Artykuły

2223 artystów dostanie trzymiesięczne stypendia od ministra kultury. Program "Kultura w sieci" powstał w odpowiedzi na zamknięcie instytucji kulturalnych przez pandemię - pisze Witold Mrozek w Gazecie Wyborczej.

Minister kultury Piotr Gliński ogłosił wyniki konkursu stypendialnego "Kultura w sieci" - przeznaczonego dla twórców, którym pandemia odcięła możliwość pracy. 20 mln zł trafi na stypendia dla indywidualnych artystów. Mają oni zrealizować internetowe projekty.

Tydzień wcześniej kontrowersje wzbudziły wyniki programu dla organizacji pozarządowych i firm - sporo pieniędzy poszło tam do instytucji kościelnych albo na projekty dużych eventów zamiast realną pomoc.

Gliński mówił na piątkowym briefingu prasowym: - Te projekty pokazują, jak bardzo polscy twórcy, polscy artyści są kreatywni. W ramach "Kultury w sieci" powstaną m.in. śpiewniki domowe, multimedialny słownik gwary, film dokumentalny, czasopismo promujące literaturę klasyczną czy blog opisujący pracę wiolonczelistki. Odbędą się koncerty balkonowe i internetowe warsztaty budowy krosna i tkania ręcznego. To wsparcie w ramach "Kultury w sieci" ma podwójny wymiar. Z jednej strony to konkretna pomoc finansowa dla artystów, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji. Z drugiej strony projekty będą udostępnione w sieci bezpłatnie, a więc będą dostępne dla nas wszystkich.

Pięknie - tym razem jednak inaczej niż przed tygodniem - na liście laureatów nie podano, kto co będzie robił. Są tylko nazwiska i numery. Jak wygląda to zestawienie?

Nagła zmiana planu - 3 miesiące zamiast 6

W muzyce przyznano 743 stypendia, w sztukach wizualnych - 499, w kategorii animacja i edukacja kulturalna - 419, w literaturze - 160, w filmie - 110, w teatrze - 86, w tańcu - 57, wreszcie: w grupie "zarządzanie kulturą i wspieranie rozwoju kadr kultury" - przyznano 48 stypendiów.

Stypendia dla indywidualnych artystów w założeniu miały być półroczne, będą trzymiesięczne - po 3 tys. zł brutto na miesiąc. Dzięki temu otrzyma je 2223 twórców, a nie ok. 1,1 tys.

Z perspektywy socjalnej to moim zdaniem dobra wiadomość i dobra decyzja. Najbliższe miesiące będą dla artystów najcięższe i wsparcie na ten kwartał jest najważniejsze. Dlatego bardzo dobrze, że dwa razy więcej ludzi dostanie pieniądze.

Ale biorąc pod uwagę, że mimo wielu głosów środowisk twórczych program ministerstwa nie został zaprojektowany jako socjalny, ale grantowy, czyli na realizację konkretnego projektu/dzieła - to mamy do czynienia z kolejnym absurdem. Ludzie zostali wezwani do zaplanowania jakiejś pracy na pół roku - czy teraz mają ją wykonać dwa razy szybciej, niż napisali we wniosku? Czy wykonać tylko połowę, a na drugą poszukać innych pieniędzy? Skąd?

Zdecydowanie nie powinno się oczekiwać od nich takiej samej pracy w dwa razy krótszym czasie i za dwa razy mniejsze pieniądze. Tego problemu dałoby się uniknąć, gdyby stworzyć program skupiony na pomocy, a nie oczekiwaniu tysięcy nowych dzieł internetowych, z których wiele obejrzy garstka osób.

Ministerstwo powinno zająć wyraźne stanowisko w tej sprawie - wysłaliśmy już do niego zapytanie.

Kto dostał pieniądze?

W literaturze stypendia otrzymali m.in. prawicowy poeta Wojciech Wencel, reportażysta Filip Springer, pisarki Patrycja Dołowy czy Marta Dzido.

Sporo nieznanych nazwisk znajduje się w kategorii "sztuki wizualne" - obok twórców takich jak Anna Baumgart, Katarzyna Górna czy Roman Dziadkiewicz. Anna Karasińska, Katarzyna Szyngiera, Małgorzata Wdowik, dramatopisarze Benjamin Bukowski, Michał Buszewicz czy Julia Holewińska, aktorki Małgorzata Biela czy Klara Broda. A także krytyk teatralny Łukasz Drewniak.

Na liście jest też Redbad Klynstra, niegdyś aktor Nowego Teatru w Warszawie, gwiazda "Smoleńska", dziś ciągle obecny chociażby w Teatrze TV. Spośród gwiazd muzyki pojawia się m.in. Reni Jusis.