Artykuły

Prace związane z teatralną twórczością Oskara Schlemmera oraz czterdzieści rysunków i obrazów Tadeusza Kantora zainspirowanych sztuką niemieckiego malarza będzie można zobaczyć na wystawie "Schlemmer | Kantor" w krakowskiej Cricotece.

Początki Ośrodka Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora "Cricoteka" sięgają 1980 roku. Działająca jako Ośrodek Teatru Cricot 2 placówka założona została z inicjatywy samego artysty. Dziś, niespełna 26 lat po śmierci Tadeusza Kantora, Cricoteka pełni rolę "żywego archiwum" jego twórczości teatralnej w myśl idei: "nie w martwym systemie bibliotekarskim, lecz w umysłach i wyobraźni następnych pokoleń".

Działalność Cricoteki nie ogranicza się jednak do prezentacji dorobku czołowego przedstawiciela polskiej awangardy XX wieku. W znajdującej się na ul. Nadwiślańskiej w Krakowie placówce odbywają się także wystawy dzieł twórców, których drogi krzyżowały się z drogami Kantora, oraz tych, których dorobek był jego sztuce bliski. Tak było w przypadku japońskiego przedstawiciela neodadaizmu, Ushio Shinohary, gościa drugich urodzin Cricoteki. Tak było też w przypadku Oskara Schlemmera, którego twórczość Cricoteka właśnie pokazuje w ramach projektu "Maszyna choreograficzna".

CZTERDZIEŚCI RYSUNKÓW I OBRAZÓW

- Tworząc koncepcję programu, zastanawiałam się, jak przybliżyć te postacie współczesnym widzom, szczególnie mojemu pokoleniu i młodszym osobom, które nie widziały spektakli Kantora w teatrze - mówi Anna Królica, kuratorka "Maszyny choreograficznej". - Mam wrażenie, że pierwsze spotkanie ze sztuką Kantora jest niezwykle mocne, wstrząsające przez wyrazistość jego środków, języka, zaskakujących skojarzeń, obrazowania rzeczywistości - dodaje.

Wystawa pokaże prace ilustrujące fascynację Kantora reprezentowanym przez Schlemmera Bauhausem. Abstrakcyjne, charakterystyczne dla przedstawicieli tego nurtu dążenie do wtłoczenia artystycznych form w trybiki maszynerii ery przemysłowej i taśmowej produkcji ilustruje m.in. rysunek "Trzy służące" Kantora, który zobaczymy w Cricotece. Z dziełami przełamującymi tradycyjne podejście do ruchu, postaci czy przestrzeni kontrastować będą rysunki i obiekty z "Maszyny miłości i śmierci", obrazujące późniejszy zwrot polskiego artysty ku pogardzanemu przez awangardowych twórców symbolizmowi.

- Na pewno ta sztuka oddziałuje na różne sposoby, twórczość Kantora wydaje mi się znacznie bardziej intymna, bardziej "nasza" - podkreślała Królica. Jak twierdzi, "przeniknięte ideologiczną fascynacją obserwacje przedstawicieli Bauhausu wciąż postrzegane mogą być jako bardzo aktualne". Dlaczego? Bo pokazują zdominowanie człowieka przez maszynę, unicestwienie go przez formę. - Może właśnie to doświadczenie kontaktu z maszynami jest jakoś wspólne dla odbiorców sztuki Kantora i współczesnego widza - zauważała. - Schlemmer był skoncentrowany na mechanizacji świata, na obserwacji i fascynacji wpływem technologii na codzienność, na człowieka, i to może być bliskie rewolucji technologicznej, z którą spotyka się współczesny odbiorca kultury - dodaje.

TRZY SPEKTAKLE I WARSZTATY

Wystawie towarzyszyć będą oprowadzania kuratorskie, program edukacyjny, warsztaty dla dorosłych, seminarium "Schlemmer | Kantor: Powroty" oraz trzy spektakle: "Mechaniczne sny" Barbary Bujakowskiej, "Total" Pawła Sakowicza i "Lightning" Anny Konjetzky.

Każdy ze spektakli będzie zakorzeniony w awangardowej sztuce Schlemmera i jego niekonwencjonalnym podejściu do ruchu. Jego naturalnej dynamiki, korespondującej z automatyzacją, nadającą życiu społecznemu i jednostkowemu ton w erze przemysłowej. W "Mechaniczne sny" Barbary Bujakowskiej wpisane są wyobrażenia o mechanizacji świata. Styl choreografki oparty jest na prostych formach geometrycznych, powtarzanych w zautomatyzowany sposób.

W przypadku "Lightning", autorstwa powracającej do Cricoteki Anny Konjetzky, serce spektaklu stanowi dynamika tłumu. W przedsięwzięcie niemieckiej artystki zaangażowanych jest dziesięcioro tancerzy tworzących pulsującą mapę. Inspiracją choreografki były obrazy ruchów protestowych.

SCHLEMMER I KANTOR

14 października 2016 - 15 stycznia 2017

Dziś o godz. 18 w Cricotece odbędzie się wernisaż wystawy Schlemmer | Kantor, która prezentuje prace teatralne Oskara Schlemmera (1888-1943) oraz twórczość Tadeusza Kantora (1915-1990). To pierwsza w Polsce próba wspólnego pokazania dzieł obu artystów.

Oskar Schlemmer - związany z Bauhausem w latach 1921-1929 - łączył pasje malarza i twórcy teatralnego. Jego "Balet triadyczny" był jednym z najważniejszych eksperymentów europejskiego tańca na początku XX wieku, który przyczynił się do redefinicji ciała aktora-tancerza w przestrzeni sceny. W ramach warsztatu teatralnego Schlemmer określił styl i kierunki poszukiwań teatralnych w Bauhausie. Ponadto jako scenograf i projektant kostiumów był współtwórcą siedemnastu przedstawień w teatrach zawodowych.

Na wystawie pokazana zostanie bogata dokumentacja fotograficzna prac scenicznych Schlemmera, zarówno tych przygotowanych ze studentami Bauhausu jak i pozostałych dzieł teatralnych tego artysty. Prezentowane fotografie pochodzą ze zbiorów Bauhaus Archiv w Berlinie. W ramach ekspozycji będzie można obejrzeć także filmowe zapisy rekonstrukcji "Baletu triadycznego" (Margarete Hasting, Franz Schömbs, Georg Verden) i Tańców Bauhausu (Debra McCall). Zaprezentowanych zostanie również blisko 40 rysunków i obrazów Tadeusza Kantora nawiązujących do twórczości Oskara Schlemmera, Bauhausu oraz konstruktywizmu rosyjskiego i niemieckiego.

Aneks do wystawy Schlemmer | Kantor stanowi prezentacja rysunków Tadeusza Kantora w Galerii-Pracowni artysty przy ul. Siennej 7/5. Oprócz wczesnych projektów scenograficznych zaprezentowane zostaną rysunki metaforyczne Kantora oraz wyjątkowe szkice postaci "powiększonych" o okno lub krzesło.

Wystawie będzie towarzyszyć publikacja oraz kolejna odsłona projektu tanecznego Maszyna Choreograficzna (kurator Anna Królica), w ramach której zaprezentowane zostaną trzy spektakle: premiera "Lighting" Anny Konjetzky oraz pokaz "TOTAL" Pawła Sakowicza i "Mechanicznych snów" Barbary Bujakowskiej. W grudniu odbędzie się także seminarium naukowe Schlemmer | Kantor: Powroty.

Wystawie będzie towarzyszyć oferta warsztatów edukacyjnych dla młodzieży i dorosłych

Kuratorzy: prof. dr hab. Małgorzata Leyko, Małgorzata Paluch-Cybulska

Wystawa odbywa się w ramach projektu Maszyna Choreograficzna. Analogie: Schlemmer.

Koncept/Kurator: Anna Królica