Artykuły

Poznaliśmy laureatów Wdech 2018. Wśród nich znaleźli się m.in. Big Book Cafe, Konstanty Usenko i Instytut Teatralny.

Laureaci 15. edycji Wdech

WDECHY 2018

CZŁOWIEK ROKU - Konstanty Usenko

MIEJSCE ROKU - Big Book Cafe

WYDARZENIE ROKU - serial "Ślepnąc od świateł"

*

WDECHY PUBLICZNOŚCI

CZŁOWIEK ROKU - Krzysztof Skonieczny

MIEJSCE ROKU - Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego

WYDARZENIE ROKU - serial "Ślepnąc od świateł"

DO WDECH NOMINOWALI:

Anna S. Dębowska, Magdalena Dubrowska, Marta Górna, Arek Gruszczyński, Piotr Guszkowski, Łukasz Kamiński, Paweł Mossakowski, Witold Mrozek, Agata Piasecka, Jędrzej Słodkowski, Jacek Świąder, Anna Tatarska, Dorota Wyżyńska, Agata Żelazowska

***

WDECHY 2018 CZYLI NIECH WAS BUDDA BŁOGOSŁAWI I SZTYWNIUTKO

Wdechy przyznaliśmy po raz piętnasty. Tym razem gala odbyła się w Butelkowni na terenie odrestaurowanego, odnowionego Konesera na Pradze - w poprzednich latach impreza gościła m.in. w Regeneracji, Le Madame, Hotelu Europejskim, Teatrze Studio i Nowym Teatrze. W chłodny zimowy wieczór w Koneserze zgromadziło się kilkaset osób, by zobaczyć, kto w tym roku otrzymał nagrody dla człowieka, wydarzenia i miejsca roku.

Od samego początku we Wdechach jak w lustrze miała się przeglądać warszawska kultura. Ta wynikająca z lokalności, ale przekraczająca granice miasta i wychodząca w Polskę, a czasem i w świat. Również od pierwszej edycji w 2005 roku główną nagrodą była może rozmiarowo nieporęczna (o tym, jak zwycięzcy transportowali swoje "statuetki" do domów, można by napisać oddzielny artykuł), ale niezwykle urocza deska surfingowa ozdobiona komiksem poświęconym laureatom. Dotychczas wdechowe komiksy rysował Przemek Trust Truściński, w tym roku po raz pierwszy podjął się tego wyzwania Krzysztof Ostrowski, wokalista, reżyser teledysków, grafik związany z zespołem Cool Kids of Death. Laureaci plebiscytu czytelników otrzymują zawsze deskorolkę.

O Wdechy w tym roku walczyły miejsca, osoby i wydarzenia bardzo różne - niszowe i popularne, o historii długiej i krótkiej. Różniło je wiele; łączyło to, że bez nich Warszawa byłaby kulturalnie uboższa. W tym roku nominowani byli m.in.: Luka Rayski, autor plakatu "Konstytucja", kurator Piotr Rypson, do niedawna wicedyrektor Muzeum Narodowego, wystawa "Obcy w domu" w Muzeum Polin, wystawa "Sąsiedzi", która odbyła się w ramach festiwalu Warszawa w Budowie, kawiarnia Amatorska i Teatr Polski.

Laureatami zostali Konstanty Usenko (Człowiek Roku) za m.in. popularyzację kontrkultury, współpracę z Siksą i książkę "Buszujący w barszczu", Big Book Cafe (miejsce roku) za połączenie kawiarni, księgarni, biblioteki i domu kultury w placówkę kipiącą od wydarzeń nie tylko literackich, oraz "Ślepnąc od świateł" (wydarzenie roku), czyli serial przepełniony specyficznym folklorem miejsc, postaci oraz ich języka.

Z naszym wyborem w tej ostatniej kategorii zgodzili się też czytelnicy "Co Jest Grane 24", którzy tytuł wydarzenia roku przyznali "Ślepnąc od świateł", a człowieka roku Krzysztofowi Skoniecznemu, czyli reżyserowi serialu. Natomiast Wdecha Publiczności w kategorii miejsce roku powędrowała do Instytutu Teatralnego im. Zbigniewa Raszewskiego. Za działalność badawczą, edukacyjną, wspieranie cennych teatralnych inicjatyw, w tym programu "Teatr Polska".

Tak jak różni byli laureaci, tak różne były ich reakcje na wygraną. - Okazuje się, że nasz niewielki lokalik daje radę i warto robić coś innego z książkami. Nie spodziewałyśmy się, że będziecie przychodzić tak tłumnie - powiedziała Anna Król z Big Book Cafe, która dwa lata wcześniej odbierała nagrodę za wydarzenie roku dla Big Book Festiwalu.

- Dziękujemy publiczności, która na nas głosowała i nas oglądała. Tym, którzy na nas nie głosowali i nas nie oglądali, też dziękujemy. Niech was Budda błogosławi i sztywniutko! - mówił Jakub Żulczyk, autor książki "Ślepnąc od świateł", na podstawie której powstał nagrodzony serial.

Z kolei wyraźnie zaskoczony Kostek Usenko z szerokim uśmiechem, który wystarczył za całą przemowę, powiedział tylko "dziękuję".

Galę poprowadzili Agata Żelazowska, szefowa działu Kultura w "Gazecie Wyborczej", oraz dziennikarz Michał Nogaś, a nagrody wręczali dziennikarze "Co Jest Grane 24": Agata Piasecka, Piotr Guszkowski i Łukasz Kamiński oraz laureaci Wdech z poprzednich lat - Maria Peszek, Katarzyna Nosowska, Klara Bielawka i Karol Czerniakiewicz.

Wdechy, jak co roku, miały piękną oprawę muzyczną, przed wręczeniem nagród wystąpiły młode gwiazdy współczesnego popu Tęskno oraz Baranovski. Po gali zagrał didżej Eryk Sarniak.

***

LAUREACI WDECH SPOTKAJĄ SIĘ W BIG BOOKU

JEDNA WDECHA WISI ZA BAREM, DRUGA STOI NIEOPODAL, BLISKO PÓŁEK Z KSIĄŻKAMI. TERAZ ANNA KRÓL I PAULINA WILK Z BIG BOOK CAFE BĘDĄ MUSIAŁY ZROBIĆ MIEJSCE NA TRZECIĄ WDECHĘ, BO W MINIONĄ SOBOTĘ CENTRUM LITERACKIE PRZY UL DĄBROWSKIEGO ZDOBYŁO WDECHĘ DLA MIEJSCA ROKU 2018.

Big Book Cafe to połączenie kawiarni, księgarni, biblioteki i domu kultury. To miejsce spotkań z przyjaciółmi, ale też z pisarzami, dziennikarzami, wydawcami, aktywistami, aktorami z Polski i ze świata. To również doskonała kryjówka, w której z kawą (albo pyszną wegetariańską bądź wegańską przekąską) i z książką w ręku można się schronić przed światem. To w końcu też stacjonarne, całoroczne, kipiące od wydarzeń przedłużenie Big Book Festiwalu (nagrodzonego dwa lata temu Wdechą jury i Wdechą publiczności w kategorii Wydarzenie Roku).

ROZMOWA Z ANNĄ KRÓL z fundacji Kultura Nie Boli, jedną z założycielek Big Book Cafe.

Łukasz Kamiński: Big Book Cafe, Kostek Usenko i "Ślepnąc od świateł", jak ci się podoba taki zestaw?

Anna Król: No, biorąc pod uwagę, że w tym zestawie znajduje się Big Book Cafe, jestem bardzo zadowolona (śmiech). A już zupełnie poważnie, to podoba mi się, że ten układ laureatów prezentuje różne wymiary świata artystycznego i kulturalnego. Każdy z nas uczestniczy w kulturze na swój własny sposób i innymi drzwiami do tego świata wchodzi. "Ślepnąc od świateł" to świat bliski rozrywce, ale trzeba pamiętać, że granice między kulturą a rozrywką się zacierają. I dobrze, że tak się dzieje. Dzięki temu więcej osób chce uczestniczyć w kulturze, nie uważa jej za zdystansowaną czy nieprzystępną.

Czy w Big Book Cafe można kupić wydane przez Czarne książki Kostka Usenko?

- Na pewno jest jego ostatnia książka "Buszujący w barszczu". W ubiegłym roku zorganizowaliśmy w Big Booku spotkanie z Kostkiem, niesłychanie inspirujące i ciekawe, z liczną publicznością. Bohaterowie "Ślepnąc od świateł" też u nas gościli kilka tygodni temu. Ha! Okazuje się, że wszyscy laureaci w pewnym momencie spotkali się w Big Booku!

Big Book Cafe otrzymało Wdechę za dotychczasowe osiągnięcia. Porozmawiajmy o przyszłości.

- Ten rok będzie jeszcze bardziej intensywny w porównaniu z ubiegłym. Planujemy na przykład więcej wydarzeń performatywnych, łączących książki, świat literatury z teatrem czy filmem. Wystartowałyśmy niedawno z nowym cyklem "Mały teatr. Literatura na żywo", w którym prezentujemy polską literaturę najnowszą. Razem z zaproszonymi reżyserami i aktorami prowadzimy eksperyment polegający na ożywianiu wybranych scen z książek w trójwymiarowe wydarzenia, jakby sceny filmowe. Już w lutym będzie można zobaczyć "Ulgę" Natalii Fiedorczuk w reżyserii Rafała Mohra. W kwietniu wrócimy do "Rzeczy, których nie wyrzuciłem" Marcina Wichy w reżyserii Tomka Cyza ze wspaniałą Marią Maj. Na pierwszy pokaz zabrakło biletów, więc powtarzamy to wydarzenie. Zaczęliśmy także przygodę z literackim teatrem improwizowanym. W lutym wystąpi po raz drugi grupa Dobrze, czyli czwórka nieprofesjonalnych aktorów, którzy na oczach widzów grają dalsze ciągi wybranych książek.

Wracamy też do naszego sztandarowego projektu "Stand-upu Literackiego". Trzecia odsłona cyklu zatytułowana będzie "Podsłuch literacki". Gośćmi stand-upów będą pisarze, myśliciele, filozofowie, dziennikarze i aktorzy. Tym razem będą dyskutowali na fragmenty książek, artykułów, tekstów publicystycznych. Pierwsi w marcu wystąpią Roman Bielecki i Tomasz Stawiszyński w sparingu filozoficznym "Bóg czy Freud".

Współpracujemy też z partnerami. Np. od kilku miesięcy wspólnie z Doc Against Gravity prezentujemy filmy, które mają literackie wątki, jak np. "Przeżyć: metoda Houellebecqa" albo dotykają spraw nam bliskich. W lutym pokażemy "Zjadanie zwierząt" według książki Jonathana Foera. Po koniec czerwca odbędzie się natomiast kolejna edycja Big Book Festiwalu, tym razem zasiedlamy mocno Mokotów, część wydarzeń koncentrować się będzie wokół Big Book Cafe. Wspólnie z wydawcami prezentujemy wartościowe premierowe książki autorów polskich i zagranicznych. Będziemy również rozwijać cykl, w którym autorzy sami czytają fragmenty swoich książek premierowych.

Jak się Big Book odnajduje w sytuacji, w której, przynajmniej według badań, czytelnictwo w Polsce ma się dość fatalnie?

- Z jednej strony rzeczywiście badania nad czytelnictwem w Polsce przedstawiają nie najlepszą sytuację. Z drugiej ta opadająca krzywa się zatrzymała, co może oznaczać, że liczne działania propagujące czytelnictwo zaczynają przynosić efekty. Może to również oznaczać, że badania w końcu zaczęły uwzględniać inne niż tradycyjne sposoby czytania, już nie tylko klasycznego książkowego, ale też czytelnictwa w sieci. Coraz więcej też powstaje inicjatyw, które jak np. Big Book Cafe oferują obcowanie z literaturą w nowy sposób, choćby przez działania performatywne, teatr, film. To również kontakt z literaturą - nie gorszy niż czytanie tekstów.

Na koniec powiedz, proszę, gdzie postawicie nową Wdechę?

- Specjalnie dla Wdechy postanowiłyśmy przearanżować nasze wnętrze. Powstanie surferski sufit, najnowsza Wdecha i poprzednia wylądują wysoko, ponad głowami, pod sufitem. Będzie je dzięki temu lepiej widać. No i będzie miejsce na kolejną (śmiech).

Big Book Cafe, ul. Dąbrowskiego 81. Czynne poniedziałek - piątek od 8 do 21. Sobota - niedziela od 10 do 20.