Warszawa. 85. urodziny Tadeusza Strugały
Znakomity polski dyrygent, światowej sławy dyrektor zespołów symfonicznych Tadeusz Strugała, pianista, pedagog, organizator życia muzycznego 10 lutego będzie obchodził 85. urodziny.
Tadeusz Strugała urodził się 10 lutego 1935 r. w Katowicach.
Przez trzy lata był szefem mającej ogromne tradycje Orkiestry w Ankarze; ciekawostką jest, że kontrakt z dyrygentem był podpisany przez cały turecki rząd, ponieważ była to orkiestra prezydencka. Umowę sygnowali wszyscy ministrowie za wyjątkiem szefa resortu rolnictwa, który nie chciał tego zrobić. Ale w końcu i on podpisał.
Przez lata Strugała regularnie współpracował z Praską Orkiestrą Symfoniczną FOK, a w latach 1994-2001 pełnił funkcję stałego gościnnego dyrygenta tej orkiestry. Przez jedenaście lat stałym dyrygentem festiwalu chopinowskiego w austriackim Gaming.
Dyrygował około 150 orkiestrami w kilkudziesięciu krajach, m.in. takimi zespołami, jak: Berliner Staatskapelle; Radio-Symphonie Orchester Berlin; Dresdner Philharmonie; Hallé Orchestra w Manchesterze; Orkiestra Filharmonii St. Peersburg; Israel Sinfonietta; Orkiestra Filharmoniczna i Radiowa w Helsinkach; Radiowa Orkiestra w Sztokholmie. Prowadził orkiestry w Budapeszcie, Bukareszcie, Sofii, Tokio, Osace, Londynie.
"W miarę nabierania doświadczeń człowiek inaczej widzi swoją pracę. Pierwsza wada dyrygenta, z którą przez lata u siebie walczyłem, to nieśmiałość. Miałem pewne wątpliwości, opory, dziś wiem, że prowadząc po raz kolejny np. symfonię Brahmsa, zupełnie inaczej do niej podchodzę. O jednej rzeczy trzeba zawsze pamiętać, że ma się przed sobą nie rzemieślników, a kilkudziesięciu artystów" - mówił Strugała w jednym z wywiadów.
Tadeusz Strugała ukończył studia na Wydziale Teorii, Kompozycji i Dyrygentury we wrocławskiej Akademii Muzycznej, a kontynuował je w Weimarze i w Wenecji. W latach 1969-1980 był dyrektorem naczelnym i artystycznym Filharmonii Wrocławskiej, jednocześnie, w latach 1975-76 pełnił funkcję szefa naczelnego i artystycznego WOSPRiTV w Katowicach.
Jako dyrektor artystyczny równolegle prowadził w latach 1979-1986 dwie wielkie Filharmonie: w Warszawie i Krakowie. W warszawskiej Filharmonii Narodowej był też stałym dyrygentem. Następnie - w latach 1990-1993 - zajmował stanowisko szefa artystycznego i pierwszego dyrygenta Polskiej Orkiestry Radiowej w Warszawie.
Z początkiem sezonu artystycznego 2008-2009 Strugała objął stanowisko Dyrektora Naczelnego i Artystycznego Filharmonii Krakowskiej. Wkrótce jednak za porozumieniem stron pożegnał się z tą placówką.
Pod jego batutą występowali wszyscy wybitni polscy soliści jak np. Krystian Zimerman a także znakomici artyści zagraniczni, m.in. Martha Argerich, Maurice André, Victoria de Los Angeles, Gina Bachauer, Yuri Bashmet, Beaux Arts Trio, Paul Badura-Skoda, Rudolf Buchbinder, Robert Cohen, Pierre Fournier, Natalia Gutman, Ida Haendel, Steven Isserlis, Oleg Kagan, Elisabeth Leonskaja.
Repertuar Tadeusza Strugały obejmuje dzieła kompozytorów klasycznych, romantycznych i współczesnych, w tym utwory najwybitniejszych polskich kompozytorów - Henryka Mikołaja Góreckiego, Wojciecha Kilara, Witolda Lutosławskiego, Romana Palestra, Andrzeja Panufnika, Krzysztofa Pendereckiego, Aleksandra Tansmana.
Dyrygent ma na swoim koncie liczne prawykonania i pierwsze wykonania utworów polskiej muzyki współczesnej w kraju i za granicą oraz nagrania radiowe i płytowe. Został za nie uhonorowany wieloma nagrodami, m.in. nagrodą Orfeusz za najlepsze wykonanie utworu polskiego - "Liturgia sacra" Zygmunta Mycielskiego na Międzynarodowym Festiwalu Warszawska Jesień; nagrodą Związku Kompozytorów Polskich za wybitne osiągnięcia w dziedzinie wykonawstwa polskiej muzyki współczesnej; Grand Prix du Disque w Budapeszcie; nominacją do tytułu Płyty roku magazynu "Gramophone" za premierowe nagranie "Requiem - Missa pro defunctis" Romana Maciejewskiego.
Nazwisko artysty związane jest również z czołowymi polskimi festiwalami, które za jego dyrekcji osiągnęły wysoki poziom organizacyjny i artystyczny i zyskały międzynarodową renomę - Festiwal Chopinowski w Dusznikach (1975-1985) oraz Festiwal Oratoryjno-Kantatowy "Wratislavia Cantans" (1968-1997). Przez szereg lat Tadeusz Strugała prowadził również Festiwal Polskiej Muzyki Współczesnej we Wrocławiu.
Artysta w pewnym momencie zwrócił również swoje zainteresowanie ku teatrowi operowemu. W 2001 r. z okazji 160-lecia powstania wrocławskiej Opery przygotował premierowe spektakle "Wolny strzelec" Carla Marii Webera, a rok później otworzył poznański Festiwal Hoffmanowski premierą "Fidelia" Ludwiga van Beethovena.
Za wybitne osiągnięcia w dyrygenturze i propagowaniu muzyki polskiej za granicą otrzymał nagrody i odznaczenia Ministra Kultury i Sztuki, Ministra Spraw Zagranicznych, Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Polonia Restituta z rąk Prezydenta RP w 2001 r.
Ponadto Strugała został laureatem nagrody Kulturpreis Schlesien des Landes Niedersachsen, a w roku 1998 otrzymał tytuł doktora honoris causa Akademii Muzycznej we Wrocławiu.
Tadeusz Strugała jest także pedagogiem - przez ponad 20 lat był wykładowcą Akademii Muzycznej we Wrocławiu, prowadził klasy mistrzowskie w Hongkongu i Tokio, a także uczestniczył w pracach jury międzynarodowych konkursów dyrygenckich - w roku 2003 zaproszony został do przewodniczenia Jury Międzynarodowego Konkursu Dyrygenckiegoim. Grzegorza Fitelberga.
Dyrygent ma w swej biografii artystycznej epizod aktorski. W roku 2002 wystąpił jako aktor w końcowym epizodzie filmu Romana Polańskiego "Pianista". Wraz z Orkiestrą FN nagrał na ścieżkę dźwiękową muzykę, która ukazała się również na towarzyszącej filmowi płycie.
W poniedziałek 10 lutego 2020 r. przypadają 85. urodziny artysty.
