Artykuły

"Naprzód! Ale dokąd?" - to hasło tegorocznej edycji Międzynarodowego Festiwalu Dialog Wrocław. W programie głównym październikowej imprezy znalazło się siedem spektakli, których twórcy przyjadą do nas z całej Polski, a także z Belgii, Włoch i Holandii - pisze Magda Piekarska w Gazecie Wyborczej-Wrocław.

Tomasz Kireńczuk, kierownik programowy Dialogu, tłumaczy, że tegoroczne hasło pojawiło się w opozycji do mocnych tez towarzyszących poprzednim edycjom: "Gwałt porządkuje świat" czy "Świat bez boga". - Po obejrzeniu wielu przedstawień, które kształtują obraz współczesnego teatru, doszliśmy do wniosku, że jasne i proste diagnozy dziś byłyby nieuzasadnione. Dynamika przemian jest zbyt szybka - mówi. - Dlatego towarzyszy nam pytanie "dokąd", dokąd zmierzają świat, społeczeństwo, teatr. Z kolei maszerujące oddziały wołają: "Naprzód!", prowokując przymus pójścia do przodu, robienia czegoś pod dyktando czasu, zewnętrznej potrzeby. A my zamiast maszerować, wolimy pozostać przy pytaniach i wątpliwościach, które pojawią się w tegorocznych przedstawieniach, zwłaszcza tych podstawowych, o przyszłość wspólnoty, społeczeństwa, teatru.

Głównym bohaterem tegorocznej edycji będzie Alain Platel, jeden z najwybitniejszych twórców teatru współczesnego, belgijski choreograf, który zanim trafił na scenę, pracował jako terapeuta z niepełnosprawnymi. Cztery lata temu mogliśmy na Dialogu zobaczyć jego wspaniały spektakl "Gardenia" - tym razem przywozi do Wrocławia dwa przedstawienia.

W "En avant, marche!" opowiada o orkiestrach dętych, traktowanych jak wspólnota w pigułce, tworzonych przez przedstawicieli różnych zawodów, ludzi, których dzielą wiek, poglądy, potrzeby, a jednoczy potrzeba wspólnego grania. Bohaterem spektaklu jest umierający trębacz, który żegna się z orkiestrą - publiczność ogląda ostatnią próbę z jego udziałem. Drugi spektakl, "Nicht schlafen", przynosi wizję świata po katastrofie, w którym rozbrzmiewa muzyka Gustava Mahlera i gdzie dziewiątka ocalałych próbuje odtworzyć podstawowe relacje międzyludzkie.

- Oba te spektakle łączy radykalność wizji artystycznej - ocenia Kireńczuk. - Platel opowiada o najbardziej pierwotnych potrzebach bycia rozumianym i bycia razem. Pokazuje też, gdzie możemy się za chwilę znaleźć, jeśli się nie opamiętamy.

Drugą gwiazdą, od lat mocno związaną z Dialogiem, jest holenderski reżyser Ivo van Hove, który tym razem pokaże wrocławskiej publiczności "Kings of War", adaptację Szekspirowskich kronik historycznych, dramatów "Henryk V", "Henryk VI" i "Ryszard III", przeniesionych we współczesność i diagnozujących dzisiejszy świat zdegenerowanej polityki.

- Swoim spektaklem van Hove pyta, co daje politykom prawo do zmiany reguł świata, w których żyjemy - mówi Kireńczuk.

Po raz pierwszy w historii Dialogu w programie pojawi się przedstawienie włoskiego teatru Motus z Rimini, jednej z najważniejszych grup w kręgu współczesnej awangardy teatralnej.

Motus pokaże spektakl "MDLSX" Enrica Casagrande i Danieli Nicolo, monodram w wykonaniu Silvii Calderoni, oparty na powieści "Middlesex" Jeffreya Eugenidesa. Postać grana przez Calderoni, nieustannie zmuszana do odpowiedzi na pytanie: "Jesteś chłopcem czy dziewczynką", sprzeciwia się konieczności takiego wyboru, pytając: "Czy mogę być po prostu sobą?". Motus opowiada o problemie akceptacji dla odmienności, zabierając głos w obronie wolności i prawa do samostanowienia.

Z Krakowa Narodowy Stary Teatr przywiezie "Wroga ludu" Henrika Ibsena w reżyserii Jana Klaty - klasyczny dramat zostaje tu przeniesiony we współczesne realia, przy okazji wojaży Starego podlegające nieustającej aktualizacji w improwizowanym monologu Juliusza Chrząstowskiego (kiedy aktor w Chinach oparł swoją wypowiedź o analogie z przełomem 1989 roku, prezentacja otarła się o skandal z interwencją najwyższych władz partyjnych włącznie). Dzięki temu zabiegowi zagadnienia stawiane przez Ibsena trafiają we współczesny kontekst - podstawowym jest pytanie o to, w jaki sposób kreujemy tytułowego wroga ludu i jak nie wpaść w sidła takiej kreacji.

- Klata pokazuje w ten sposób żywotność teatru - podkreśla Kireńczuk. - Sięgając do jego tradycji, tworzy przedstawienie dotykające podstawowych bolączek współczesności.

Kolejnym spektaklem jest "Jeden gest" Wojtka Ziemilskiego z warszawskiego Nowego Teatru, spektakl, który był nieoczekiwanym efektem warsztatów, prowadzonych na tej scenie z głuchoniemymi. "Jeden gest" to opowieść o komunikacji, o potrzebie autentycznego porozumienia.

Z "Hymnem do miłości na orkiestrę, chór pluszaków i innych", zrealizowanym w Teatrze Polskim w Poznaniu, przyjedzie do Wrocławia Marta Górnicka, artystka, która pracuje z chórami, traktowanymi przez nią samą jako głos wspólnoty, przez swoją masowość dysponujący silnym i trudnym zarazem głosem. Trudnym, bo - jak mówi Górnicka - z chórem się nie dyskutuje, a jednostka w konfrontacji z nim stoi zawsze na straconej pozycji.

- Tytuł spektaklu jest przewrotny, bo mamy tak naprawdę do czynienia z hymnem do nienawiści, a Górnicka konfrontuje się z falą nacjonalizmu i ksenofobii, zadając pytanie, czy jedyna forma wspólnoty, na którą możemy sobie pozwolić, to ta, którą konstytuuje sprzeciw - mówi Kireńczuk.

Program Dialogu uzupełnią kolejne spektakle, debaty i spotkania. W kompletnej wersji poznamy go 5 września, wtedy też będzie już można kupować bilety na tegoroczną edycję, która potrwa osiem dni, od 14 do 21 października. Wiadomo jednak, że ich ceny nie będą wysokie - te najdroższe będą kosztowały 50 zł.

Festiwal potrwa osiem dni, w tym czasie doświadczymy 1505 minut czystego teatru, pokazywanego na scenach Impartu, Wrocławskiego Teatru Współczesnego, Teatru Polskiego oraz w studio TVP Wrocław. Budżet wyniesie prawie 2,6 mln zł, z czego 2 mln pochodzą ze środków gminy Wrocław, a 500 tys. z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.