I co teraz będzie?
"Wróg ludu" Henryka Ibsena w reż. Jana Klaty w Narodowym Starym Teatrze w Krakowie. Pisze Maciej Stroiński.
Nie każdy spektakl dożywa setki - setnego razu, setnego przebiegu, setnego wykonu, setnego wieczoru. Nie wiem, ile z tych stu razy oglądałem osobiście, szczęśliwi nie liczą, ale pierwszy i setny widziałem na pewno i na pewno nie widziałem pięćdziesiątego, bo o konfetti srającym z backstage'u tylko mi opowiadano. Co się zmieniło przez te cztery lata? Najbardziej "wielka improwizacja": chociaż zawiera stałe elementy, jest bardzo podatna na klimat wieczoru, na stężenie pyłu. Za pierwszym razem mnie zupełnie zmiotła. To było w 2015, miesiąc przed wygraną PiS-u, na którą bardzo się już zanosiło. Koleżanka powiedziała wtedy, że monolog "żre", i w ten sposób poznałem nowy sens czasownika "żreć". Potem, w inne wieczory, świadkowałem na przykład pyskówkom na linii scena-widownia, głównie ze strony widowni. Mnie takie akcje nie cieszą, "magię teatru" lubię, ale inną, ale okej, krzywdy nie było.
Dzisiaj widać, że właśnie "Wróg ludu" był pożegnalnym przedstawieniem Klaty (1. a nie "Wesele", 2. ze Starym pożegnalnym). "Wróg ludu" miał być na pożegnanie, a nie był, "Wesele" miało być na nowy początek, i też nie było.
Scena w trzecim, chyba, akcie, kiedyś tylko markowana, potem odgrywana, potem mocniej: grana, a teraz nawet nie to, teraz po prostu prawdziwa: scena kłótni brata z bratem, lekarza z burmistrzem, Juliusza Chrząstowskiego z Radosławem Krzyżowskim. Widać, że się kłócą o swe miejsce pracy i serio się kłócą. Krzyżowski jest symbolem, twarzą i ręką nowego w Starym, a Chrząstowski, poprzedni symbol nowego, za poprzedniej rundy, gwiazda tamtego rozdania, obecnie jest "dogłębnie wychujany", mówiąc Michałem Witkowskim. Trzymam kciuki i sam już nie wiem za kogo. Zobaczymy, co im z tego wszystkiego wyjdzie, z tych nowych porządków. Tendencja jest spadkowa. "Rok z życia" - spoko, "Królestwo" - ujdzie, "Panny z Wilka" - spalić! Następna premiera: "Nic".
