Cały Twój, Maryjo
"Totus Tuus" Pawła Woldana w jego reżyserii w Teatrze Telewizji. Pisze Temida Stankiewicz-Podhorecka w Naszym Dzienniku.
Po długiej przerwie powraca Teatr Telewizji ze spektaklem "Totus Tuus" nawiązującym do czasów świetności tej sceny. Ową "przerwę" rozumiem nie w znaczeniu czasu (bo przecież Teatr TVP nie został zlikwidowany, funkcjonował za poprzedniej władzy i nadal funkcjonuje za obecnej), lecz w znaczeniu wymiaru refleksji intelektualnej, poziomu artystycznego i wagi tematu. "Totus Tuus" znakomicie mieści się w niegdysiejszym gatunku czy rodzaju Teatru Telewizji, jakim była nieodżałowana Scena Faktu.
To właśnie w ramach Sceny Faktu Teatru TVP prezentowany był m.in. "Złodziej w sutannie" (opowiadający o wykradzeniu przez ks. Józefa Wójcika w 1972 r. kopii Cudownego Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej na Jasnej Górze, który był tam "uwięziony" i pilnowany przez milicję i ubecję, by nie dopuścić do dalszej peregrynacji obrazu po Polsce). Ten spektakl był dziełem Pawła Woldana, podobnie jak obecny "Totus Tuus". Napawa to nadzieją, iż może wróci do Teatru TVP Scena Faktu.
W "Totus Tuus" wszystkie występujące postaci mają odniesienia do osób autentycznych i wszystkie przedstawione wydarzenia miały miejsce w rzeczywistości. Głównym bohaterem jest Jan Paweł II (Ireneusz Czop). Akcja spektaklu obejmuje czas od 13 maja 1981 roku, a więc od zamachu na Jana Pawła II na placu św. Piotra w Rzymie, i czas pobytu w klinice Gemelli. Opowieść jest przeplatana zdarzeniami wcześniejszymi. Są tu bardzo istotne rozmowy Karola Wojtyły z Prymasem Stefanem Wyszyńskim (w tej roli Olgierd Łukaszewicz), z Papieżem Pawłem VI (Wojciech Wysocki), ks. kard. Andrzejem M. Deskurem (Jacek Bursztynowicz), Wandą Półtawską (Beata Fido), pojawia się tu także prof. Stefan Swieżawski (Wiesław Komasa) i inni. Rolę Karola Wojtyły/Jana Pawła II gra stonowanie, w wewnętrznym skupieniu Ireneusz Czop. Rozmowy w dużej mierze dotyczą sytuacji Kościoła w Polsce. Jest również podjęty wątek fatimski. Jan Paweł II dopiero po operacji w klinice Gemelli poznaje Trzecią Tajemnicę Fatimską. To jeden z najważniejszych wątków spektaklu. Dobitnie wybrzmiewają słowa Trzeciej Tajemnicy Fatimskiej zapisane przez Siostrę Łucję. Właściwie wszystkie słowa, jakie padają, są istotne, wpisują się w konteksty znaczeniowe.
Woldan wykorzystuje tu retrospekcję i naprzemienność czasu. Taki zabieg kompozycyjny daje reżyserowi swobodę w przedstawianiu wątków nie według chronologii czasowej, lecz według założonej idei, co pozwala na ukazanie zdarzeń z szerszej perspektywy. Narracja niezachowująca linearności, czyli tzw. skakanie po czasach, ma wpływ na kompozycję spektaklu, podnosi jego dramaturgię. Mimo braku linearności (co nie jest zarzutem) wszystkie wątki łączą się ze sobą harmonijnie i wszystkie współbrzmią z przekazywanym przesłaniem. Widać tu troskę reżysera o stworzenie właściwego klimatu.
Spektakl zrealizowany z kulturą, dużą wrażliwością i zachowaniem należytego umiaru w prezentacji przestrzeni duchowej Jana Pawła II. Znalezienie odpowiedniej formy na ukazanie duchowości postaci i przełożenie tego na znak teatralny jest zadaniem iście karkołomnym. Chodzi o to, by niezamierzenie nie popaść w śmieszność czy banał. Paweł Woldan świetnie sobie z tym poradził. Czasem wystarczył jeden drobny gest aktora albo pełna skupienia twarz wyrażająca głębokie przeżycie wewnętrzne. Tak jest w przejmującej scenie pożegnalnej podczas rozmowy telefonicznej dwóch wielkich postaci, gigantów Kościoła katolickiego: dochodzącego do zdrowia Jana Pawła II i umierającego Prymasa Stefana Wyszyńskiego. Symbolika tej sceny pozostaje w pamięci. Tak jak scena, gdzie ks. kard. Karol Wojtyła we wrześniu 1978 r., tuż przed wyjazdem do Rzymu na konklawe, klęczy przed Cudownym Obrazem w kaplicy jasnogórskiej i z twarzą pełną głębokiego wzruszenia wpatruje się w oblicze Matki Bożej, oddając Jej siebie w opiekę. Wtedy jak zawsze przyrzekał Jej Totus Tuus, Maryjo, Totus Tuus.
