Światowa premiera za Olzą
Scena Polska teatru w Czeskim Cieszynie efektownie uczciła 100-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości. Zaprezentowała sztukę Macieja Wojtyszki "Fantazja polska". Była to światowa prapremiera relacjonuje (zn) w Głosie Ziemi Cieszyńskiej.
Wojtyszko cofnął się do lat I wojny światowej, gdy Ignacy Jan Paderewski koncertował w USA. Opowiedział bez patosu, z humorem, o zdobywaniu przez słynnego pianistę oraz jego żonę Helenę pieniędzy dla rodaków, i o staraniach, by amerykański prezydent Thomas Woodrow Wilson poparł starania o stworzenie niezawisłego państwa polskiego. Nie było to łatwe. "Stany Zjednoczone mają w d... Europę" - to pierwsze padające ze sceny zdanie, aluzja do ówczesnej neutralności USA.
Wojtyszko podkreśla, że ludzie, nawet wybitni, nie są idealni, a w życiu, a więc i w polityce, wiele znaczą sprawy drobne oraz przypadki. Paderewski na przykład zapomniał, że ma przygotować dla niezorientowanego w sprawach Polski prezydenta Wilsona memorandum o sytuacji Polaków żyjących pod zaborami. Uśmiech wywołują też inne odbrązowione postacie. Prezydent Wilson lubi układać sprośne wierszyki, Helena zdobywa pieniądze na pomoc dla biednych polskich dzieci, sprzedając bogatym nowojorczykom... papugi (ma ich w hotelowym apartamencie aż 35!). Ale Helena słynęła też z wyrobu kremu działającego zbawiennie na damską cerę. Zachwyciła się tym eliksirem żona prezydenta. Poprosiła o recepurę. Odmowa oznaczała koniec przyjaźni z Paderewskimi, czyli krach sprawy polskiej. W tej sytuacji Helena z bólem serca - bo ślubowała, że odziedziczonej po matce tajemnicy kremu nie zdradzi nikomu - recepturę przekazała. Na efekty Paderewscy nie musieli długo czekać. Prezydent Wilson ogłosił program pokojowy, słynne 14 punktów, w którym stwierdził, że należy stworzyć niezawisłe państwo polskie z dostępem do morza. "Bo bez morza się udusimy. Co to za państwo bez morza!" - mówi Paderewski, a zaolziańska publiczność się śmieje, bo jesteśmy przecież w Czechach. Brawami reagowano podczas prapremierowego przedstawienia w momentach poważnych, na przykład, gdy ze sceny pada uwaga, że sąsiedzi rozszarpali nasz kraj z naszej winy, bo Polacy żarli się między sobą jak wściekle psy.
Na światową prapremierę "Fantazji polskiej" - w sobotę, 6 października - przyjechał z Warszawy Maciej Wojtyszko. Chwalił reżysera Bogdana Kokotka i aktorów za wierne oddanie jego intencji. Warto się z tą nakreśloną z przymrużeniem oka, ale opartą na faktach "Fantazją polską" zapoznać.
