Artykuły

Widowisko multimedialne "13.12. Psychosis - Palimpsest", którego sceną będzie dawna siedziba Zarządu Regionalnego NSZZ "Solidarność" Ziemi Łódzkiej przy ul. Piotrkowskiej znalazło się w programie obchodów 36. rocznicy wprowadzenia stanu wojennego w Łodzi.

Jak poinformował we wtorek PAP Adam Słowik, jeden z twórców inscenizacji, jej autorzy chcą "na mgnienie oka" odtworzyć w symbolicznej formie dramatyczne wydarzenia, jakie rozegrały się w murach budynku 13 grudnia w 1981 roku, kiedy siedzibę Zarządu ze znajdującymi się w niej związkowcami pacyfikowało ZOMO.

Zwraca on uwagę, że kamienica pełni dziś funkcję centrum dydaktyczno-konferencyjnego Instytutu Europejskiego. Według niego, budynek nie budzi już żadnych skojarzeń sprzed lat i dlatego dzięki widowisku będzie on mógł "ponownie opowiedzieć swoją historię".

- Za pomocą świateł i specjalnie przygotowanej ścieżki dźwiękowej dokona się błyskawiczna metamorfoza budynku. Podobnie jak przed laty, obiekt gwałtownie zmieni swój charakter i funkcję stając się na kwadrans niejako fantomem-powidokiem tamtych zdarzeń i napięć - wyjaśnia.

Zapewnia, że autorom przedsięwzięcia nie idzie o rekonstrukcyjne naśladownictwo, odtwarzanie akcji, jaką pamiętają jej uczestnicy i świadkowie. - Gwałtowna zmiana codziennego wyglądu budynku, niemego świadka wydarzeń, a potem równie szybki powrót do zacierającej pamięć normalności ma poprzez skojarzenia i emocje spełnić rolę doświadczenia, niepokojącego wytrącającego z równowagi aktu, który odnowi świadomość historycznego dziedzictwa na zawsze związanego z tym miejscem - mówi.

Organizatorami widowiska są: łódzka Solidarność, łódzki oddział IPN oraz Fundacja "Polska się upomni". Patronat honorowy nad widowiskiem objął minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński.

Wcześniej w Instytucie Europejskim odbędzie się ogólnopolska premiera grudniowego numeru "Biuletynu IPN". Jak informuje Marzena Kumosińska z łódzkiego IPN grudniowy numer biuletynu skoncentrowany jest na dwóch tematach - rocznicy wprowadzenia stanu wojennego oraz 75. rocznicy powstania Żegoty. Dowiedzieć się będzie można m.in. jak wyglądały pierwsze dni po 13 grudnia 1981 r. w Łodzi, jakie były reakcje świata na masakrę górników w kopalni "Wujek". W "Biuletynie IPN" znalazły się również m.in. teksty o młodzieżowym obliczu oporu w Szczecinie czy "ćwiczeniach wojskowych", jako szczególnie dotkliwej formy internowania opozycjonistów.

Główne uroczystości rocznicowe w Łodzi rozpoczną się o godz. 17.00 mszą świętą w parafii pw. Najświętszego Imienia Jezus przy ul. Sienkiewicza 60. Po mszy rozpocznie się tradycyjny przemarsz uczestników obchodów pod Pomnik-Krzyż poświęcony Ofiarom Stanu Wojennego przy kościele Podwyższenia Świętego Krzyża u zbiegu ulic Sienkiewicza i Tuwima. Tam obecni wysłuchają okolicznościowego przemówienia oraz złożą wiązanki i zapalą znicze.

IPN zachęca do uczczenia pamięci ofiar stanu wojennego poprzez zapalenie "światła wolności" w oknach domów w środowy wieczór o godz. 19:30. Akcja nawiązuje do gestu solidarności, jaki wobec Polaków żyjących w stanie wojennym w Wigilię Bożego Narodzenia 1981 r. wykonali mieszkańcy "ówczesnego wolnego świata". Na znak jedności z rodakami świecę w oknie pałacu apostolskiego w Watykanie zapalił także papież Jan Paweł II. Do postawienia w oknach świec wezwał również prezydent USA Ronald Reagan.

Stan wojenny wprowadzono w Polsce nocą z 12 na 13 grudnia 1981 r. Mieszkańcom ograniczono podstawowe prawa obywatelskie. W jego wyniku śmierć poniosło ok. 100 osób, aresztowano lub internowano łącznie ponad 10 tys. Stan wojenny został zawieszony 31 grudnia 1982 r., a 22 lipca 1983 r. - odwołany.