Artykuły

Czy osoby niepełnosprawne mogą sprawnie i szybko dostać się na wydarzenia kulturalne w trójmiejskich instytucjach kultury? Postanowiliśmy przyjrzeć się udogodnieniom w poszczególnych placówkach, konfrontując je ze stanowiskiem osoby, która na co dzień z nich korzysta. Zaczynamy od teatrów.

O komentarz do sytuacji osób niepełnosprawnych w teatrach poprosiliśmy Beatę Wachowiak-Zwarę, pełnomocnik prezydenta Gdyni ds. osób niepełnosprawnych.

- Muszę przyznać, że sytuacja osób poruszających się na wózkach w teatrach jest całkiem dobra, bo wymuszają to stosowne przepisy. Zwiększa się też świadomość funkcjonowania takich osób w przestrzeni publicznej. Dla osoby niepełnosprawnej kluczową sprawą jest liczba schodów utrudniająca lub uniemożliwiająca dostanie się do instytucji oraz toaleta dostosowana do jej potrzeb. Teatry w Trójmieście w dużej mierze są takim osobom dostępne. W Teatrze Muzycznym po modernizacji nie podoba mi się jedynie brak podjazdu przy głównym wejściu. Oczywiście można dostać się do teatru przez wejście boczne, ale brak podjazdu przy najbardziej reprezentacyjnym wejściu powoduje spory dyskomfort osób niepełnosprawnych, bo jest formą segregacji widzów. Pozytywnie oceniam natomiast bezpłatne bilety na spektakle - komentuje Beata Wachowiak-Zwara.

Gdański Teatr Szekspirowski

GTS to bezsprzeczny lider jeśli chodzi o podejście do kwestii niepełnosprawności. Nie dość, że w teatrze znajdziemy udogodnienia związane z poruszaniem się osób na wózkach, każdy z widzów przekonać się może osobiście, że osoby niepełnosprawne są tak samo pomocne jak każde inne. Z inicjatywy dyrektora Jerzego Limona w teatrze pracuje sześcioro podopiecznych Fundacji Wspierania Rozwoju "Ja Też" z zespołem Downa. Na spektakle osoby z orzeczoną niepełnosprawnością wejdą na bilety ulgowe.

- Rok temu na zasadach wolontariatu pracowało w naszym Biurze Obsługi Widowni 10 osób z zespołem Downa, w tym roku dzięki wsparciu sponsora sześć osób pracuje u nas odpłatnie, pomagając widzom wejść na widownię i zająć właściwie miejsca oraz służąc wszelkimi informacjami na temat teatru. Osoby na wózkach dostaną się do teatru dzięki podjazdowi umieszczonemu obok wejścia głównego, zaś poruszanie po całym teatrze umożliwi im winda. Oczywiście toalety również dostosowane są do ich potrzeb. Zresztą, w 2015 roku studenci Politechniki Gdańskiej robili w naszym teatrze audyt pod kątem niepełnosprawnych i wypadł on bardzo dobrze. Pochylamy się również nad kwestią audiodeskrypcji. Póki co wiele z naszych spektakli (podczas tygodni narodowych czy Festiwalu Szekspirowskiego) granych jest z polskimi napisami. Z uwagi na mobilny układ sceny i widowni instalacja pętli indukcyjnej byłaby bardzo trudna. Jednak osoby głuche i niedosłyszące lubią do nas przychodzić, bo - jak same twierdzą - odbierają drgania i niskie tony dzięki systemowi zapadni - tłumaczy Magdalena Hajdysz z Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego.

Teatr Wybrzeże

Największy teatr dramatyczny ma szereg udogodnień dla osób niepełnosprawnych, włącznie ze spektaklami z audiodeskrypcją w ramach projektu "Kultura Dostępna" (zagrano tak przedstawienia: "Raj dla opornych", "Broniewski", Na początku był dom", a w listopadzie pokazane zostaną "Portret damy" i "Nasi najdrożsi"). Bilety w ramach programu są darmowe zarówno dla niepełnosprawnych, jak i ich opiekunów. Dodatkowo pokazom towarzyszą darmowe warsztaty teatralne dostosowane do potrzeb osób niewidomych i niesłyszących. Jak dotąd z każdego spektaklu korzystało ok. 50 osób. W przyszłości planowane są prezentacje kolejnych tytułów z napisami i audiodeskrypcją (poza projektem "Kultura Dostępna"). Poza projektem niepełnosprawni i ich opiekunowie oglądać mogą spektakle w cenie biletów ulgowych na poszczególne tytuły. Nie ma pętli indukcyjnej.

Parter Dużej Sceny jest dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych. Wejście na widownię znajduje się po obu stronach parteru, więc nie trzeba pokonywać schodów. Dla osób, które poruszają się na wózkach, wykręcane są fotele po bokach I i II rzędu, jeśli ktoś np. porusza się o kulach lub niedowidzi, może skorzystać z pomocy pracownika obsługi. Duża Scena dysponuje toaletami przystosowanymi do potrzeb osób niepełnosprawnych oraz specjalnymi oznaczeniami ułatwiającymi poruszanie się osobom niedowidzącym.

Scena Kameralna jest w pełni przystosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych - posiada zjazd dla wózków prowadzący na widownię, szerokie drzwi, możliwość wyjęcia krzeseł z początkowego rzędu (w przypadku osoby niepełnosprawnej ruchowo nie trzeba ustawiać wózka w przejściu, widz nie czuje się wykluczony, siedzi mając komfortowy widok na scenę zupełnie jak osoba pełnosprawna). Scena Kameralna posiada także osobną toaletę dla osób niepełnosprawnych.

Scena Malarnia, Czarna Sala - osoby niepełnosprawne mogą również brać udział w spektaklach prezentowanych na Scenie Malarnia i w Czarnej Sali. Do przewozu widzów używane są windy po stronie administracyjnej. Przy pokonywaniu schodów przy wejściu na portiernię oraz na łącznik Sceny Malarnia osobom niepełnosprawnym pomagają pracownicy teatru.

Nowa Scena Stara Apteka (inwestycja w trakcie realizacji, współfinansowana w ramach RPO WP na lata 2014-2020) będzie obiektem dostosowanym do potrzeb osób niepełnosprawnych. Zapewniona zostanie odpowiednia szerokość przejść, budynek będzie wyposażony w dźwig osobowy, umożliwiający osobom niepełnosprawnym dostęp do każdej kondygnacji. Widownia, a także toalety, będą dostosowane do potrzeb osób osób poruszających się na wózkach inwalidzkich. W obiekcie planuje się także zastosowanie sprzętu do audiodeskrypcji, co ułatwi odbiór spektakli osobom z dysfunkcją wzroku i słuchu.

Teatr Muzyczny w Gdyni

Tu także czekają niepełnosprawnych szczególne udogodnienia. Tuż przed budynkiem znajduje się pięć miejsc parkingowych (na trzech kopertach), które udostępniane są tylko wtedy, gdy osoby niepełnosprawne zgłoszą taką potrzebę przed przyjazdem do teatru. Osoby niepełnosprawne otrzymają zniżki, a jeśli poruszają się na wózku inwalidzkim (i mają poświadczoną niepełnosprawność na czas nieokreślony) wejdą na spektakle za darmo.

- Nasz teatr jest przystosowany do wizyt osób niepełnosprawnych dzięki windom wewnątrz budynku, umożliwiającym dostanie się na każdy poziom widowni Dużej Sceny oraz do Nowej Sceny. Wejścia boczne do teatru wyposażone są w podjazdy. Z kolei osoby na wózkach zainteresowane wizytą na Scenie Kameralnej muszą podejść od portierni umieszczonej na tyłach budynku, wjadą na piętro windą pracowniczą i dostaną się na widownię od strony zaplecza. To już wkrótce się zmieni dzięki środkom przyznanym na inwestycje, w ramach których zainstalowana będzie winda zewnętrzna tuż obok wejścia na scenę. Gdy wiemy, że odwiedzą nas osoby niepełnosprawne, oddelegowujemy dodatkową panią bileterkę na ich potrzeby. Niestety, nie mamy pętli indukcyjnej ani audiodeskrypcji. By skorzystać z bezpłatnych biletów trzeba poświadczyć niepełnosprawność na czas nieokreślony, opiekun takiego widza kupi bilet ulgowy. To konieczne, bo zdarzało się, że osoby z czasową niepełnosprawnością, na przykład poruszające się na wózku wskutek kontuzji, nadużywały tego punktu regulaminu - wyjaśnia Aleksandra Borowiak z Teatru Muzycznego w Gdyni.

Miejski Teatr Miniatura w Gdańsku

Po niedawnym remoncie foyer teatru warunki dla osób niepełnosprawnych są bardzo dobre. Teatr dysponuje też pętlą indukcyjną, a bilet dla dzieci z orzeczoną niepełnosprawnością kosztuje tylko 1 zł.

- Niekłopotliwy wjazd do budynku zapewnia podnośnik umieszczony przy wejściu. Również toalety są dostosowane do potrzeb osób niepełnosprawnych. Po remoncie widowni Dużej Sceny wyposażona jest ona w system wspomagania słuchu z pętlą indukcyjną umożliwiający komfortowy odbiór spektakli osobom niedosłyszącym. Co jakiś czas pokazujemy spektakle z audiodeskrypcją - póki co przygotowana jest ona dla "Baltica. Psa na krze" i "Błękitnej planety", ale myślimy o tym, by objąć nią kolejne spektakle. Na widowni Dużej Sceny umieszczono wgłębienia co drugi rząd, gdzie umieszczamy wózki. Gdy osoby na wózku chcą uczestniczyć w przestawieniach granych na Scenie Kameralnej lub w Sali Prób, to osoby techniczne pomagają wnieść lub znieść wózek po schodach. Bilet dla dziecka z orzeczoną niepełnosprawnością kosztuje tylko 1 zł, z zastrzeżeniem, że liczba dzieci korzystających z tej ulgi nie może przekroczyć 15 osób na jednym spektaklu na Dużej Scenie oraz 6 osób na Scenie Kameralnej i Sali Prób - wyjaśnia Agnieszka Kochanowska z Teatru Miniatura.

Opera Bałtycka

W Operze Bałtyckiej pomyślano zarówno o osobach poruszających się na wózku, jak i niedowidzących czy niewidomych. Niepełnosprawni mogą liczyć na bilety w specjalnej cenie.

- Opera dysponuje czterema miejscami przeznaczonymi dla osób niepełnosprawnych i miejscami dla ich opiekunów obok. Jest też toaleta przeznaczona dla osób niepełnosprawnych. W 2015 roku wykonano projekt dostosowujący budynek Opery Bałtyckiej w Gdańsku dla osób niewidomych i niedowidzących, w oparciu o wytyczne podane przez Polski Związek Niewidomych. Na podłodze w foyer i przy wejściu powstało oznakowanie liniowe: są to antypoślizgowe poliuretanowe listwy prowadzące. Jest też tablica tyflograficzna przy wejściu do budynku, informująca o tych udogodnieniach. Za bilet do Opery osoba na wózku zapłaci 25 zł, opiekun osoby niepełnosprawnej na wózku wejdzie na spektakl gratis - informuje Anna Umięcka z Opery Bałtyckiej.

Teatr Miejski w Gdyni

Tutaj osoby niepełnosprawne dostaną się bez trudu na widownię dzięki podjazdom i bocznemu wejściu na Dużą Scenę (z foyer trzeba by przejść po schodach). Nie ma niestety specjalnych udogodnień dla osób niedosłyszących lub niedowidzących.

- Po modernizacji widowni dysponujemy dwoma miejscami dostosowanymi do potrzeb widzów poruszających się na wózkach. Jeśli chodzi o Scenę Letnią, to jest możliwość podjechania pod samą scenę - tam bez kłopotu można oglądać spektakle z poziomu pierwszego rzędu. Zastanawiamy się nad wprowadzeniem bezpłatnych biletów dla osób niepełnosprawnych, sądzę, że z takim udogodnieniem nasi widzowie spotkają się już w styczniu - mówi Wojciech Zieliński, dyrektor Teatru Miejskiego w Gdyni.

Centrum Kultury w Gdyni

Również obecność na wydarzeniach organizowanych przez Centrum Kultury w Gdyni nie ma kłopotu z dostępem dla osób na wózkach. Zarówno w siedzibie CK Gdynia, jak i w Sali Koncertowej Portu Gdynia, gdzie sporadycznie także zobaczyć można produkcje CK Gdynia, są takie udogodnienia.

- Każda osoba niepełnosprawna poradzi sobie bez trudu. W Centrum Kultury wjazd dla wózków jest tuż obok głównego wejścia i prowadzi bezpośrednio na widownię. Gdy mamy sygnał, że będzie u nas osoba na wózku, inaczej ustawiamy krzesła na widowni, tak by było miejsce i łatwy dojazd dla wózka. O możliwości audiodeskrypcji rozmawialiśmy półtora roku temu, jednak z uwagi na planowaną przeprowadzkę do gmachu dawnego Dom Marynarza Szwedzkiego, nie planujemy tak poważnych inwestycji w obecnym budynku. Także w Sali Koncertowej Portu Gdynia dzięki podnośnikom nie ma kłopotu z dostaniem się na widownię na wózku. Wystarczy wcześniej nam to zgłosić. Podobnie jest ze Sceną Letnią - mówi Piotr Sobierski z Centrum Kultury w Gdyni.

Teatr Gdynia Główna

Osoby niepełnosprawne mogą dostać się również do Teatru Gdynia Główna. Spektakle obejrzą po zakupie biletów ulgowych.

- Dostęp do nas jest prosty dzięki windzie, która umożliwi zjazd na poziom piwnic dworca, gdzie znajduje się nasz teatr. W teatrze nie mamy żadnych schodów czy utrudnień dla osób poruszających się na wózkach. Zajmą one miejsca w pierwszym rzędzie. Osoby niepełnosprawne wraz z opiekunem mogą liczyć na bilety ulgowe. Nie ma, niestety, specjalnych udogodnień dla osób niedosłyszących lub niedowidzących - mówi Grzegorz Kujawiński z Teatru Gdynia Główna.

Teatr na Plaży

Osoby poruszające się na wózkach łatwo dostaną się na wydarzenia w Teatrze na Plaży.

- Nie ma schodów przy wejściu do Klubu Atelier, podobnie jest z wejściem na salę teatralną. W razie potrzeby możemy otworzyć drugie skrzydło drzwi, by bez kłopotu przejechał wózek. Takim osobom zabezpieczymy miejsca w pierwszym rzędzie. Niestety, teatr nie ma udogodnień dla osób niedowidzących czy niedosłyszących - przyznaje Ewelina Wołejko z Teatru na Plaży.

Klub Żak

Najważniejszą wiadomością jest ta, że nie ma schodów przy wejściu do budynku, ani na salę teatralną czy kinową. Bez trudu dostać się można na wózku także na antresolę, gdzie organizowane są wystawy.

- Osoby na wózkach mogą uczestniczyć w spektaklach teatralnych i projekcjach kinowych, bo nie ma żadnych ograniczeń dostępu. Tak samo jest podczas koncertów w przestrzeni barowej. Jeśli na koncert stojący zgłosi się do nas ktoś z problemami z poruszaniem się, niekoniecznie na wózku, ale na przykład poruszający się o kulach, na pewno znajdzie się dla niego krzesło. Osoby na wózkach wjadą też na piętro, gdzie na antresoli organizujemy wystawy. Nie ma jednak udogodnień dla niedowidzących czy niedosłyszących. Warto dodać, że na drzwiach do Klubu Żak jest naklejka "Żak bez barier", która informuje, że nie traktujemy osób niepełnosprawnych inaczej niż pozostałych. Chociaż, jeśli ktoś potrzebuje pomocy, z pewnością ją dostanie - mówi Jakub Knera z Klubu Żak.

Teatr BOTO

Tu widzów nieporuszających się o własnych siłach czeka niemiła niespodzianka. Niestety, poza fizycznym wniesieniem po schodach nie ma możliwości dostania się na spektakle dla osób poruszających się na wózkach. Na szczęście bez trudu korzystać można z przestrzeni barowej umieszczonej na parterze, gdzie również od czasu do czasu organizowane są wydarzenia artystyczne.

- Przystosowany dla osób niepełnosprawnych jest tylko parter naszego budynku, gdzie znajduje się m.in. podjazd przy wejściu. Na parterze jest też toaleta dostosowana do potrzeb osób niepełnosprawnych ruchowo. Niestety, nie mieliśmy możliwości zainstalowania podnośnika, dlatego osoby niepełnosprawne zapraszamy na koncerty i wydarzenia artystyczne w naszej barotece, która znajduje się w dolnej kondygnacji. W razie czego dysponujemy silnym personelem męskim, który na pewno pomoże chętnym dostać się również na górę - zapewnia Monika Górka z Teatru BOTO.