Artykuły

„Żeby umarło przede mną" wg Jacka Hołuba w reż. Darii Wiktorii Kopiec na XI Koszalińskich Konfrontacjach Młodych m-teatr w Bałtyckim Teatrze Dramatycznym w Koszalinie. Pisze Joanna Krężelewska w Głosie Koszalińskim.

„Żeby umarło przede mną" wg Jacka Hołuba  w reż. Darii Wiktorii Kopiec na XI Koszalińskich Konfrontacjach Młodych m-teatr  w Bałtyckim Teatrze Dramatycznym w Koszalinie. Pisze Joanna Krężelewska w Głosie Koszalińskim.

Opieka. Troska. Poświęcenie. Zmęczenie. Bezsilność. Godność. Te słowa nie mają jednej definicji. Mieć nie mogą, bo w życiu każdego znaczą coś innego. Spektakl „Żeby umarło przede mną" pokazuje ich znaczenie w życiu matki dziecka z niepełnosprawnością.
W weekend Bałtycki Teatr Dramatyczny w Koszalinie rozpoczął sezon artystyczny 2020/2021. - Życzę zarówno ludziom teatru, jak i widzom, by zakończenie tego sezonu odbyło się już bez maseczek i przy pełnej widowni - powiedział Przemysław Krzyżanowski, zastępca prezydenta Koszalina.

Na początek wyjątkowego, bo choć obwarowanego ograniczeniami sanitarnymi, to jakże wytęsknionego sezonu, Bałtycki Teatr Dramatyczny zaprosił widzów na premierę spektaklu „Żeby umarło przede mną" w reżyserii Darii Wiktorii Kopiec, laureatki nagrody głównej i nagrody publiczności 9. Koszalińskich Konfrontacji Młodych m-Teatr w Koszalinie. Reżyserka wzięła na warsztat reportaż Jacka Hołuba pod tym samym tytułem. Język reportażu przełożyła na język teatru, w artystyczne ramy ujmując niezwykle wrażliwą materię. Hołub w swej książce oddał głos matkom ciężko chorych dzieci. W imieniu tych kobiet szalenie chętnie głos zabierają inni, również politycy. Nie słuchają, nie pytają o potrzeby, ale tworzą rzeczywistość, w której opieka państwa jest często smutną fikcją.

Hołub przedstawił pięć przejmujących historii. Kopiec wybrała jedną. W ciągu kilkudziesięciu minut skupia, jak w soczewce, dwadzieścia lat życia kobiety, której druga córka urodziła się z Zespołem Retta, nieuleczalną chorobą neurologiczną o podłożu genetycznym. Czym jest zmęczenie, które nie pozwala zasnąć choć na kilka godzin? Czym jest ból, kiedy nadwyrężony kręgosłup znów musi unieść ciężar 46-kilogramowej dziewczynki, którą trzeba umyć, przewinąć, przebrać? Czym jest bezsilność, gdy atak szału dziecka z głęboką niepełnosprawnością intelektualną i fizyczną nie chce minąć? Może nam się wydawać, że wiemy. Tak naprawdę wiedzą o tym tylko matki, które żyją ze świadomością, że tak będzie już zawsze. Zawsze będą musiały pomóc dziecku zjeść, wytrzeć ślinę z podbródka, ubrać spodnie. I może rehabilitacja daje cień szansy na poprawę, jednak zebranie 6 tys. zł na dwutygodniowy turnus jest dla wielu rodzin nierealne.

Prawo do godności mamy zagwarantowane na piśmie, obok prawa do wolności, ale
z ich realizacją bywa różnie. Jedni pokrzykują, bo wiedzą lepiej za nas, jak mamy żyć. Inni, bo chcą, by stwierdzenie ciężkich i nieodwracalnych uszkodzeń płodu nie uprawniało do wykonania aborcji. Aż chce się zapytać, o głosy z propozycjami pomocy, gdy matki dzieci z niepełnosprawnością protestowały w Sejmie i walczyły o godność swych dzieci?

Daria Wiktoria Kopiec zbudowała opowieść, korzystając z różnych, również eksperymentalnych metod inscenizacji i form języka teatralnego. Wiele rzeczy, począwszy od scenografii, jest tu umownych. Oszczędność środków nie przekłada się jednak na oszczędny przekaz. Kolejne sceny opierają się na grze słów i gestów i to niełatwe zadanie zespół artystyczny wykonuje brawurowo. Żanetta Gruszczyńska-Ogonowska, Beata Niedziela, Adrianna Jendroszek, Wojciech Kowalski, Marcin Borchardt - w grze aktorów można zobaczyć coś wyjątkowego - tak wielkie emocje i tak żarliwe zaangażowanie, że w niektórych momentach pojawiały się łzy i drżenie. To teatr prawdziwy, nie tylko dlatego, że dokumentalny. Tę prawdę warto zobaczyć. I nie odwracać od niej wzroku. Podobnie, jak od problemów, o których spektakl opowiada. Od niepełnosprawności oraz potrzeb osób chorych i ich bliskich.