Artykuły

Koncertem "Wybraliśmy Wolność. SMOLIK x Goście", wystawą "Przełom w kadrze 1989", debatą o wolności w kulturze oraz "Śniadaniem Wolności" oraz wieloma innymi wydarzeniami zostanie uczczona w Warszawie 30. rocznica pierwszych częściowo wolnych wyborów z 4 czerwca 1989 r.

- 4 czerwca 1989 r. to w mojej opinii najważniejsza data naszej nowożytnej historii. To był tak piękny dzień jak dzisiaj i bardzo radosny. 4 czerwca poszliśmy wszyscy do urn i dlatego to był taki sukces. I od tego dnia zaczęła się zmieniać nasza historia, od tego dnia staliśmy się Europą. I to nie o to chodzi, że możemy wyjeżdżać do Europy. Europa jest tutaj, my jesteśmy Europą i żyjemy dzisiaj zupełnie inaczej. Nasze dzieci i młodzież tego nie pamiętają i to jest fantastyczne, ale my musimy o tym opowiadać - mówiła podczas poniedziałkowej konferencji prasowej przewodnicząca Rady Warszawy Ewa Malinowska-Grupińska.

P.o. dyrektora koordynatora ds. kultury i komunikacji społecznej m.st. Warszawy Aldona Machnowska-Góra podkreśliła, że dlatego ważne jest, by te radosne obchody miały też walor edukacyjny. - Dlatego w tym roku przygotowaliśmy obchody razem z różnymi instytucjami i organizacjami, nie tylko w Warszawie. Decyzją Metropolii Miast wspólne obchody będziemy także realizować w Gdańsku i innych miastach. W Warszawie od kilku tygodni realizujemy program edukacyjny, w ramach którego młodzież jeździ do Europejskiego Centrum Solidarności do Gdańska na "lekcje wolności". W szkołach odbywają się też spotkania z historykami, uczestnikami tamtych wydarzeń - opowiadała.

- Centralna część głównych obchodów będzie trwała kilka dni. 3 czerwca rano zapraszamy na odsłonięcie tablicy upamiętniającej miejsce, w którym od kwietnia 1989 r. mieściła się siedziba Komitetu Obywatelskiego "Solidarność" na ul. Fredry. 29 maja odsłonimy nową tablicę na pl. Konstytucji, niedaleko siedziby legendarnej "Niespodzianki". 4 czerwca w południe zapraszamy zaś wszystkich warszawiaków do Ogrodu Saskiego, gdzie podobnie jak w innych miastach o tej porze będziemy śpiewać polski hymn - relacjonowała Machnowska-Góra.

Piotr Jakubowski, dyrektor Domu Spotkań z Historią, głównego organizatora obchodów zaznaczył, że placówka już po raz kolejny będzie celebrowała rocznicę częściowo wolnych wyborów 4 czerwca 1989 r. - Zaczynaliśmy w 2009 r. w 20. rocznicę wyborów. Przez te lata przygotowaliśmy wiele wystaw, publikacji, koncertów, spektakli i warsztatów. W tym roku proponujemy cały pakiet projektów rocznicowych, to szeroka akcja. My zajmujemy się historią najnowszą, a wśród momentów tej historii przełom 4 czerwca, kto wie czy nie jest datą najważniejszą - powiedział.

Jednym z ważnych punktów obchodów będzie koncert "Wybraliśmy Wolność. SMOLIK x Goście" 4 czerwca na pl. Defilad. Jego dyrektor artystyczny Andrzej Smolik przyznał, że jest dumny, iż może wziąć udział w tym wydarzeniu. - I spotkać się z wieloma idolami z młodości oraz z artystami, których szanuję, bardzo młodymi, nie pamiętającymi jak to było w 1989 r. i nieco później. To pokoleniowe i eklektyczne wydarzenie. Zagramy 15 piosenek, długo je wybieraliśmy, z różnych okresów, które były ważne ze względu na treść, ale też wartość muzyczną. Wystąpi Tomek Lipiński, Muniek Staszczyk, czyli ludzie zasłużeni już dla muzyki, ale także Justyna Święs i Daria Zawiałow, czyli taka zupełna "młodzież" - podkreślił.

Zaplanowano także plenerową wystawę na skwerze ks. Twardowskiego pt. "Przełom w kadrze 1989". Jak mówią organizatorzy jej koncepcja narodziła się rok temu, kiedy odbyła się ekspozycja zdjęć Krzysztofa Millera z 1989 r. I postanowiono opowiedzieć historię fotoreporterów, kronikarzy tamtego czasu. - Myślę, że ten obraz zachowany na fotografiach najbardziej przemówi do tych, którzy tamtego czasu nie pamiętają. Na otwieranej 7 czerwca wystawie znajdzie się 60 fotografii 20 autorów. Są wśród nich autorzy znani jak Krzysztof Miller, i tacy, których zdjęć nie widzieliśmy, a są one naprawdę wspaniałe. Będą też zdjęcia fotografów, którzy pracowali dla światowych agencji, dzięki którym Polska była pokazywana w prasie na całym świecie - mówiła kuratorka wystawy Anna Brzezińska.

W kalendarzu obchodów znalazły się także debaty. Beata Chmiel, menedżer kultury, która je poprowadzi zwróciła uwagę na fakt, że przez cały ten rok rozmawiamy o różnych aspektach tych 30 lat wolności. - I wydawało nam się, że zabrakło w tych rozmowach dwóch ważnych rzeczy - kwestii związanych z kulturą, z wolnością kultury oraz kwestii kobiet, które przy Okrągłym Stole pracowały, tylko się o tym nie pamięta. W związku z tym organizujemy dwie debaty poświęcone tym zagadnieniom - zaakcentowała.

Dziennikarka Katarzyna Bosacka przygotowuje projekt "Menu Wolności". - Kiedy myślałam sobie o tym 30-leciu naszej wolności pomyślałam o Okrągłym Stole. Bo to był jednak stół, który owszem służy do debatowania, ale przede wszystkim jednak do jedzenia. I zastanawiałam się, że ci ludzie przez czas obrad musieli coś jeść. I pomyślałam, że może teraz 30 lat później jakiś restaurator odtworzy to menu, i udało się. Akcja jest ogólnopolska, społeczna, prowadzona przez entuzjastów kulinarnych. Chcemy żeby Polacy usiedli znowu do stołu, zjedli coś razem i zjedli coś po polsku. Mamy także kilkuset restauratorów z całego kraju, którzy włączyli się do akcji. Przystąpiły do niej też miasta. W Warszawie 3 czerwca będzie słodkie "Śniadanie wolności" na pl. Defilad, gdzie poopowiadamy, jakie były słodycze w tamtych czasach. 1 czerwca w Wilanowie będzie zaś usmażona wielka "jajecznica wolności" z 1989 jaj i 30-kilowy chleb - zapowiedziała.

Inną z inicjatyw towarzyszących obchodom jest konkurs na fotograficzną "ikonę 30-lecia". - Pomyśleliśmy sobie, że ten okres przełomu zostanie w różny sposób opowiedziany, ale ciekawie by było opowiedzieć te 30 lat i poszukać fotograficznej ikony 30-lecia. Czyli zdjęcia, które niekoniecznie opowiada o 1989 r., tylko w jakiś symboliczny sposób podsumowuje te 30 lat i jest trochę wyjściem w przyszłość. Udało nam się namówić największych polskich fotografów, by przeszukali swoje archiwa i wzięli w tym udział. I międzynarodowe jury wybrało taką ikonę 30-lecia i w najbliższy czwartek po południu zostanie ujawnione, jakie to zdjęcie. W piątek w południe w Press Clubie będzie uroczystość wręczania dyplomu, publiczna prezentacja zdjęcia i autora - mówił Jarosław Włodarczyk z Press Clubu Polska.

Michał Walczak opowiedział o reżyserowanym przez siebie najnowszym odcinku "Pożaru w Burdelu" pt. "Herosi transformacji. Ostateczne starcie". - Wystąpią w nim wspaniali śpiewający aktorzy wcielający się w postacie Leszka Balcerowicza, Krystyny Jandy, Lecha Wałęsy czy Joanny Szczepkowskiej. Wydaje mi się, że transformacja dotyczyła także muzyki, kultury, popkultury i działa się trochę w takiej atmosferze karnawałowej. Była taka unikalna atmosfera połączenia między światem polityki i kultury, i to w trakcie tych 30 lat się zmieniało - powiedział.

Premierowo mają zostać także pokazane filmy dokumentalne w reżyserii Agnieszki Uścińskiej. - Miałam przyjemność wysłuchać opowieści osób, które współtworzyły tamtą rzeczywistość, z jednej i z drugiej strony. Opowiemy o kampaniach wyborczych, także tych prowadzonych z humorem i o tym jak wyglądały spotkania z kandydatami. Fotoreporterzy przybliżą nam zaś jak oni widzieli tamte wydarzenia - zaznaczyła.

Zaplanowano również część programu skierowaną do najmłodszych. - 1 czerwca przygotujemy dla nich studio telewizyjne i oddamy im głos, by opowiedziały ten świat tak jak go widzą. Podczas warsztatów przygotujemy serwis informacyjny, będziemy także pokazywać wieczorynki z lat 80. i 90., planujemy też zajęcia deskorolkowe. Będzie to więc taki miły dzień dziecka - podkreśliła Marta Bartkowska, kierownik projektu "Plac Defilad".

Na wszystkie wydarzenia wstęp jest wolny.