TEATR ATENEUM:
Dzieje jednego pocisku, w 3 aktach, według powieści ANDRZEJA STRUGA opracował A. Cwojdziński.
Podczas gdy w teatrze Comoedia w imię socjalizmu zohydza się powstanie listopadowe (przeróbka z Kordjana i chania Kruczkowskiego), teatr Ateneum wskrzesza w formie scenicznej jeden z najpiękniejszy cli pomników literackich, opiewający patrjotyzm socjalizmu, rewolucję z 1905, w której nowa, wstępująca w życie klasa społeczna bierze krwawy chrzest bojowy i zarazem narodowy. Dzieje jednego pocisku Struga dziś chyba są żywotniejsze i od histerycznej Róży Żeromskiego i od tromtadrackich utworów Daniłowskiego. W Dziejach ąg ludzie prawdziwi i los ich jest prawdziwy. Niema głównego bohatera, bohaterem jest pocisk, który krąży między ludźmi, aby temu, który go na chwilę posiądzie, użyczyć złudzenia siły i prowokować do czynu, bohaterskiego lub łajdackiego, czynu na miarę duszy chwilowego posiadacza. W sposób naturalny staje się ów pocisk głębokim symbolem, takim jak czapka niewidka, lub pierścień Nibelungów; przechodzi z rąk egzaltowanej inteligentki do rąk prawdziwych bojowców, potem do rąk bandytów, wreszcie dostaje, go żandarmerja rosyjska i topi w Wiśle. Zamyka się w tej opowieści, zresztą bardzo przygodziarskiej jako lektura, - tragedja rewolucji z 1905, kiedy czysty wysiłek bojowy PPS wciąż musiał się odgradzać już to od esdeków już to od bandytów i powoli wygasał.
Coś z tej tragedji zachowało się i w przeróbce Cwojdzińskiego, która z pietyzmem trzyma się tekstu powieści. Może dla lepszego uwypuklenia przewodniej myśli należało akt ostatni wzbogacić nowemi elementami w porozumieniu z autorem? Doskonale wychodzi akt II i robi wielkie wrażenie. Ułożenie dekoracyj, które trzeba było pomieścić po kilka na jednej scenie, okazało się zręczne a gra artystów szczera i naturalna; oddawna nie widzieliśmy na scenie proletarjatu bez ukrytej poza nim piły marxowsko-komunistycznej.
