Artykuły

105 lat temu, 29 sierpnia 1913 r., urodził się Jan Ekier, wybitny pianista, kompozytor, pedagog. Dziełem jego życia było Wydanie Narodowe Dzieł Fryderyka Chopina, którego redaktorem naczelnym był od 1959 r.

Prof. Ekier był pianistą i kompozytorem, pedagogiem i muzykologiem, a najbardziej znaczącego osiągnięcia dokonał jako redaktor naczelny Wydania Narodowego Dzieł Fryderyka Chopina. Według Ekiera tą publikacją spłacony został dług wobec kompozytora. "Mamy dług wobec Chopina. Jego muzyka pozwalała nam przetrwać najgorsze chwile, a w okresach nadziei rozsławia kulturę polską w świecie. Jesteśmy winni twórcy to, by przedstawić jego dzieło w zamierzonej przez niego postaci" - tak profesor przekonywał do rozpoczęcia prac nad Wydaniem Narodowym.

Celem tego pierwszego krytycznego wydania kompletu dzieł kompozytora była publikacja oczyszczonych z historycznych naleciałości tekstów muzycznych Chopina. Redaktorzy wydania korzystali wyłącznie z autografów kompozytora, również z tych, o których zniszczenie Chopin prosił przed śmiercią. 36 tomów Wydania Narodowego z kompletem dzieł Chopina ukazało się w 2010 r. w Roku Chopinowskim w związku z 200. rocznicą urodzin kompozytora.

Jan Ekier urodził się w Krakowie. Jego ojcem był kompozytor muzyki tanecznej i wodewilów Stanisław Ekier. Jan i jego siostra Halina od najmłodszych lat pobierali lekcje fortepianu u znanej pianistki Olgi Stolfowej. Potem rodzeństwo czasem występowało wspólnie, wykonując utwory na fortepian na cztery ręce.

W 1934 r. Ekier ukończył studia muzykologiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, w 1937 r. został absolwentem Konserwatorium Warszawskiego (dziś Uniwersytet Muzyczny Fryderyka Chopina). Studiował fortepian i kompozycję.

W tym samym roku został laureatem ósmej nagrody III Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego i odbył pierwsze tournée artystyczne po Polsce. Brał udział w koncertach Organizacji Ruchu Muzycznego upowszechniającej muzykę na prowincji.

W czasie okupacji niemieckiej występował w stolicy na tajnych koncertach i brał udział w zakonspirowanych imprezach patriotycznych, za co Niemcy karali surowo, włącznie z rozstrzelaniem. Podobnie jak Witold Lutosławski i Andrzej Panufnik, Ekier współpracował z komisją repertuaru muzycznego komponując muzykę dla partyzantów. Podczas Powstania Warszawskiego wystąpił przed bojownikami ponad 30 razy.

Po zakończeniu wojny, a przed rozpoczęciem edytorskich prac nad Wydaniem Narodowym, był aktywny jako pianista i kompozytor.

W 1949 r. zasiadł w jury pierwszego po wojnie Konkursu Chopinowskiego.

Ekier działał także jako pedagog. W latach 1953-2000 prowadził klasę fortepianu w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie (drugi z poprzednich tytułów Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina). Był również wykładowcą w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Krakowie. Jego uczniami są m.in. Bronisława Kawalla, Piotr Paleczny, Alicja Paleta-Bugaj, Yuko Kawai.

W 2010 prezydent Bronisław Komorowski odznaczył prof. Ekiera Orderem Orła Białego.

Profesor Jan Ekier zmarł w połowie sierpnia 2014 r. w Warszawie dokładnie w 70. rocznicę pamiętnego koncertu dla powstańców w auli Politechniki Warszawskiej - mówił PAP syn profesora Jakub Ekier.