bo wtedy przybyła do Hollywood, wystąpiła w wielu filmach. Były to m.in. "Hiszpańska tancerka", "Zakazany raj", "Hotel Imperial", "Miłość aktorki" i wiele innych. Ale nie odniosła sukcesu w filmach dźwiękowych ("Z rozkazu kobiety"), więc powróciła do Niemiec, gdzie zaczęto ją prześladować z powodu rzekomo żydowskiego pochodzenia. Uwolniona od podejrzeń w wyniku osobistej interwencji Adolfa Hitlera, zagrała ponownie w filmach niemieckich: "Mazurka", "Moskwa-Szanghaj", "Madame Bovary", "Tango Notturno".

Francuzi nazywali Polę Negri "la femme de tete" - kobietą z głową. Aktorka potrafiła świetnie pokierować swoją karierą. Co prawda nie wszystkie dokonane przez nią wybory były właściwe, ale konsekwencji wbudowaniu własnej legendy mogłyby jej pozazdrościć współczesne gwiazdy.

Nawet gdy brakowało dla niej ról, starała się, by kroniki towarzyskie pełne były informacji o niej.

W 1970 roku Pola Negri wydała "Pamiętnik gwiazdy" (wydanie polskie 1976 r.), w którym opisała swój punkt widzenia na wiele spraw i przypomniała ludzi, z którymi się zetknęła. Zmarła 1 sierpnia 1987 roku w San Antonio wTeksasie.