Artykuły

Na 200 mln zł szacowany jest budżet wieloletniego programu "Niepodległa" dotyczącego uczczenia 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości. "Chcemy włączyć w obchody jak najszersze rzesze Polaków" - mówił w środę wicepremier, minister kultury Piotr Gliński.

- Wszystko na to wskazuje, a nawet wręcz jesteśmy tego pewni, że to nasza ekipa, nasz rząd, nasze ministerstwo będą realizowały program obchodów setnej rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości w 2018 roku - mówił wiceminister kultury Jarosław Sellin. W ramach programu Niepodległa w latach 2017-2021 realizowane będą różnorodne przedsięwzięcia upamiętniające rocznicę - od odsłaniania nowych pomników, wspierania publikacji historycznych, przez koncerty, wystawy a także włączenie się Polski w nurt międzynarodowych obchodów wydarzeń sprzed 100 lat.

Jak tłumaczył Sellin, głównym celem programu jest wzmocnienie poczucia wspólnoty obywatelskiej Polaków i jeszcze silniejsze budowanie wśród nich "instynktów państwowotwórczych", dlatego - podkreślał - włączenie obywateli do wspólnego świętowania jest jednym z priorytetów programu.

Tłumaczył, że program będzie się opierał na trzech wartościach odzwierciedlających doświadczenie historyczne Polaków: wolności, poszanowaniu godności człowieka i jego praw oraz solidarności rozumianej jako "duch polskiego republikanizmu".

Sellin zapowiedział, że resort ma zamiar zamawiać wybitne dzieła artystyczne na stulecie odzyskania niepodległości. Do listy 60 obiektów z listy Pomników Historii mają zostać dodane kolejne. Ministerstwo chciałoby, żeby w 2018 roku było ich sto, w związku z obchodzoną rocznicą. Sellin zapewnił, że w budżecie programu "Niepodległa" znajdą się też pieniądze na granty, dzięki którym realizowane będą inicjatywy oddolne.

Jak mówił Sellin, w wymiarze międzynarodowym Polska chce nawiązać współpracę z innymi krajami, które także 100 lat temu uzyskały niepodległość i będą obchodzić w 2018 roku swoje własne rocznice. - Chcemy zaproponować wspólną celebrę przy okazji różnych wydarzeń. To jest zgodne z polityką naszego rządu, wiadomo, że próbujemy teraz odbudować podmiotowość polityczną Europy Środkowo-Wschodniej, zarówno w NATO, jak i w UE, i myślę, że współpraca na płaszczyźnie wspólnego doświadczenia historycznego może te działania wzmocnić - mówił Sellin.

Na potrzeby przygotowań do programu "Niepodległa" Narodowe Centrum Kultury przeprowadziło badania społeczne dotyczące stosunku Polaków do świętowania rocznicy niepodległości. Jak mówił Sellin, wypływa z nich niepokojący wniosek - poczucie wspólnoty jest u Polaków na raczej niskim poziomie: 41 proc. respondentów stwierdziło, że Polaków tyle samo łączy, co dzieli, 40 proc. odpowiedziało, że więcej nas dzieli niż łączy i tylko 15 proc. badanych wybrało odpowiedź, że Polaków więcej łączy niż dzieli. - Przy okazji obchodów 100-lecia odzyskania niepodległości spróbujemy odbudować poczucie wspólnoty. Będziemy bardzo szeroko zapraszać do uczestnictwa w tych obchodach - zapowiedział Sellin.

Z badania wynika też, że większość Polaków wyraża dumę ze swej przynależności narodowej. 72 proc. respondentów zadeklarowało, że patriotyzm jest dla nich ważną wartością, a 80 proc. stwierdziło, że wolą być obywatelami Polski niż jakiegokolwiek kraju na świecie. Z badania wynika też, że w oczach Polaków 11 listopada - Święto Niepodległości - w sposób szczególny zasługuje na upamiętnienie, jako najważniejsze wydarzenie najnowszej historii Polski, a symbolem tego osiągnięcia jest marszałek Piłsudski, którego pozytywnie ocenia 90 proc. Polaków. Właśnie w środę odbyła się uroczystość wmurowania kamienia węgielnego pod poświęcone Piłsudskiemu muzeum w Sulejówku, które do 2018 roku ma zostać otwarte.

Z badania NCK wynika też, że Polacy, obchodząc święta narodowe, chcą przede wszystkim uczestniczyć w wydarzeniach, gdzie "będą mogli trzymać polską flagę, honorować polskie godło, śpiewać polski hymn, odwiedzać groby i cmentarze, gdzie spoczywają polscy bohaterowie, brać udział w oficjalnych obchodach". "Ale też deklarują, że chcieliby, żeby te obchody miały charakter rodzinny" - mówił Sellin. "Pokazuje to, że Polacy chcą w sposób tradycyjny demonstrować swój patriotyzm i tutaj żaden czekoladowy orzeł ani różowe baloniki nie są potrzebne, żeby tego rodzaju obchody uatrakcyjnić" - dodał Sellin.

Cały wieloletni koszt programu to około 200 mln zł w budżecie ministerstwa kultury. Na kulminację obchodów w 2018 roku przeznaczone jest 70-80 mln zł.

W środę zaprezentowano logo programu "Niepodległa" - odręczny biały napis "Niepodległa" na czerwonym tle. To skan tego wyrazu z jednego z listów Piłsudskiego. - Tak jak Józef Piłsudski napisał słowo "niepodległość", tak będzie wyglądało nasze logo - podkreślił Sellin.

W ramach obchodów zaplanowano m.in. nagranie i wydanie partytur stu najwybitniejszych utworów muzycznych z lat 1918-2018, projekty wystawiennicze związane ze Stuleciem Awangardy oraz budowę sieci muzeów - w tym Muzeum Historii Polski. Narodowe Centrum Kultury poprowadzi program "Koalicje dla Niepodległej" - "organizację oddolnych obchodów stulecia odzyskania niepodległości przez grupy obywateli" - oraz program skierowany do samorządowych instytucji kultury i organizacji pozarządowych wspierający "budowę pamięci o regionalnych i lokalnych wydarzeniach oraz bohaterach z okresu odzyskania niepodległości".