Artykuły

TR Warszawa zaprasza 25 września o godz. 19.30 na premierę wersji performatywnej opery Wojciecha Blecharza "Rechnitz. Opera - Anioł Zagłady" w reż. Katarzyny Kalwat .

Scenariusz opery oparty jest na dramacie austriackiej pisarki Elfriede Jelinek, laureatki nagrody Nobla. Tekst odwołuje się do dramatycznych wydarzeń, które miały miejsce na zamku baronowej Margit von Batthyány w austriackiej miejscowości Rechnitz w marcu 1945 roku. Według zeznań świadków, podczas wydanego przez baronową przyjęcia, goście Margit von Batthyány - oficerowie lokalnego SS i Gestapo - wzięli udział w masakrze dwustu żydowskich przymusowych robotników, przywiezionych z Węgier. Zbiorowej mogiły zamordowanych robotników nigdy nie odnaleziono, a opieszale prowadzone śledztwo umożliwiło ucieczkę głównym oprawcom. Tekst Jelinek rozpisany jest na głosy pięciu Posłańców, którzy przedstawiają własne wersje wydarzeń. Spektakl nie będzie rekonstrukcją tego, co stało się 70 lat temu w Rechnitz. "RECHNITZ. OPERA Anioł Zagłady" to próba zrozumienia mechanizmów działania zbiorowej pamięci. Głównym tematem spektaklu jest język jako instrument manipulacji, kłamstw i przemocy. To także opowieść o najnowszej historii Europy i europejskiej tożsamości, której częścią jest doświadczenie wojny i Holokaustu.

od kompozytora:

Operowość "Rechnitz. Opery" zawiera się przede wszystkim w nowym podejściu do formy recytatywu: poszukiwaniu ścisłych związków między tekstem a jego muzycznością, wydobywaniu z samego tekstu ukrytych znaczeń poprzez nakładanie na niego dźwiękowych gestów, przypisanych motywów, umuzycznienie jego prozodii czy rytmizację tekstu wypowiadanego przez aktora. Aktor staje się muzykiem, śpiewakiem, beatboxerem, jego sposób podawania tekstu sprzężony jest organicznie z zespołem czterech wiolonczel, które śledzą narrację, akompaniują aktorom, ale mają też wymiar performatywny. Kwartet wiolonczel symbolizuje to, co ostało się z pałacowej orkiestry z czasów dawnej świetności - ostatnich "niedobitków", zmuszonych zabawiać swoją grą zdegenerowaną arystokrację oraz towarzyszących jej nazistów podczas krwawych wydarzeń z marca 1945 roku. Współpraca z Katarzyną Kalwat, która wykazała niezwykłe wyczucie i rozumienie muzyki w swoim poprzednim i wielokrotnie nagrodzonym spektaklu "Holzwege", opisującym historię kompozytora Tomasza Sikorskiego, jest dla mnie wielkim wyzwaniem. W swoich pracach operowych często odnoszę się do początków gatunku operowego ("Park-Opera" czy "Body-Opera"), dlatego możliwość podjęcia próby redefinicji gatunku recytatywu jest mi szczególnie bliska. W "Rechnitz. Opera", która będzie moją piątą operą, muzyka nie tylko staje się tłem dla tekstu, ale dopełnia go i poprzez umuzycznienie (rytmizację, motywy przypisane) nadaje mu w pewnym sensie sztuczną formę. Podobnie dzieje się z relacjami świadków masakry w Rechnitz, którzy próbują opowiedzieć prawdę, nie wypowiadając jej, tak konstruują język, by go zatracić, upłynnić, zagubić w niekończących się łącznikach, epizodach, ozdobnikach i kontrapunktach.

produkcja: TR Warszawa

partner: Międzynarodowy Festiwal Muzyki Współczesnej "Warszawska Jesień"

premiera wersji performatywnej: 25 września, godz. 19.30 i 22.30, TR Warszawa/ Marszałkowska 8

25 września o godzinie 21.30 odbędzie się spotkanie z twórcami: Wojtkiem Blecharzem, Katarzyną Kalwat i Moniką Muskałą, które poprowadzi Roman Pawłowski, pełnomocnik dyrektora TR Warszawa ds. programowych.

Premiera wersji performatywnej "RECHNITZ. OPERA Anioł Zagłady" odbywa się w ramach 61. Międzynarodowego Festiwalu Muzyki Współczesnej "Warszawska Jesień". Wydarzenie jest dofinansowane z Funduszu Popierania Twórczości Stowarzyszenia Autorów ZAiKS oraz zrealizowane przy wsparciu finansowym Związku Artystów Wykonawców STOART. Właścicielem praw scenicznych do dramatu Elfriede Jelinek jest Rowohlt Verlag.

premiera wersji teatralnej: czerwiec 2019 roku, TR Warszawa