Niebezpieczne związki
"Fedra" Jeana Racine'a w reż. Grzegorza Wiśniewskiego na Scenie Kameralnej Teatru Wybrzeże w Sopocie. Pisze Katarzyna Fryc w Gazecie Wyborczej - Trójmiasto.
Katarzyna Figura w znakomitej formie. Kreacja w "Fedrze", najnowszej premierze Teatru Wybrzeże, to jej najlepsza rola na tej scenie. Ze spektaklu publiczność wychodzi ze ściśniętym gardłem.
- "Fedra" to tekst siedemnastowieczny, wywodzący się z antyku, który w zamyśle reżysera Grzegorza Wiśniewskiego dzieje się tu i teraz. To historia kobiety owładniętej namiętnością wobec swojego pasierba - wciąż aktualna prawda o człowieku, wnikliwe studium ludzkiej psychiki, jego zachowań, strategii i podatności na manipulację. A także opowieść o nadziei i niespełnieniu - mówiła Katarzyna Figura, odtwórczyni tytułowej roli, w wywiadzie dla "Wyborczej Trójmiasto". - To trudny tekst, w dodatku przygotowywany przez bardzo wymagającego reżysera, który stymulując aktorów prowokuje nas i otwiera. W Grzegorzu wciąż jest ogromna ciekawość aktora i jego emocji, zmusza nas do ciągłej pracy nad sobą, twórczego zmagania się z rolą.
Najlepsza rola Figury
W przypadku Katarzyny Figury, która kreacją królowej Fedry zdominowała najnowszy spektakl Teatru Wybrzeże, to zmaganie się z rolą przyniosło obfity plon. Jej Fedra jest postacią złamaną bólem, zastygłą w cierpieniu, przepełnioną wstydem i odrazą do samej siebie. Nieszczęście, które stanie się jej udziałem, już na początku zwiastuje wymowna scena zerwania sznura pereł. Jej zakazana miłość do pasierba Hipolita (w tej roli zaskakująco chłodny i wycofany Jakub Nosiadek) nie może się spełnić nie tylko dlatego, że oznaczałaby złamanie tabu, ale przede wszystkim z powodu skrywanego afektu Hipolita do Arycji (świetna aktorsko i wokalnie Katarzyna Dałek). Ten ból niespełnienia, tylko na moment przełamany nadzieją, Figura unaocznia imponującą paletą emocjonalnych odcieni, ani na chwilę nie pozwalając widzowi odetchnąć. W jej postaci jest wyniosłość królowej i upokorzenie niechcianej kochanki, skrywana namiętność i udawany chłód, lojalność wobec męża i myśl o złamaniu tabu. Kreacja Fedry, która przejdzie do historii Teatru Wybrzeże, to najlepsza rola Figury na tej scenie.
Świat trawi korozja
Co ciekawe, działający od ponad 70 lat Teatr Wybrzeże wystawił "Fedrę" Jeana Racine'a po raz pierwszy. Ale na takie przedstawienie warto było czekać. Reżyser Grzegorz Wiśniewski oraz uznany scenograf i autor kostiumów Mirek Kaczmarek zabrali widzów w podróż w głąb ludzkiej psychiki, gdzie kipi od emocji. Skupienie na tekście (w nowym, uwspółcześnionym przekładzie Antoniego Libery) i psychologii postaci kazało realizatorom zredukować do minimum zabiegi scenograficzne. Aktorzy mają więc do dyspozycji niemal pustą scenę ograniczoną tylko trzema ścianami w kolorze rdzawym, jakby cały ich świat trawiła korozja. W tej scenografii zwraca uwagę porzucona pod ścianą figura kobiety - jak niepotrzebna nikomu zabawka - oraz umieszczona w kolistym obniżeniu sceny perkusja, której przeszywający dźwięk sygnalizuje kluczowe dla dramatu momenty zwrotne. W opracowaniu muzycznym Agnieszki Stulgińskiej znalazło się też miejsce dla wokalu Katarzyny Dałek, który - w zestawieniu z pełną dramatyzmu sceną w wykonaniu Katarzyny Figury - stanowi artystyczną kulminację tej opowieści.
W porównaniu z Figurą i Dałek postaci męskie sprawiają wrażenie zaskakująco wycofanych. Jakub Nosiadek w roli pasierba Hipolita ma tylko jedną naprawdę dobrą scenę - tę finałową, gdy opuszcza dom ojca. Marek Tynda w roli króla Tezeusza, męża Fedry i ojca Hipolita, sprawia wrażenie nieco zagubionego, jakby mało mu zależało na dojściu do prawdy. Krzysztof Matuszewski jako Enon, skromny zausznik Fedry, żyje w jej cieniu, ale to on prowokuje nieszczęścia. W efekcie męskie role są tylko tłem dla postaci Fedry, która rozsadza ten spektakl i długo nie daje o sobie zapomnieć.
