Artykuły

- Scena to miejsce, gdzie mogę bezpiecznie przemyśleć i "przerobić" własne katastrofy życiowe - mówi KATARZYNA FIGURA.

Katarzyna Figura mówi, że scena to miejsce gdzie może przerabiać swoje katastrofy życiowe. I my razem z nią, Maszą w przedstawieniu "Siostry" Pera Enquista, możemy przerobić trudne dla nas pytania. Mamy szanse zastanowić się nad sensem naszych wyborów życiowych

Maria Barcz: Bohaterki sztuki "Siostry" Enquista nazywają się Olga, Masza i Irena. Tak samo jak siostry Czechowa...

Katarzyna Figura: Bo to ich historia, ale napisana na nowo i przeniesiona w czasy współczesne. Próbujemy dotrzeć do tego, co tak naprawdę dziato się w głowach jej bohaterów. Chcemy zrozumieć sens i znaczenie relacji między siostrami a mężczyznami ich życia - bratem, kochankiem, mężem Maszy. Stąd pełno w przedstawieniu wydarzeń mistycznych - wywoływania duchów, transu, powrotu do przeszłości, rytuałów oczyszczania.

Taki rodzaj rodzinnej psychoterapii?

K.F. Reżyser Pedro Almodóvar powiedział kiedyś, że nikt nie potrafi zaszantażować tak skutecznie jak rodzina. Często ranimy najbliższych, nawet nie zdając sobie z tego sprawy. Działamy w najlepszej wierze, bo chcemy ich chronić, ustrzec przed niepowodzeniami, a w efekcie żyjemy w kłamstwie i hipokryzji. Skomplikowane związki Olgi, Maszy i Ireny, które kochają się i nienawidzą zarazem, ich bezkrytyczne uwielbienie dla brata, ich nieszczęśliwa miłość do Wierszynina, beznadziejne małżeństwo Maszy z Kułyginem, marzenia o lepszym życiu - Enquist chce przyjrzeć się temu wszystkiemu z perspektywy mijającego czasu. Pyta: dlaczego tak się stało, skąd te rozczarowania, czy można było uniknąć tragedii?

ELLE Gra Pani dojrzałą Maszę, w scenach z młodości jako Masza pojawia się inna aktorka - Maja Hirsch. Fizycznie kompletnie do Pani niepodobna...

K.F. To było celowe. Często sami widzimy siebie zupełnie inaczej, niż jesteśmy w rzeczywistości. Na to wyobrażenie składają się opinie i komentarze innych osób, nasze samopoczucie, kompleksy, a nie realne odbicie w lustrze. Ten wyimaginowany wizerunek jest ważny, bo przekazuje prawdę o nas samych.

Debiutowała Pani tuż po szkole teatralnej właśnie w "Trzech siostrach" Czechowa.

K.F. Miałam wtedy dwadzieścia parę lat i nie zastanawiałam się nad znaczeniem wielu rzeczy, które teraz - podczas pracy przy sztuce Enquista - bardzo mnie intrygują. Na przykład: dlaczego żadna z tych kobiet nie ma dzieci? Kiedy Wierszynin rzuca Maszy w twarz: "Ja mam dziecko, coś po mnie zostanie", tym samym neguje sens jej istnienia. Masza tylko z pozoru jest najsilniejsza z całej rodziny. Nieszczęścia doprowadzają ją do całkowitego załamania. Może się pozbiera, ale kto wie? Dla mnie to, że po latach od debiutu gram inną wersję "Sióstr", ma w sobie coś symbolicznego. U Macieja Englerta byłam najmłodszą, naiwną Iriną. Teraz jako dojrzała, rozgoryczona kobieta rozdrapuję rany.

ELLE Potrzeba dojrzałości, żeby zrozumieć przesłanie Enquista.

K.F. Młode kobiety nie potrafią znaleźć odpowiedzi na wiele dręczących je pytań. Starsze już wiedzą, co zrobiły nie tak, gdzie popełniły błędy. Powtarzają: "Gdybym ja wcześniej wiedziała!". Byłoby świetnie, gdyby 20-latki oglądające "Siostry" zastanowiły się nad konsekwencjami swoich wyborów. I pomyślały, że może lepiej nie słuchać tatusia, może odciąć pępowinę, zanim będzie za późno. Wierzę, że teatr może pomagać ludziom w ich problemach, że ma terapeutyczną moc. I dla aktorów, i widzów.

ELLE W ostatnim czasie zagrała Pani w teatrze wiele doskonałych ról. To był prawdziwy sezon Figury.

K.F. Wróciłam na scenę z przekonaniem, że na niej mogę się wreszcie spełnić jako artystka. Telewizja stała się dla mnie za łatwa, filmów w Polsce kręci się mało. Scena to miejsce, gdzie mogę bezpiecznie przemyśleć i "przerobić" własne katastrofy życiowe. W dodatku reżyser "Sióstr" Piotr Cieślak, notabene mój profesor ze studiów, zaproponował mi stały angaż w Teatrze Dramatycznym. Zgodziłam się. Tego mi było trzeba.