Artykuły

Odwołane spektakle, zdjęcia czy spotkania autorskie i zamknięte instytucje kultury dla ich pracowników i twórców oznaczają ciężkie czasy. Podpowiadamy, jak wspierać polską kulturę bez wychodzenia z domu.

Aktorzy nie wychodzą na scenę, muzycy nie jadą w trasy, filmowcy nie mają zdjęć, a pisarze spotkań autorskich; kluby, kina i muzea są zamknięte do odwołania - epidemia koronawirusa dla polskiej kultury oznacza przymusowy przestój. Cierpią nie tylko widzowie, ale też przede wszystkim pracownicy branży, którzy stracili źródło zarobków.

Minister kultury Piotr Gliński w ramach wsparcia zapowiedział m.in. dodatkowe 20 mln na kulturę w internecie, zwiększenie puli zapomóg socjalnych i rekompensaty dla instytucji. Jak i kiedy pieniądze z ministerstwa zostaną rozdzielone, jeszcze nie wiadomo. Ale niezależnie od planów MKiDN polską kulturę mogą jednak wspierać jej odbiorcy: już dziś i bez wychodzenia z domu. Jak to robić?

1. Kupuj książki, płyty, filmy i koszulki

Nie będę roztaczać sielankowych wizji obcowania z kulturą podczas kwarantanny, bo wiemy, jak jest - dla niektórych siedzenie w domu to okazja, by doczytać "Czarodziejską górę", dla innych szczytem możliwości będzie pogodzenie pracy zdalnej z pilnowaniem dzieci i zachowaniem resztek przytomności umysłowej. Na szczęście książki, płyty i filmy nie mają terminów ważności i spokojnie poczekają, aż znajdziemy na nie czas.

Brakuje ci kina? Poza korzystaniem z serwisów streamingowych, do których macie wykupiony dostęp, warto rozejrzeć się po serwisach VOD - znajdziesz tam nowości, m.in. "Hejtera" Jana Komasy, który w kinach pokazywany był zaledwie tydzień albo "W lesie dziś nie zaśnie nikt", którego premiera kinowa się nie odbyła.

Masz ulubione wydawnictwo? Kup książkę lub e-booka bezpośrednio przez jego stronę internetową.

Boisz się o los małej lokalnej księgarni? Weź udział w akcji "Książka na telefon", w ramach której można zadzwonić do księgarza, poprosić o rekomendację i umówić się na wysyłkę. Chcesz wesprzeć muzyków? Poza płytami pamiętaj o tzw. merchu, czyli koszulkach i gadżetach - wielu zespołom to właśnie one oprócz koncertów przynoszą znaczną część zysków.

2. Trzymaj bilet

Odwołanie wydarzeń kulturalnych z powodu epidemii to zdarzenie losowe, więc ich organizatorzy nie mogą liczyć na ubezpieczenie. Bądź wyrozumiała, jeśli termin spektaklu czy koncertu się zmienił, nawet jeśli komplikuje ci to życie. A jeśli nowa data zupełnie ci nie pasuje lub organizatorzy zdecydowali się odwołać wydarzenie, zastanów się nad zatrzymaniem biletu. Jeśli możesz sobie na to pozwolić, potraktuj go jak cegiełkę na rzecz klubu, teatru czy innej instytucji, która przechodzi teraz ciężki okres.

3. Kup na potem

Nie wiadomo, jak długo potrwa przymusowa przerwa. Część organizatorów już teraz przenosi festiwale i inne imprezy na jesień, inni mają nadzieję, że już niedługo życie kulturalne wróci do normy. Od dwóch tygodni codziennie odwoływane lub przekładane są kolejne imprezy i nic nie wskazuje na to, by w najbliższych dniach miało się to zmienić.

W takiej sytuacji nie da się sensownie zaplanować przyszłych wyjść. Można jednak skorzystać z otwartych biletów, które oferuje większość kin, teatrów, filharmonii, a także niektóre kluby muzyczne. Część miejsc nazywa je biletami otwartymi, inne voucherami czy prezentami, ale zasada jest taka sama: bilet nie ma przypisanej daty ani konkretnego wydarzenia. Vouchery, za które można kupić bilety na wybrane wydarzenie, oferują też agencje organizujące wydarzenia kulturalne i portale pośredniczące w sprzedaży biletów.

Otwarte bilety do tej pory kupowane były głównie dla innych, którym chcieliśmy zrobić niespodziankę. W czasie epidemii pozwalają zarezerwować spektakl czy koncert, mimo że same instytucje kultury nie wiedzą jeszcze, kiedy się one odbędą.

4. Dorzuć się do zbiórki

Część twórców i instytucji kultury, nie czekając na pomoc z ministerstwa, rozpoczęła własne zbiórki. Unia Literacka na portalu crowdfundingowym zbiera pieniądze na fundusz solidarnościowy, z którego wypłaci kilkadziesiąt zapomóg dla najbardziej potrzebujących pisarzy; organizatorzy internetowego festiwalu filmowego My Darling Quarantine Krakowski Teatr Nowy Proxima udostępnia za darmo zapisy spektakli, prosząc widzów o dobrowolne wsparcie na miarę ich możliwości, zespół Nagrobki, który zaraz po zawieszeniu działalności klubów zagrał darmowy koncert online, na swojej stronie internetowej sprzedaje "wirtualne bilety" za symboliczną kwotę.

Nie wiecie, czy wasze ulubione miejsce prowadzi zbiórkę? Sprawdźcie jej stronę internetową lub profil w mediach społecznościowych - jeśli zrzutka trwa, na pewno o niej poinformują.

5. Załóż jednoosobowy fundusz

Jeśli nie masz teraz głowy do sprawdzania internetowych zbiórek czy kupowania biletów, jest prostsze rozwiązanie: co tydzień odkładaj na koncie określoną kwotę do wydania na kulturę - na przykład taką, jaką wydałbyś na bilet do kina czy wieczorne wyjście ze znajomymi. Ten sposób ma dodatkową zaletę - pozwala lżej znosić przymusowy przestój. Można się pocieszyć, że im dłużej posiedzimy w domu, tym więcej przyjemności będziemy mogli sobie zafundować, gdy sytuacja wreszcie wróci do normy.

6. Napisz

Epidemia koronawirusa uderza po kieszeni nie tylko branżę kultury. Tracą wszyscy, od wielkich przedsiębiorstw, przez średnie i małe firmy, po pracowników, którzy z dnia na dzień zostają bez środków do życia. Jeśli nie możesz sobie pozwolić na finansowe wsparcie kultury lub wolisz przeznaczyć pieniądze na inny cel, napisz mejla lub wiadomość w mediach społecznościowych. Daj znać ulubionemu wydawnictwu, galerii, teatrowi czy klubowi, że za nimi tęsknisz.

Nie spodziewaj się odpowiedzi. Paradoksalnie, przymusowe zamknięcie instytucji kultury dla ich pracowników oznacza często większą ilość pracy: przestawienie się na funkcjonowanie zdalne wymaga rozwiązania zupełnie nowych problemów, a dostosowanie planów do ciągle zmieniającej się sytuacji jest zadaniem karkołomnym. Ale tym bardziej mogą potrzebować słów wsparcia.