Artykuły

Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Katedra Kulturoznawstwa oraz Zakład Dramatu i Teatru zapraszają 27-28 września, do udziału w ogólnopolskiej konferencji naukowej "100 lat teatru w Toruniu".

Konferencją "100 lat teatru w Toruniu" chcielibyśmy zainicjować obchody stulecia polskiej sceny dramatycznej w Toruniu, której historia rozpoczyna się 28 listopada 1920 r. premierą "Zemsty" Aleksandra Fredry w reż. Franciszka Frączkowskiego (na zdjęciu). Nawiązujemy tym samym do zainspirowanej przed dwudziestu laty przez prof. Janusza Skuczyńskiego, toruńskiego teatrologa, ogólnopolskiej sesji naukowej zwieńczonej monografią poświęconą dziejom tej sceny, która u progu swej działalności miała status Teatru Narodowego.

Toruńskie życie teatralne w wielu momentach jak w soczewce skupiało w sobie procesy kształtujące polski i europejski teatr XX w., dlatego zbliżający się jubileusz chcemy potraktować jako okazję do szerokiego namysłu nad fenomenem teatralności Torunia i wpływem różnych czynników historycznych, społecznych, politycznych, geograficznych na kształt kultury teatralnej miasta (m.in. zmieniająca się przynależność do państwa polskiego lub niemieckiego, prowincjonalność, tradycje muzyczne, działalność uniwersytetu, festiwale).

Chcielibyśmy przyjrzeć się dawnej i współczesnej działalności toruńskiej sceny dramatycznej w kontekście przemian artystycznych teatru XX w. oraz zobaczyć ją na tle innych instytucji teatralnych miasta i różnorodnych performansów kulturowych. Chcemy również prześledzić mijające stulecie teatru z perspektywy ludzi - aktorów i artystów związanych ze sceną dramatyczną, dyrektorów kształtujących jej działalność, twórców ważnych przedstawień i przedsięwzięć teatralnych, osób zza teatralnych kulis. Zależy nam na tym, aby konferencja przyczyniła się do naświetlenia zjawisk dotąd niewystarczająco zbadanych, zapomnianych lub niedocenionych, do wzbogacenia czy weryfikacji dotychczasowych ustaleń oraz do zaproponowania nowych ujęć problemowych i metodologicznych.

Konferencja dedykowana jest prof. Januszowi Skuczyńskiemu, współtwórcy Katedry Kulturoznawstwa UMK w Toruniu i wieloletniemu kierownikowi Zakładu Dramatu i Teatru.

Proponujemy spojrzenie na sto lat teatru w Toruniu w następujących obszarach:

Teatra toruńskie, czyli miasto jako kompleks performansów kulturowych

- ceremonie, pochody, manifestacje, demonstracje, parady, widowiska, które wydarzały się w blisko osiemsetletniej historii miasta na jego ulicach, placach, w przestrzeniach nieteatralnych, np. uroczyste powitania władców i wodzów, tumult toruński, demonstracje, zamieszki, spektakle uliczne itp.

2. Toruński teatr dwudziestolecia międzywojennego (1920-39)

- Teatr Narodowy na Pomorzu - Franciszek Frączkowski i Mieczysław Szpakiewicz

- idea i praktyka teatru Wielkiego Pomorza - Władysław Bracki

- nurt muzyczny toruńskiej sceny, od Opery i Operetki Pomorskiej do Teatru Ziemi Pomorskiej: Karol Benda, Jerzy Bojanowski, Konstanty Krugłowski, Witold Zdzitowiecki; divy: Wiktoria Kawecka, Olga Orleńska, Elna Gistedt, Maria Sarjusz-Wilkoszewska, Halina Dorée

- portrety artystów teatru międzywojnia:

reżyserzy: m.in. Jerzy Szyndler, Leopold Pobóg-Kielanowski, Hanna Kozłowska-Małkowska, Antoni Piekarski, Jan Kochanowicz;

scenografowie: m.in. Witold Małkowski, Feliks Krassowski, Wiesław Makojnik;

aktorzy: m.in. Maria Malanowicz-Niedzielska, Michalina Jasińska-Szpakiewiczowa, Helena Grossówna, Łucja i Gertruda Piechotówny, Lucyna Bracka, Roma Pawłowska, Janina Porębska, Wanda Zbierzowska, Józef Leliwa, Władysław Hańcza, Feliks Chmurkowski, Bolesław Mierzejewski, Kazimierz Opaliński

- najważniejsze przedstawienia i polityka repertuarowa sceny

- relacje polsko-niemieckie w życiu teatralnym miasta

3. Teatr toruński w PRL-u i po 1989 roku

- nie tylko Wilam Horzyca: początki teatru w Toruniu po zakończeniu II wojny światowej, m.in. spektakle Miejskiego Teatru z Wielkiej Pohulanki, powojenne powroty na toruńską scenę: Władysław Bracki, Alfred Łodziński, Hanna Małkowska, Wiesław Makojnik, Stanisław Milski, Władysław Surzyński, toruńskie debiuty: Hanna Skarżanka

- Tadeusz i Irena Byrscy w Toruniu

- teatr po odwilży październikowej: m.in. Maria d'Alphonse, Hugo Moryciński, Kazimierz Braun, Marek Okopiński, Jan Maciejowski

- koncepcje sezonów teatralnych, style inscenizowania dramatów klasycznych i współczesnych, odkrycia repertuarowe

- programowanie działalności teatru - m.in. koncepcje sezonów teatralnych, Festiwal Teatrów Polski Północnej, Klub 612, edukacja teatralna

- teatr Krystyny Meissner: koncepcja teatru i najważniejsze przedstawienia: Balladyna J. Słowackiego (1984), Zmierzch I. Babla (1987), Pchła E. Zamiatina (1989), Wieczór polski (1990); reżyserskie debiuty za jej dyrekcji (Piotr Cieplak, Krzysztof Warlikowski, Iwona Kempa)

- twórczość toruńskich scenografów: od Leonarda Torwirta i Antoniego Tośty, przez Aleksandrę Semenowicz, po Mirka Kaczmarka i Michała Korchowca

- aktorzy toruńskiej sceny: m.in. Zofia Melechówna, Grażyna Korsakow, Tatiana Pawłowska, Tadeusz Tusiacki, Witold Tokarski, Tadeusz Pelc, Włodzimierz Maciudziński, Sławomir Maciejewski, aktorzy z obecnego zespołu, m.in. Maria Kierzkowska, Jolanta Teska, Michał Marek Ubysz, Jarosław Felczykowski, Tomasz Mycan

- Międzynarodowy Festiwal Teatralny "Kontakt" i Festiwal Debiutantów "Pierwszy Kontakt"

- dyrekcja Jadwigi Oleradzkiej w duecie z Andrzejem Bubieniem, Iwoną Kempą, Bartoszem Zaczykiewiczem, ważne spektakle tych dyrekcji, m.in. Anny Augustynowicz, Marka Fiedora, Czechow i Szekspir Bubienia, reżyserzy zagraniczni w Toruniu: Ślub w reż. Elmo Nüganena, Pułapka w reż. Petera Gothara, Ja w reż. Wiktora Ryżakowa, Caritas. Dwie minuty ciszy Lies Pauwels, projekty międzynarodowe

- nowe wyzwania: dyrekcja Andrzeja Churskiego z Bartoszem Zaczykiewiczem i Pawłem Pasztą

- toruńska scena inicjatyw aktorskich, kabarety aktorskie, czytania performatywne

4. Teatr jest nasz

- teatr toruński w anegdocie i wspomnieniach

- ludzie teatru zza kulis: m.in. pracownie teatralne, organizacja działalności

- widownia toruńskiej sceny, np. badania publiczności, oddolna akcja obrony teatru "Teatr jest nasz".

Chcielibyśmy, aby konferencja stała się okazją do szerokiej debaty o dziejach toruńskiej sceny i jej roli na kulturalnej mapie miasta i kraju, dlatego zachęcamy do nadsyłania także własnych propozycji badawczych.

Abstrakty wystąpień według załączonego formularza (do 1000 znaków) prosimy nadsyłać do 31 lipca 2018 r. na adres: 100latteatru@gmail.com.

Opłata konferencyjna wynosi 450 zł (obejmuje: materiały konferencyjne, obiady i przerwy kawowe, bilet na przedstawienie, publikacja wybranych tekstów w recenzowanej monografii). Opłata dla doktorantów 300 zł.

Opłata nie obejmuje kosztów noclegu, organizatorzy gotowi są pomóc w znalezieniu niedrogich i dogodnych hoteli.

***

Organizatorzy:

Dr hab. Artur Duda

Dr Marzenna Wiśniewska

Dr Bartłomiej Oleszek

Współorganizatorzy:

Teatr im. W. Horzycy w Toruniu Towarzystwo Miłośników Torunia ToMiTo