Artykuły

"Ja ciebie kocham! Ach, te słowa tak dziwnie w moim sercu brzmią..." w reż. Barbary Dziekan w Teatrze im. Jaracza w Olsztynie. Pisze Ewa Mazgal w Gazecie Olsztyńskiej.

Teatr Jaracza w Olsztynie włączył się do obchodów Roku Moniuszki spektaklem złożonym z pieśni kompozytora. Publiczność dobrze się bawi i gorąco oklaskuje wykonawców, na co w pełni zasługują.

Melodyjnie i lirycznie zabrzmiały pieśni Stanisława Moniuszki podczas koncertu "Ja ciebie kocham! Ach, te słowa tak dziwnie w moim sercu brzmią..." w Teatrze Jaracza w Olsztynie. Koncertu, bo poza kilkoma krótkimi wstawkami słownymi, wypełniła go muzyka. Autorką scenariusza jest Barbara Dziekan, która spektakl również wyreżyserowała.

Aktorka teatralna i filmowa, wokalistka, profesor łódzkiej filmówki, nie ukrywa, że w ten właśnie sposób "przypomniała" realizację Adama Hanuszkiewicza na scenie Teatru Narodowego z 1982 roku. Wtedy za aranżacje pieśni Moniuszki odpowiadał jazzman Włodzimierz Nahorny. Wolsztyńskim spektaklu słuchamy pieśni Moniuszki w rytmach latino. I jest to bardzo dobry pomysł. Dzięki temu uwspółcześnieniu teksty stają się czytelne, widza bawi dynamika muzycznych barw i odkrywa Moniuszkę. Bo tak naprawdę, ile pieśni znamy? Na pewno "Prząśniczkę" i może "Znasz-li ten kraj"? Tymczasem Stanisław Moniuszko napisał ich kilkaset. Są bardzo zróżnicowane.

Wyobrażamy sobie, że w czasach zaborów, czyli przez ponad 120 lat, ludzie cały czas myśleli o Polsce "złożonej w grobie" i temu podporządkowywali całe swoje życie, to wyobrażenie czytankowe i fałszywe, bo przecież kochali się, tęsknili, zdradzali, płakali i żartowali.

Takim różnym życiowym sytuacjom poświęcone są teksty, do których muzykę skomponował Moniuszko. Mamy więc prześliczną liryczną pieśń "Ja ciebie kocham", zabawną o chochliku, który podgląda kąpiące się i przebierające dziewczęta, komiczny duet "Dziada i baby", do którego dołącza Śmierć, poszukiwanie pięknego Cygana i tęsknotę porzuconej dziewczyny.

Olsztyńscy aktorzy doskonale sobie poradzili z muzycznymi wyzwaniami. Świetnie wypadła Agnieszka Castellanos-Pawlak, znakomicie Alicja Parczewska, bardzo dobrze Joanna Fertacz, Ewa Pałuska-Szozda, Marta Markowicz oraz Marian Czarkowski. Pieśni Moniuszki stały się piosenkami aktorskimi, nie tracąc swojej urody i wdzięku.

Zaletą spektaklu koncertu jest także to, że na scenie aktorom towarzyszy zespół składzie Marek Blaszczyk, kierownik muzyczny, (piano, organy Hammonda), Paweł Bomert (gitara basowa), Szymon Linette (perkusja) oraz Dawid Główczewski (saksofon, flet i klarnet). Cale to bogate instrumentarium służy ciekawym, czasem zaskakująco egzotycznym aranżacjom.

Ale czegoś mi jednak brakowało. Czego? Dramaturgicznego pomysłu, który przybliżyłby mi Moniuszkę, coś o nim powiedział. Bo, o ile o Chopinie wiemy stosunkowo dużo, Moniuszko pozostaje starszym, dość tęgim panem w okularach. i jego muzyka mimo starań, nie przebija się do szerszej światowej, a i pewnie krajowej, publiczności. Polski parlament ogłosił 2019 rokiem Moniuszki. 5 maja minie 200 rocznica urodzin kompozytora. Rację ma ustawodawca, gdy pisze w uchwale, że twórczość Moniuszki "imponuje różnorodnością, bogactwem melodycznym i głębokim zakorzenieniem w narodowej tradycji muzycznej", a on sam "jest wzorem patrioty".

Moniuszko urodził się na Białorusi, mieszkał wiele lat w Wilnie, potem w Warszawie. Gdy był 17-latkiem zakochał się z wzajemnością w Aleksandrze Mueller, z którą później się ożenił i miał 10 dzieci. Komponował opery, w tym najsławniejsze "Halkę" i "Straszny dwór", balety, w tym "Monte Christo", operetki, kantaty w tym "Sonety krymskie" i "Widma" (do II części "Dziadów"), msze, uwertury koncertowe i pieśni zebrane w cyku dwunastu "Śpiewników domowych". Zmarł w wieku 53 lat w Warszawie.

Z okazji 200 rocznicy urodzin Moniuszki w catej Polsce odbywają się koncerty, widowiska, wystawy i spotkania. Wczoraj Opera Wrocławska wystawiła "Widma". Dzisiaj Teatr Muzyczny w Lublinie zaprasza dzieci na "Nie taki straszny dwór -operę w pigułce", a na sobotą łódzka Akademia Muzyczna przygotowała operę "Flis". Zaplanowano też trasę koncertową, popularyzującą muzykę Moniuszki po Kanadzie. Program obchodów roku kompozytora można znaleźć na stronie moniuszko200. pi. Olsztyński spektakl nie został tam odnotowany.