Artykuły

Karol Szymanowski tylko raz w życiu sięgnął po gatunek operetki. Po skomponowaniu "Stabat Mater" i "Króla Rogera" pisał: "nie mogę być ciągle taki uroczysty, to bardzo męczące. () Muszę się trochę muzycznie wyśmiać". Spektakl będzie dostępny od 27 marca 2020, g. 18:30 na oficjalnym kanale YouTube Opery Krakowskiej:

W 1909 r. ukończył "Loterię na mężów", która po prawie stu latach miała swoją światową premierę sceniczną w wykonaniu zespołu Opery Krakowskiej w 2007 roku. Spektakl został wówczas profesjonalnie zarejestrowany i wydany na płycie DVD. Już 27 marca, o godzinie 18:30 zostanie zaprezentowany na oficjalnym kanale YouTube Opery Krakowskiej i każdy będzie mógł go obejrzeć bez wychodzenia z domu. Będzie również dostępny z angielskimi napisami.

Opera Krakowska, podobnie jak teatry, kina, muzea i inne instytucje kultury zawiesiła swoją działalność w celu zminimalizowania zagrożenia epidemią wirusa COVID-19. Teatr jednak nie chce pozostawiać Widzów bez kontaktu ze sztuką operową i dlatego udostępnia na kanale YouTube jeden z najbardziej interesujących spektakli, jakie zrealizował -"Loterię na mężów czyli narzeczony nr 69".

Kompozycja w twórczości Szymanowskiego zajmuje miejsce wyjątkowe. Szymanowski tylko jeden raz sięgnął po lekką formę muzyczną, jaką jest operetka. Autorem oryginalnego libretta ("Główna wygrana") i zachowanych do dzisiaj w partyturze tekstów śpiewanych był Julian Krzewiński-Maszyński, artysta operetki lwowskiej, wzięty autor wielu librett komicznych i operetkowych. Niestety pełne libretto "Loterii" nie zachowało się, zaginęły teksty mówione wiążące numery muzyczne. Autorem pomysłu krakowskiej inscenizacji oraz tekstu teatralnego jest Wojciech Graniczewski. A o czym jest "Loteria"?

Sara, Ewa i Caroline, spadkobierczynie ekscentrycznego wuja Charly'ego, udają się na strych jego willi, gdzie Notariuszka odczytuje testament. Okazuje się, że Wuj zapisał swoją fortunę na rzecz Klubu Wesołych Wdowców oraz Klubu Starych Panien, a swoim krewniaczkom pozostawił jedynie prawo do zabrania ze strychu pamiątek rodzinnych. Dziewczyny przeszukują strych i odnajdują kolejno rozmaite przedmioty, dokumenty i fakty z przeszłości Wuja. Każdy z nich pozwala odkryć szczegóły historii sprzed stu lat i rozwikłać intrygę operetki...

Mimo lekkiej, dowcipnej fabuły i interesującej muzyki operetka nigdy nie pojawiła się na scenie. Sam kompozytor zresztą nie włączył "Loterii" do wykazu swych dzieł. W warstwie muzycznej dzieło składa się z 16 numerów skomponowanych przez Szymanowskiego z zastosowaniem wszelkich reguł klasycznej operetki. Znajdziemy więc tu i melodyjny walc, romantyczne duety, zabawne kuplety oraz rozbudowany finał z tańcami (bardzo modny w owym czasie cake-walk) i chórem.

- Jest w tej muzyce dowcip, groteska, zręczna, muzyczna charakterystyka postaci, melodie żywe, niekiedy niezwykle ujmujące, nigdy nie pozujące na umowną operetkowość - pisała Teresa Chylińska, znawczyni twórczości Szymanowskiego, współpracująca z Operą Krakowską przy tej produkcji. - Partyturachoć przeznaczona na dużą orkiestrę, nie jest instrumentalnie przeciążona, kompozytor chętnie wykorzystuje zespół kameralnie, dla osiągnięcia większej wyrazistości i plastyczności charakterystyki. Nie byłby też sobą, czyli jednym z największych harmoników XX wieku, gdyby nie urozmaicał prostej w założeniu harmonii dźwiękami dodającymi jej chromatycznej barwności, a gdy trzeba - również pikanterii.

"Loterię" wyreżyserował Józef Opalski, teatrolog, muzykolog, literaturoznawca, publicysta oraz wykładowca krakowskiej Akademii Sztuk Teatralnych. Muzycznie dzieło przygotował Piotr Sułkowski, obecnie pełniący funkcję dyrektora naczelnego i artystycznego Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej. Scenografię zaprojektowała Agata Duda-Gracz. Spektakl został wystawiony na scenie Teatru im. Juliusza Słowackiego 5 listopada 2007 roku w ramach obchodów Roku Karola Szymanowskiego i Festiwalu Muzyki Polskiej we współpracy z Polskim Wydawnictwem Muzycznym. Stało się to na rok przed tym, jak Opera Krakowska uzyskała własną siedzibę przy ul. Lubicz 48.

Część artystów w obsadzie do dziś regularnie współpracuje z Operą Krakowską: Andrzej Biegun (Impresario), Adam Sobierajski (Darly Helgoland), Agnieszka Cząstka-Niezgódka (Molly Troodwood), Franciszek Makuch (Tim Williams), Lidia Pirowska (Mimi), czy Dagmar Bilińska-Korban (Notariuszka).

*

Karol Szymanowski

Loteria na mężów, czyli Narzeczony nr 69

libretto: Julian Krzewiński-Maszyński

premiera: 5 listopada 2007

*

Realizatorzy:

reżyseria | Józef Opalski

tekst | Wojciech Graniczewski

kierownictwo muzyczne | Piotr Sułkowski

scenografia i kostiumy | Agata Duda-Gracz

reżyseria światła | Piotr Pawlik

choreografia | Iwona Runowska-Badurek, Jacek Badurek

przygotowanie chóru | Marek Kluza

współpraca wokalna | Helena Łazarska

współpraca muzykologiczna | Teresa Chylińska

asystent reżysera | Magdalena Rut

asystent scenografa | Adam Łucki

korepetytor solistów | Irena Celińska-Głodek, Kristina Kutnik, Monika Swarowska-Walawska, Natalia Wasidlow

konsultant wokalny | Imeri Kawsadze | Teresa Wessely

Obsada:

Notariuszka/Radczyni | Dagmara Bilińska

Ewa Huk | Iwona Budner

Caroline Williams | Katarzyna Krzanowska

Sara Helgoland | Małgorzata Kochan-Dziwisz

Impresario | Andrzej Biegun

Tobiasz Helgoland | Kazimierz Różewicz

Jack, kamerdyner Helgolanda | Adam Sadzik

Charly Helgoland | Ryszard Kalus

Darly Helgoland | Adam Sobierajski

Tim Williams | Franciszek Makuch

Eveline Huck | Joanna Dobrakowska

Mrs Troodwood | Monika Swarowska-Walawska

Sara Troodwood | | Agnieszka Tomaszewska

Molly Troodwood | Agnieszka Cząstka

Sherlock Holmes | Jan Nosal

Djep | Jakub Sazanów

Druciarz | Michał Wajda-Chłopicki

Ketty | Marta Poliszot

Fanny | Joanna Rakoczy

Lotti | Lucyna Ordon-Klimczak

Mimi | Lidia Pirowska

oraz

Orkiestra, Chór i Balet Opery Krakowskiej pod batutą Piotra Sułkowskiego