Artykuły

Stalin powraca. Na szczęście na razie tylko w najnowszej premierze Teatru Lalek. Spektakl został oparty na bestsellerowym reportażu Mariusza Szczygła "Gottland".

W latach 50. ub. wieku w Pradze powstał największy na świecie monument przedstawiający Stalina. Pomnik miał wraz z cokołem 37 metrów i był wykonany według projektu rzeźbiarza Otakara Šveca. W trakcie jego budowy zginęło sześcioro robotników, a sam projektant, poddany ogromnej presji społecznej i politycznej, popełnił samobójstwo. Podobno mężczyzna, który pozował do figury Stalina, zapił się na śmierć. A zaledwie po siedmiu latach, na fali destalinizacji Czechosłowacji, pomnik został zburzony, a odpowiedzialny za jego likwidację pirotechnik Jiri Prihoda trafił z załamaniem nerwowym do szpitala psychiatrycznego.

Dziś na Letnej pozostał cokół, na którym tymczasowo (w 1991 roku) postawiono wielki metronom, a miejsce stało się popularnym punktem spotkań, zwłaszcza wśród skateboardzistów.

Ze zbioru reporterskich opowieści Szczygła Jiri Havelka, jeden z najbardziej znanych czeskich reżyserów teatralnych młodego pokolenia, wybrał tekst "Dowód miłości", właśnie o pomniku Stalina. - Jego tekst, który stał się wśród Czechów bestsellerem, doskonale przedstawia lęk wspólny dla mieszkańców Europy Środkowo-Wschodniej - uważa Havelka [na zdjęciu]. - Ta absurdalna i okrutna historia opowiada zarówno o jego twórcy, a także o miejscu, w którym stał pomnik, a które jest ważne dla prażan, oraz o czechosłowackiej partii komunistycznej.

Aktorzy oprawieni w ramę obrazu przedstawiają trudne losy Czechosłowacji, a z głośników dobiega "Katiusza". Tekst łączy w sobie ironię i humor, ale także bolesną diagnozę współczesności. Havelka: - Opowiadamy nie tylko o historii, ale też o współczesności i dzisiejszej polityce. Dla nas, mieszkańców Pragi, ważne jest, co stanie w tym miejscu, widocznym z każdego punktu miasta.

W kwietniu czeska prasa donosiła: "Stalin se vrátil na Letnou". To ekipa powstającego filmu "Monstrum" zrekonstruowała pomnik. Jego historia intryguje twórców. Dwa lata temu młodzi czescy reżyserzy zrobili (częściowo we Wrocławiu) film i serial dokumentalny "Gottland" na podstawie reportaży Mariusza Szczygła, a jedna z nowel również była oparta na "Dowodzie miłości".

Wspólnotę polsko-czesko-słowackich doświadczeń ma podkreślić międzynarodowa ekipa przedstawienia. Prócz Havelki, spektakl przygotowali dramatopisarka Elżbieta Chowaniec (scenariusz), Marek Zákostelecký (scenografia) i Alicja Pietrucka (wizualizacje). Muzykę do spektaklu skomponowała Patrycja Hefczyńska, liderka grup Oszibarack, Husky i Girl & Nervous Guy.

Występują Radosław Kasiukiewicz, Tomasz Maśląkowski oraz Anna Makowska-Kowalczyk, tegoroczna laureatka kulturalnej nagrody WARTO, przyznawanej przez naszą redakcję.

Spektakl Teatru Lalek jest przeznaczony dla dorosłych i młodzieży od 14 lat.

Od tej premiery Teatr Lalek postanowił wzbogacić swoją ofertę o warsztaty dla dzieci lub młodzieży, które będą odbywać się po każdym przedstawieniu. - Nie zamierzamy tłumaczyć, o czym opowiada spektakl, lecz będziemy pytać uczestników, o czym był według nich - zapowiada Katarzyna Krajewska, sekretarz literacka teatru.

***

Premiera 30 września o godz. 19, kolejne spektakle 1-6 oraz 22-26 października. Bilety: 30 zł (normalny), 25 zł (ulgowy), 18 zł (grupowy). Warsztaty po spektaklu: 5 zł, obowiązują zapisy w Biurze Organizacji Widowni