Artykuły

Po raz dwudziesty szósty redakcja "Teatru" zaprosiła krytyków do wzięcia udziału w ankiecie podsumowującej ubiegły sezon teatralny.

Najlepsze przedstawienie: MICHAŁ CENTKOWSKI "Śmierć i dziewczyna" w reż. Eweliny Marciniak z T. Polskiego we Wrocławiu. JACEK CIEŚLAK Małe okazało się piękne. Przede wszystkim mam na myśli spektakle "Ewelina płacze" Anny Karasińskiej oraz "Holzwege" Katarzyny Kalwat - oba z TR Warszawa. Po raz kolejny zaskoczyła mnie Anna Smolar - tym razem "Dybukiem". Świetnie w emocje naszych czasów wpisał się "Wróg ludu" Jana Klaty i dalej z nimi dialoguje. Wspomniałbym jeszcze "Dziady" Eimuntasa Nekrošiusa oraz "Śmierć i dziewczynę", moim zdaniem najlepszy spektakl Eweliny Marciniak. Podobnie sądzę o "Wszystko o mojej matce" Michała Borczucha.

ŁUKASZ DREWNIAK Nowy Teatr w Warszawie, "Francuzi" reż. Krzysztof Warlikowski; T. Provisorium, "Punkt Zero: Łaskawe" reż. Janusz Opryński; T. Narodowy w Warszawie, "Dziady" Adama Mickiewicza reż. Eimuntas Nekrošius; T. Narodowy w Warszawie, "Kordian" Juliusza Słowackiego, reż. Jan Englert; T. Łaźnia Nowa, "Wszystko o mojej matce" reż. Michał Borczuch.

JACEK KOPCIŃSKI "Dziady" reż. Eimuntas Nekrošius, T. Narodowy w Warszawie; "Kumernis", reż. Agata Duda-Gracz, T. Muzyczny w Gdyni.

JOLANTA KOWALSKA "Dziady", reż. Eimuntas Nekrošius, T. Narodowy.

ANETA KYZIOŁ "Biała siła, czarna pamięć", T. im. Węgierki w Białymstoku; "Śmierć i dziewczyna", T. Polski we Wrocławiu; "Dziady", T. Polski we Wrocławiu, 14-godzinna całość to ciekawe i unikalne przeżycie, w każdym sensie słowa.

ŁUKASZ MACIEJEWSKI "Wszystko o mojej matce" Tomasza Śpiewaka, reż. Michał Borczuch, T. Łaźnia Nowa.

WOJCIECH MAJCHEREK "Plac Bohaterów" Bernharda w reż. Krystiana Lupy - T. Narodowy w Wilnie/ Festiwal Boska Komedia w Krakowie; "Dziady" Mickiewicza w reż. Eimuntasa Nekrošiusa - T. Narodowy w Warszawie.

ZBIGNIEW MAJCHROWSKI "Dziady" w T. Narodowym. Nie w pełni docenione przez niektórych pierwszych recenzentów.

WITOLD MROZEK Anna Smolar - "Mikro Dziady" - Komuna Warszawa (w ramach cyklu "Mikro Teatr" kuratorowanego przez Tomasza Platę). Najlepsza wypowiedź o miejscu, w którym dziś znalazł się teatr, trwająca szesnaście minut. Spektakl o prawdziwych lękach i frustracjach oraz jednoczesnej zbytniej łatwości inteligenckich politycznych lamentacji, a także o zbyt łatwym entuzjazmie dla niesionej przez system projektowy rzekomej wolności i zbyt bezrefleksyjnej ekscytacji teatrem wielkich wydarzeń.

MAŁGORZATA PIEKUTOWA "Dziewice i mężatki" wg Molire'a w reż. Janusza Wiśniewskiego, T. Ateneum w Warszawie.

JOANNA PUZYNA-CHOJKA Sezon 2015/2016, mimo fantastycznych zapowiedzi, mocno mnie rozczarował, zwłaszcza w obszarze tzw. nowego teatru, który - niejako wbrew swoim performatywnym fundamentom - dryfuje w niebezpieczne rejony, znaczone coraz większą nonszalancją wobec widzów. Wskazałabym jednak dwa spektakle, które moim zdaniem wyłaniają się z morza chybionych eksperymentów: "Podopieczni" Elfriede Jelinek w reż. Pawła Miśkiewicza w Narodowym Starym Teatrze w Krakowie i "Robert Robur" wg powieści Mirosława Nahacza w reż. Krzysztofa Garbaczewskiego w TR Warszawa.

JACEK SIERADZKI "Kumernis", T. Muzyczny, Gdynia; "Dybuk", T. Polski, Bydgoszcz; "Iwona, księżniczka Burgunda", dyplom IV roku PWSFTviT, Łódź.

PRZEMYSŁAW SKRZYDELSKI "Dziady" Eimuntasa Nekrošiusa, T. Narodowy.

JACEK WAKAR "Dziady", reż. Eimuntas Nekrošius, T. Narodowy w Warszawie, "Punkt Zero: Łaskawe" wg Jonathana Littella, reż. Janusz Opryński, Provisorium - Kompania Teatr w Lublinie; "Kumernis" - autorski spektakl Agaty Dudy-Gracz, T. Muzyczny w Gdyni.

KALINA ZALEWSKA "Dziady", reż. Eimuntas Nekrošius, T. Narodowy w Warszawie; "Francuzi" wg Marcela Prousta, reż. Krzysztof Warlikowski, Nowy Teatr w Warszawie; "Plac Bohaterów" Thomasa Bernharda, reż. Krystian Lupa, T. Narodowy w Wilnie, prem. polska na Festiwalu Boska Komedia (kolejność alfabetyczna).

***

Najlepszy teatr

CENTKOWSKI T. Polski we Wrocławiu.

CIEŚLAK Z pewnym zawahaniem, ale tym razem jednak Narodowy. Za konsekwencję w czytaniu na jego 250-lecie "Kordiana", "Dziadów" i "Pana Tadeusza". To była frapująca lektura. Zwłaszcza na temat nie przemijających, niestety, słabości Polaków.

DREWNIAK Bezdyskusyjnie: T. Narodowy w Warszawie za dwa gigantyczne, dialogujące ze sobą i z wizją polskiego romantyzmu widowiska - "Dziady" i "Kordiana".

KOPCIŃSKI Teatr Narodowy w Warszawie, który uczcił swój jubileusz serią świetnych inscenizacji romantycznych. W tym miejscu wymienię zdarzenie, które nie mieści się w żadnej kategorii naszej ankiety: fenomenalna lektura "Pana Tadeusza" Adama Mickiewicza w wykonaniu całego zespołu podczas wielodniowego maratonu przed publicznością, która podrzucała aktorom słowa i całe frazy.

KOWALSKA -------

KYZIOŁ T. Polski we Wrocławiu, TR Warszawa - powrót po latach na artystycznej bocznicy do teatralnej czołówki.

MACIEJEWSKI Narodowy Stary Teatr w Krakowie - w tym roku w zasadzie bez konkurencji: spektakle Starego: "Hamlet", "Wróg ludu", "Płatonow" i "Podopieczni" zapracowały w Krakowie na najciekawszy z dotychczasowych teatralnych sezonów tej dekady.

MAJCHEREK T. Narodowy w Warszawie.

MAJCHROWSKI T. Narodowy! Trudno też nie docenić, po raz kolejny, zespołu wrocławskiego T. Polskiego, przede wszystkim za 12-godzinne "Dziady" "bez skrótów" Michała Zadary.

MROZEK T. Polski w Bydgoszczy - zdolny, oddany i błyskotliwy zespół aktorski, wyrazisty i spójny program otwarty poza polskie piekiełko.

PIEKUTOWA T. Narodowy w Warszawie - za udźwignięcie presji sezonu jubileuszowego.

PUZYNA-CHOJKA Po długoletniej przerwie pozycję lidera odzyskał wg mnie TR Warszawa. Swoją wysoką pozycję potwierdził tym sezonem Narodowy Stary Teatr w Krakowie, a z obrzeży - T. im. Szaniawskiego w Wałbrzychu. Kibicuję T. Polskiemu w Bydgoszczy, choć do pełnego sukcesu brakuje mu jeszcze "przymierza" z publicznością.

SIERADZKI Udany, konsekwentny sezon T. im. Modrzejewskiej w Legnicy: "Car Samozwaniec" według Adolfa Nowaczyńskiego, "Krzywicka/Krew" Julii Holewińskiej, "Hymn Narodowy" Przemysława Wojcieszka.

SKRZYDELSKI T. Narodowy nie ma konkurencji po tym sezonie.

WAKAR T. Narodowy w Warszawie ze znakomitym sezonem jubileuszu 250-lecia swego istnienia: "Kordianem" Słowackiego/Englerta, "Dziadami" Mickiewicza/Nekrošiusa, "Panem Tadeuszem" i "Suplementem. Soplicowem - Owocilposem" Cieplaka.

ZALEWSKA T. Narodowy w Warszawie ("Dziady" Nekrošiusa, "Kordian" Jana Englerta, "Pan Tadeusz" Piotra Cieplaka).

***

Najlepsza nowa polska sztuka (ogłoszona drukiem lub wystawiona)

CENTKOWSKI "Hrabina Batory", Jolanta Janiczak; "Yemaya królowa mórz", Małgorzata Sikorska Miszczuk.

CIEŚLAK Za taką sztukę uznałbym "Przypadek Kieślowskiego" w Łaźni Nowej w reż. Bartosza Szydłowskiego. Z przerażaniem zauważyłem, że wybory polityczne wpisują nas w starą ramkę peerelowskich dylematów rodem z kina moralnego niepokoju. Dodam "Ewelina płacze", choć to zbiorowa kreacja. Takie czasy - pisze się na scenie.

DREWNIAK "Kumernis, czyli o tym, jak Świętej Panience broda rosła" autorstwa Agaty Dudy-Gracz wystawiona w T. Muzycznym w Gdyni, "Zapolska Superstar" Jana Czaplińskiego reż. Aneta Groszyńska, Teatr im. Szaniawskiego w Wałbrzychu, "Supernowa live" Sandry Szwarc, reż. czytania Małgorzata Warsicka.

KOPCIŃSKI Marek Pruchniewski "Ciało moje". Krytycy, reżyserzy, tekst sztuki znajdziecie na stronie Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej!

KOWALSKA Marek Pruchniewski "Ciało moje", Sandra Szwarc "Supernova Live".

KYZIOŁ Kolejne odcinki Pożaru w Burdelu.

MACIEJEWSKI Marta Sokołowska "Holzwege" (wystawienie: TR Warszawa, reż. Katarzyna Kalwat), Lidia Amejko, "Silesia, Silentia" (wystawienie: Wrocławski Teatr Współczesny, reż. Marek Fiedor), Artur Pałyga, "Nieskończona historia" (wystawienie: T. im. Wilama Horzycy w Toruniu, reż. Małgorzata Warsicka).

MAJCHEREK "Holzwege" Sokołowskiej w reż. Katarzyny Kalwat w TR Warszawa.

MAJCHROWSKI "Garnitur prezydenta" Maliny Prześlugi, "Kumernis" Agaty Dudy-Gracz.

MROZEK pilgrim/majewski - "Holoubek, syn Picassa" (druk: "Dialog" 12/2015, sztuka napisana na konkurs wtw://strefy_kontaktu 2016, organizowany przez Wrocławski Teatr Współczesny)

PIEKUTOWA ---------

PUZYNA-CHOJKA Wyróżniłabym dwie sztuki Sandry Szwarc, "Supernova Live" (biorąc też pod uwagę kapitalny szkic sceniczny Małgorzaty Warsickiej zaprezentowany w czasie tegorocznego finału Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej), a szczególnie "Von Bingen. Historia prawdziwa". Z zainteresowaniem przeczytałam też w "Dialogu" pierwotną wersję "Holzwege" Marty Sokołowskiej, od której sceniczna realizacja Katarzyny Kalwat w TR Warszawa radykalnie odchodzi. Spośród teatralnych prapremier nowych polskich tekstów najbardziej podobały mi się "Granice" Julii Holewińskiej w reż. Bartosza Frąckowiaka w T. Polskim w Bydgoszczy oraz "Nocami i dniami będę tęsknić za tobą" Szymona Bogacza i Zuzanny Bućko w T. Polskim w Bielsku-Białej.

SIERADZKI "Burmistrz" Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk (wreszcie prapremiera, po sześciu latach!); "Zapolska Superstar" Jana Czaplińskiego; "Holzwege" Marty Sokołowskiej.

SKRZYDELSKI Beniamin Maria Bukowski / Grzegorz Staszak / Alicja Kobielarz - "Triatlon", wystawiony w Teatrze Ochoty.

WAKAR "Garnitur prezydenta" Maliny Prześlugi w wersji wystawionej przez Wrocławski Teatr Współczesny w reżyserii Cezarego Ibera, "Kumernis" Agaty Dudy-Gracz.

ZALEWSKA "Ciało moje" Marka Pruchniewskiego, finał Gdyńskiej Nagrody Dramaturgicznej 2016; "Holzwege" Marty Sokołowskiej "Dialog" 2015/11, w reż. Katarzyny Kalwat, TR Warszawa; "Silesia, Silencia" Lidii Alejko, "Dialog" 2016/1, w reż. Marka Fiedora, Wrocławski Teatr Współczesny.

***

Najlepsza nowa sztuka obcojęzyczna (ogłoszona drukiem lub wystawiona)

CENTKOWSKI ---------

CIEŚLAK "Śmierć i dziewczyna". Łukasz Wojtysko tak wszystko opracował, że się nam zrobiła druga "Pianistka".

DREWNIAK "Jezioro" Michaiła Durnienkowa reż. Yana Ross, TR Warszawa.

KOPCIŃSKI "Nieznośnie długie objęcia" Iwana Wyrypajewa w reż. autora, tł. Agnieszka Lubomira Piotrowska, T. Powszechny w Warszawie/ Łaźnia Nowa w Krakowie. Autorski teatr dramatyczny Wyrypajewa to zjawisko szczególne.

KOWALSKA Michaił Durnienkow "Jezioro", przekł. Agnieszka Lubomira Piotrowska.

KYZIOŁ "Matki i synowie" Terrence McNally - żadne arcydzieło, ale sztuka na ważny temat, podany w przystępny dla widza, ale nie obrażający jego inteligencji sposób.

MACIEJEWSKI Iwan Wyrypajew "Nieznośnie długie objęcia" (wystawienie: T. Łaźnia Nowa, T. Powszechny, reż. Iwan Wyrypajew).

MAJCHEREK "Podopieczni" Jelinek w reż. Pawła Miśkiewicza w Starym T. w Krakowie.

MAJCHROWSKI -------

MROZEK --------

PIEKUTOWA ------

PUZYNA-CHOJKA "Podopieczni" Elfriedy Jelinek w transkrypcji scenicznej Pawła Miśkiewicza.

SIERADZKI "Kiedy przestaje padać deszcz" Andrew Bovella, przełożył Krzysztof Puławski.

SKRZYDELSKI Raczej nie wydarzyło się nic szczególnego w tej sprawie.

WAKAR "Nieznośnie długie objęcia" Iwana Wyrypajewa w tł. Agnieszki Lubomiry Piotrowskiej w wersji wystawionej przez Łaźnię Nową w Krakowie i Teatr Powszechny w Warszawie w reżyserii autora.

ZALEWSKA "Ojciec Floriana Zellera", tł. Bogusława Frosztęga, "Dialog" 2015/2, świetny tekst z poprzedniego sezonu, dotąd u nas nie wystawiony. "Nieznośnie długie objęcia" Iwana Wyrypajewa w reż. autora, tł. Agnieszka Lubomira Piotrowska, T. Powszechny w Warszawie/ Łaźnia Nowa w Krakowie; "Jezioro" Michaiła Durnienkowa, tł. Agnieszka Lubomira Piotrowska, "Dialog" 2016/3, reż. Yana Ross, TR Warszawa.

***

Najlepsza reżyseria

CENTKOWSKI Michał Borczuch - "Wszystko o mojej matce".

CIEŚLAK Ewelina Marciniak - "Śmierć i dziewczyna".

DREWNIAK Agata Duda-Gracz za "Kumernis" z T. Muzycznego w Gdyni, Michał Zadara za "Lillę Wenedę" Centrala/ T. Powszechny w Warszawie, Jacek Głomb za "Cara Samozwańca" Teatr Modrzejewskiej z Legnicy.

KOPCIŃSKI Eimuntas Nekrošius, "Dziady" w T. Narodowym.

KOWALSKA "Wesele", reż. Radosław Rychcik, T. Śląski w Katowicach; "Wróg ludu", reż. Jan Klata, Narodowy Stary Teatr w Krakowie.

KYZIOŁ Piotr Ratajczak, "Biała siła, czarna pamięć" - minimalizm i lekkość pozwalające wybrzmieć ciężkiemu tematowi.

MACIEJEWSKI Michał Borczuch ("Wszystko o mojej matce", Narodowy Stary Teatr w Krakowie), Konstantin Bogomołow ("Płatonow", Narodowy Stary Teatr w Krakowie), Iwona Kempa ("Rytuał" Ingmara Bergmana, Teatr im. Słowackiego w Krakowie).

MAJCHEREK Krystian Lupa - "Plac Bohaterów", Eimuntas Nekrosius - Dziady.

MAJCHROWSKI Eimuntas Nekrošius (wiadomo, "Dziady" w Narodowym).

MROZEK Anja Suša - "Krew na kocim gardle" wg Reinera Wernera Fassbindera, T. Polski w Bydgoszczy, Anna Karasińska - "Drugi spektakl", T. Polski w Poznaniu.

PIEKUTOWA Jacek Głomb, "Car Samozwaniec" Adolfa Nowaczyńskiego, T. im. H. Modrzejewskiej w Legnicy; Natalia Korczakowska, "Wyznawca", T. Studio im. S.I. Witkiewicza w Warszawie.

PUZYNA-CHOJKA Paweł Miśkiewicz jako reżyser "Podopiecznych" i "Jednak Płatonow" z krakowskiej PWST. To dla mnie w tej chwili najbardziej radykalny (obok Michała Borczucha) artysta poszukujący, który w przeciwieństwie do reszty swoich młodszych kolegów nie rezygnuje jednak z sensu.

SIERADZKI Agata Duda-Gracz "Kumernis", T. Muzyczny, Gdynia; Krystian Lupa "Plac Bohaterów", T. Narodowy, Wilno; Anna Smolar "Dybuk", T. Polski, Bydgoszcz.

SKRZYDELSKI Eimuntas Nekrošius, "Dziady".

WAKAR Jak w punkcie 1. oraz Konstantin Bogomołow "Płatonow" Antoniego Czechowa, Narodowy Stary Teatr w Krakowie, Iwona Kempa "Rytuał" Ingmara Bergmana, T. im. Słowackiego w Krakowie.

ZALEWSKA Krystian Lupa "Plac Bohaterów", T. Narodowy w Wilnie; Eimuntas Nekrošius "Dziady", T. Narodowy w Warszawie; Krzysztof Warlikowski "Francuzi", Nowy Teatr w Warszawie (kolejność alfabetyczna). Jan Englert "Kordian", T. Narodowy; Agata Duda-Gracz "Kumernis, czyli o tym, jak Świętej Panience broda rosła", T. Muzyczny w Gdyni.

***

Najlepsza rola kobieca

CENTKOWSKI Halina Rasiakówna za rolę Humy w spektaklu "Wszystko o mojej matce" Michała Borczucha, Agnieszka Kwietniewska jako Bruscon w "Komediancie" Agnieszki Olsten, Maja Ostaszewska jako Odette we "Francuzach" Krzysztofa Warlikowskiego.

CIEŚLAK Maja Ostaszewska we "Francuzach" Krzysztofa Warlikowskiego.

DREWNIAK Maja Ostaszewska, Agata Buzek, Magdalena Cielecka we "Francuzach" Krzysztofa Warlikowskiego; Barbara Wysocka i Paulina Holtz, "Lilla Weneda" reż. Michał Zadara; Dominika Biernat, Halina Rasiakówna, Iwona Budner, Monika Niemczyk, Ewelina Żak za role w spektaklu "Wszystko o mojej matce", reż. Michał Borczuch.

KOPCIŃSKI Maja Ostaszewska (Odetta) w "Francuzach" w Nowym T. w Warszawie; Dorota Kolak (Marta) w "Kto się boi Virginii Woolf?" Edwarda Albeego w reż. Grzegorza Wiśniewskiego; Magdalena Kumorek (Panienka Święta Kumernis) w "Kumernis, czyli o tym, jak Świętej Panience broda rosła" w reż. Agaty Dudy-Gracz z T. Muzycznego w Gdyni.

KOWALSKA Anna Radwan-Gancarczyk w "Płatonowie" w reż. Konstantina Bogomołowa, Narodowy Stary Teatr w Krakowie; Małgorzata Gorol w spektaklu "Śmierć i dziewczyna" w reż. Eweliny Marciniak, T. Polski we Wrocławiu.

KYZIOŁ Małgorzata Gorol w "Śmierci i dziewczynie", reż. Ewelina Marciniak, T. Polski we Wrocławiu; Dominika Biernat, Monika Niemczyk, Halina Rasiakówna i Ewelina Żak we "Wszystko o mojej matce", reż. Michał Borczuch, T. Łaźnia Nowa w Krakowie.

MACIEJEWSKI Agnieszka Podsiadlik w "Jeziorze" Michaiła Durnienkowa w reż. Yany Ross, TR Warszawa; Dorota Kolak jako Marta w "Kto się boi Virginii Woolf?" Edwarda Albeego w reż. Grzegorza Wiśniewskiego, T. Wybrzeże w Gdańsku; Ewa Wiśniewska jako madame de Montreuil, matka Renée w "Madame de Sade" Yukio Mishimy w reż. Macieja Prusa, T. Narodowy w Warszawie.

MAJCHEREK Maja Ostaszewska (Odetta) we "Francuzach" w Nowym Teatrze w Warszawie, Anna Radwan (Płatonow) w "Płatonowie" w Starym Teatrze w Krakowie.

MAJCHROWSKI Renia Gosławska w "Kumernis" (T. Muzyczny w Gdyni), Danuta Stenka w "Koncercie życzeń" - przedstawienie wprawdzie z poprzedniego sezonu, ale obejrzałem z opóźnieniem i nie mogę pominąć.

MROZEK Adam Nawojczyk jako generałowa Anna Wojnicew w "Płatonowie" Antona Czechowa, reż. Konstantin Bogomołow, Narodowy Stary Teatr w Krakowie.

PIEKUTOWA Obie kobiety Dymitra: Magda Skiba jako Xenia Borisowna i Małgorzata Patryn jako Marina Mniszkówna w "Carze Samozwańcu" Adolfa Nowaczyńskiego, T. im. H. Modrzejewskiej w Legnicy.

PUZYNA-CHOJKA Iwona Budner, Monika Niemczyk, Halina Rasiakówna i Ewelina Żak za poruszające kreacje Aktorek (bezsilnych wobec prób ożywienia obrazu matki uwięzionego w cudzej pamięci) w spektaklu "Wszystko o mojej matce" w reż. Michała Borczucha w teatrze Łaźnia Nowa.

SIERADZKI Sara Celler-Jezierska ("Zapolska Superstar", T. im. Szaniawskiego, Wałbrzych); Agnieszka Kwietniewska ("Komediant", T. im. Jaracza, Łódź); Maja Ostaszewska ("Francuzi", Nowy Teatr, Warszawa).

SKRZYDELSKI Magdalena Kumorek jako Panienka Święta Kumernis w "Kumernis, czyli o tym, jak Świętej Panience broda rosła" w reż. Agaty Dudy-Gracz z T. Muzycznego im. Danuty Baduszkowej w Gdyni; Anna Radwan-Gancarczyk jako Płatonow w "Płatonowie" w reż. Konstantina Bogomołowa ze Starego Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie.

WAKAR Maja Ostaszewska we "Francuzach", Nowy Teatr w Warszawie; Dorota Kolak (Martha) w "Kto się boi Virginii Woolf?", T. Wybrzeże w Gdańsku; Krystyna Janda (Callas) w "Maria Callas. Master Class", Och-Teatr w Warszawie.

ZALEWSKA Maja Ostaszewska jako Odetta de Grécy, Magdalena Cielecka jako Oriana de Guermantes, "Francuzi" w reż. Krzysztofa Warlikowskiego, Nowy Teatr w Warszawie; Małgorzata Kożuchowska jako Żona, "Ich czworo" Gabrieli Zapolskiej w reż. Marcina Wrony, Teatr TV; Dorota Kolak jako Marta, "Kto się boi Virginii Woolf?" Edwarda Albeego w reż. Grzegorza Wiśniewskiego, T. Wybrzeże w Gdańsku.

***

Najlepsza rola męska

CENTKOWSKI Zygmunt Malanowicz jako Alfred Dreyfus oraz Narrator w spektaklu "Francuzi", Juliusz Chrząstowski za rolę dr Stockmanna w spektaklu "Wróg Ludu" w reż. Jana Klaty.

CIEŚLAK Juliusz Chrząstowski we "Wrogu ludu". Również ze względu na odwagę. Ze znakomitym umiarem gra Mirosław Baka w "Kto się boi Virginii Woolf?" Grzegorza Wiśniewskiego.

DREWNIAK Mateusz Rusin (Ks. Piotr), Marcin Przybylski (Guślarz, Szatan) w "Dziadach" Nekrosiuša, Robert Mania (Leontes) w "Zimowej Opowieści" z Jeleniej Góry, Mariusz Bonaszewski (Szatan w "Kordianie", Swann we "Francuzach"), Albert Pyśk jako Dymitr w "Carze Samozwańcu".

KOPCIŃSKI Mirosław Baka (George) w "Kto się boi Virginii Woolf?" Grzegorza Wiśniewskiego, Mariusz Bonaszewski (Charles Swann) we "Francuzach" reż. Krzysztof Warlikowski, Nowy Teatr i jako Jacek Soplica, "Pan Tadeusz", reż. Piotr Cieplak, Grzegorz Małecki jako Gustaw-Konrad oraz Marcin Przybylski jako Guślarz w "Dziadach" w T. Narodowym, Andrzej Seweryn jako Krapp w "Ostatniej taśmie" w T. Polskim w Warszawie.

KOWALSKA Paweł Paczesny w "Księciu Niezłomnym" w reż. Pawła Świątka, T. im. Jaracza w Łodzi.; Grzegorz Małecki w "Dziadach" w reż. Eimuntasa Nekrošiusa, T. Narodowy.

KYZIOŁ Tomasz Tyndyk w "Holzwege", reż. Katarzyna Kalwat, TR Warszawa; Justyna Wasilewska i Paweł Smagała w "Robercie Roburze", reż. Krzysztof Garbaczewski, TR Warszawa; Tomasz Schuchardt w "Beniowskim, królu Madagaskaru", reż. Paweł Świątek, Teatr Imka w Warszawie i śpiewający piosenki Wojciecha Młynarskiego w "Róbmy swoje", reż. Wojciech Borkowski, T. Ateneum w Warszawie.

MACIEJEWSKI Tomasz Tyndyk jako Tomasz Sikorski w "Holzwege" Marty Sokołowskiej w reż. Katarzyny Kalwat, TR Warszawa.

MAJCHEREK Valentinas Masalskis (Schuster) w "Placu Bohaterów" w T. Narodowym w Wilnie/ Festiwal Boska Komedia w Krakowie.

MAJCHROWSKI Aktorem sezonu jest dla mnie Bogusław Kierc z dwiema niezwykłymi rolami - w "Dziadach" Pawła Passiniego i w "Burzy" Anny Augustynowicz; nie sposób też przeoczyć Marcina Przybylskiego (Guślarz) oraz Mateusza Rusina (Ksiądz Piotr), którzy w "Dziadach" Nekrošiusa wnoszą zaskakująco nową jakość do tradycji scenicznej swych ról.

MROZEK Agnieszka Kwietniewska jako komediant Bruscon w "Komediancie" Thomasa Bernharda, reż. Agnieszka Olsten - Teatr im. Jaracza w Łodzi.

PIEKUTOWA Małgorzata Mikołajczak jako Klitander w "Dziewicach i mężatkach" wg Molire'a w reż. Janusza Wiśniewskiego, T. Ateneum w Warszawie.

PUZYNA-CHOJKA Krzysztof Zarzecki za świadome "błądzenie" po zakamarkach pamięci (i konwencjach dramatyczno-teatralnych) w spektaklu Wszystko o mojej matce.

SIERADZKI Juliusz Chrząstowski ("Wróg ludu", Stary Teatr, Kraków); Jan Peszek ("Błogie dni", T. Ateneum, Warszawa i "Kto nas odwiedzi", T. Polonia, Warszawa); Andrzej Seweryn ("Ostatnia taśma", T. Polski, Warszawa).

SKRZYDELSKI Grzegorz Małecki jako Gustaw-Konrad w "Dziadach" Eimuntasa Nekrosiuša, Andrzej Seweryn w "Ostatniej taśmie" w spektaklu "Krapp i dwie inne jednoaktówki" w reż. Antoniego Libery z T. Polskiego w Warszawie.

WAKAR Łukasz Lewandowski (Aue) w "Punkt Zero: Łaskawe", Grzegorz Małecki (Gustaw-Konrad) w "Dziadach" oraz (Konstanty) w "Kordianie", Mirosław Baka (George) w "Kto się boi Virginii Wolf?".

ZALEWSKA Mariusz Bonaszewski jako Charles Swann, "Francuzi", reż. Krzysztof Warlikowski, Nowy Teatr i jako Jacek Soplica, "Pan Tadeusz", reż. Piotr Cieplak, TN; Valentinas Masalskis jako Schuster, "Plac Bohaterów", reż. Krystian Lupa; Grzegorz Małecki jako Gustaw-Konrad, "Dziady", reż. Eimuntas Nekrošius i jako Wielki Książę, "Kordian", reż. Jan Englert, TN; Marcin Hycnar, bohater Kordiana; Artur Żmijewski jako Mąż, "Ich czworo" Gabrieli Zapolskiej, reż. Marcin Wrona, Teatr TV; Mirosław Baka jako George, "Kto się boi Virginii Woolf?", reż. Grzegorz Wiśniewski, T. Wybrzeże w Gdańsku.

***

Najlepsza rola epizodyczna

CENTKOWSKI Eliza Borowska jako poetka Drużbacka - "Księgi Jakubowe", Teatr Powszechny w Warszawie, Ryszard Kluge jako Gomułka w spektaklu "MARZEC '68. DOBRZE ŻYJCIE - TO NAJLEPSZA ZEMSTA".

CIEŚLAK Jeśli tak można uznać - Agata Buzek we "Francuzach" Krzysztofa Warlikowskiego.

DREWNIAK Klara Bielawka - Hela w "Każdy dostanie to, w co wierzy" reż. Wiktor Rubin, Agata Góral w kilku wcieleniach w "Punkcie Zero. Łaskawych", Sławomir Grzymkowski Thomas w "Punkcie Zero. Łaskawych", Arkadiusz Janiczek Senator w "Dziadach".

KOPCIŃSKI Agata Buzek (Panna Mania) w "Ich czworo" Gabrieli Zapolskiej, reż. Marcin Wrona, Teatr TV, Grzegorz Kwiecień (Kapral) w "Dziadach" w T. Narodowym.

KOWALSKA Janka Woźnicka i Sylwia Boroń jako pokojówki w "Onych" w reż. Oskara Sadowskiego, T. Polski we Wrocławiu.

KYZIOŁ Julia Leszkiewicz - 11-latka, która wyśmienicie sobie poradziła z olbrzymimi partiami Ustępu w "Dziadach", reż. Michał Zadara, pamięciowo, aktorsko, ruchowo; nie odbiegała poziomem wykonania od profesjonalistów, a zespół wrocławskiego Polskiego to przecież aktorska ekstraklasa, aktorzy spektaklu "Każdy dostanie to, w co wierzy", reż. Wiktor Rubin, T. Powszechny w Warszawie, w nagraniach wideo.

MACIEJEWSKI Jolanta Fraszyńska w "Zwariowanej terapii" Christophera Duranga w reż. Marcina Sławińskiego w T. Komedia - kreacja Fraszyńskiej jest dowodem na to, że wybitne role aktorskie powstają również w teatrze stricte rozrywkowym, warto je zauważać.

MAJCHEREK Krzysztof Globisz w "Podopiecznych" w Starym Teatrze w Krakowie.

MAJCHROWSKI Magdalena Warzecha w "Dziadach" Nekrošiusa, Jakub Giel w kolejnych epizodach 12-godzinnych "Dziadów" Zadary.

MROZEK -------

PIEKUTOWA Dorota Nowakowska jako Marcyna w "Dziewicach i mężatkach" wg Molire'a w reż. Janusza Wiśniewskiego, T. Ateneum w Warszawie; Marcin Przybylski jako Guślarz i Diabeł w "Dziadach" Adama Mickiewicza w reż. Eimuntasa Nekrošiusa, T. Narodowy w Warszawie.

PUZYNA-CHOJKA Wobec teatru traktowanego coraz częściej jako wypowiedź zbiorowa, ufundowanego na założonej równoważności wszystkich jej podmiotów, ta kategoria wydaje mi się nieaktualna. Jeśli jednak uznać jej zasadność, wskazałabym Mariusza Galilejczyka w roli Osipa w spektaklu dyplomowym PWST w Krakowie "Jednak Płatonow" w reż. Pawła Miśkiewicza - za trzymanie "charakteru" postaci (rodzaju wewnętrznej agresji, napięcia zwiastującego bunt) pomimo pozostawania przez większość spektaklu w tle.

SIERADZKI Bogusław Siwko w roli jaka, parzystokopytnego tragarza ciężarów na wysokogórskich wyprawach, którego po dojściu do obozu zarzyna się i zjada: "Każdemu Everest" Radosława Paczochy, T. im. Norwida, Jelenia Góra.

SKRZYDELSKI To raczej role nie epizodyczne, ale drugoplanowe, choć w przypadku Guślarza Marcina Przybylskiego w "Dziadach" Eimuntasa Nekrošiusa można nawet mówić, że to rola równorzędna do głównej Grzegorza Małeckiego. Poza tym: Arkadiusz Janiczek jako Senator, Mateusz Rusin jako Ksiądz Piotr w "Dziadach" Nekrošiusa; Piotr Kaźmierczak jako Volker w "Scenach myśliwskich z Dolnej Bawarii" w reż. Grażyny Kani z T. Polskiego w Poznaniu; Magdalena Cielecka jako Oriana de Guermantes we "Francuzach" w reż. Krzysztofa Warlikowskiego z Nowego Teatru w Warszawie; Beata Ścibakówna jako Hrabina de Saint-Fond w "Madame de Sade" w reż. Macieja Prusa z T. Narodowego, Andrzej Wichrowski jako Sergiusz Piotrowicz Żeleznow w "Wassie Żeleznowej" w reż. Leny Frankiewicz z Teatru im. Stefana Jaracza w Łodzi.

WAKAR Eliza Borowska (Una) w "Punkt Zero. Łaskawe".

ZALEWSKA Marcin Przybylski, Mateusz Rusin, Paweł Paprocki, Magdalena Warzecha, "Dziady", reż. Eimuntas Nekrošius, TN; Agata Buzek, "Francuzi", reż. Krzysztof Warlikowski, Nowy Teatr i "Ich czworo" Gabrieli Zapolskiej, reż. Marcin Wrona, Teatr TV; Cezary Studniak, "Po "Burzy" Szekspira, reż. Agata Duda-Gracz, T. Muzyczny Capitol we Wrocławiu; Krzysztof Szczepaniak, "Cabaret", reż. Ewelina Pietrowiak, T. Dramatyczny w Warszawie.

***

Najlepsza adaptacja teatralna (opracowanie tekstu)

CENTKOWSKI Krzysztof Warlikowski, Piotr Gruszczyński, Szczepan Orłowski - "Francuzi", Nowy Teatr w Warszawie; Łukasz Wojtysko, "Śmierć i dziewczyna", T. Polski we Wrocławiu.

CIEŚLAK "Kordian" Jana Englerta. Za mądry sceptycyzm w sprawie polskiej pychy.

DREWNIAK Nie może być inaczej: Janusz Opryński za "Łaskawe", Rolandas Rastauskas za "Dziady", Piotr Gruszczyński za Prousta. Bo to gigantyczne wyzwania adaptatorskie były.

KOPCIŃSKI Krzysztof Warlikowski, Piotr Gruszczyński, wsp. Szczepan Orłowski - "Francuzi", Nowy Teatr w Warszawie.

KOWALSKA "Ziemia obiecana", adaptacja Michał Kmiecik, reż. Remigiusz Brzyk, T. Nowy w Łodzi.

KYZIOŁ "Biała siła, czarna pamięć", Piotr Rowicki na podstawie książki Marcina Kąckiego, T. im. Węgierki w Białymstoku.

MACIEJEWSKI "Holzwege" Marty Sokołowskiej w reż. Katarzyny Kalwat, TR Warszawa; "Dzieje upadków" wg powieści "Kuzynka Bietka" Honoriusza Balzaca w reż. Małgorzaty Warsickiej, adapt. i dramaturgia - Michał Kurkowski, Małopolski Ogród Sztuki w Krakowie; "Rytuał" Ingmara Bergmana, adapt. i reż. Iwona Kempa, Teatr im. Słowackiego w Krakowie.

MAJCHEREK Janusz Opryński - "Punkt zero: Łaskawe" wg Littella w T. Provisorium w Lublinie.

MAJCHROWSKI "Rytuał" według Bergmana w reż. Iwony Kempy.

MROZEK Krzysztof Garbaczewski, Jakub Żulczyk - "Robert Robur" według "Niesamowitych przygód Roberta Robura" Mirosława Nahacza (TR Warszawa).

PIEKUTOWA Adam Nalepa, Jakub Roszkowski, "Faraon" wg Bolesława Prusa, T. Wybrzeże w Gdańsku.

PUZYNA-CHOJKA W obliczu swoistej mody na adaptacje prozy i przepisywanie klasyki kandydatów do laurów w tej kategorii jest wielu, choć zarazem nie sposób nie zauważyć, że dramaturdzy pasożytujący na cudzych dziełach coraz częściej sięgają po tytuł autora. Z tych rozmaitych prób wskazuję, nie bez wątpliwości, "Fahrenheita 451" Marcina Cecki wg powieści Raya Bradbury'ego w reż. Marcina Libera w T. Wybrzeże w Gdańsku.

SIERADZKI Piotr Rowicki "Biała siła, czarna pamięć" na podstawie książki Marcina Kąckiego, T. im. Węgierki, Białystok; Robert Urbański "Car Samozwaniec, czyli polskie na Moskwie gody" według Adolfa Nowaczyńskiego, T. im. Modrzejewskiej, Legnica.

SKRZYDELSKI Rolandas Rastauskas, Eimuntas Nekrošius: "Dziady".

WAKAR Janusz Opryński "Punkt Zero: Łaskawe", Krzysztof Warlikowski, Piotr Gruszczyński "Francuzi".

ZALEWSKA Krzysztof Warlikowski, Piotr Gruszczyński, współpr. Szczepan Orłowski, "Francuzi" wg siedmioksięgu Marcela Prousta, Nowy Teatr w Warszawie; Rolandas Rastkauskas, "Dziady" Adama Mickiewicza, TN.

***

Najlepsza scenografia

CENTKOWSKI Katarzyna Borkowska - "Śmierć i dziewczyna".

CIEŚLAK Katarzyna Borkowska - za "Śmierć i dziewczynę". Imponująco pojemny projekt.

DREWNIAK Bezdyskusyjnie: Agata Duda-Gracz "Kumernis".

KOPCIŃSKI Marius Nekrošius - "Dziady" w Narodowym, Agata Duda-Gracz - "Kumernis" w T. Muzycznym w Gdyni, El Bruzda - "Znak Jonasza", reż. Paweł Passini, neTTheatre, Lublin.

KOWALSKA "Wesele", scenografia i kostiumy Anna Maria Karczmarska, reż. Radosław Rychcik, T. Śląski w Katowicach.

KYZIOŁ Irlandzki pub autorstwa Anny Marii Karczmarskiej w "Weselu", reż. Radosław Rychcik, T. im. Wyspiańskiego w Katowicach, styropianowy świat autorstwa Małgorzaty Bulandy w "Hymnie narodowym", reż. Przemysław Wojcieszek, T. im. Modrzejewskiej w Legnicy, wirujące białe wiatraczki Matyldy Kotlińskiej, układające się w znak swastyki w spektaklu "Biała siła, czarna pamięć", T. im. Węgierki w Białymstoku, scenografia oraz pomysłowy sposób pokazania zaćmienia słońca autorstwa Macieja Chojnackiego w "Faraonie", reż. Adam Nalepa, T. Wybrzeże w Gdańsku.

MACIEJEWSKI Aleksandra Wasilkowska - "Hamlet" Williama Szekspira w Narodowym Starym Teatrze, reż. Krzysztof Garbaczewski; Barbara Hanicka, "Kto się boi Virginii Woolf?" Edwarda Albeego w T. Wybrzeże w Gdańsku, reż. Grzegorz Wiśniewski; "Kto wyciągnie kartę wisielca, kto błazna?" wg Króla Leara Williama Szekspira w Małopolskim Ogrodzie Sztuki w Krakowie, reż. Paweł Miśkiewicz (z poprzedniego sez.), Larisa Łomakina - "Płatonow" Antoniego Czechowa w Narodowym Starym Teatrze, reż. Konstantin Bogomołow.

MAJCHEREK Katarzyna Borkowska - "Śmierć i dziewczyna" wg Jelinek w T. Polskim we Wrocławiu.

MAJCHROWSKI Marius Nekrošius - "Dziady" w Narodowym, Agata Duda-Gracz - "Kumernis" w T. Muzycznym w Gdyni.

MROZEK Anna Met - "Dybuk" (reż. Anna Smolar), T. Polski w Bydgoszczy; Dorota Nawrot - "Wszystko o mojej matce" (reż. Michał Borczuch), T. Łaźnia Nowa w Krakowie.

PIEKUTOWA Małgorzata Bulanda, "Car Samozwaniec" Adolfa Nowaczyńskiego T. im. H. Modrzejewskiej w Legnicy; Janusz Wiśniewski, "Dziewice i mężatki" wg Molire'a, T. Ateneum w Warszawie.

PUZYNA-CHOJKA Niezmiennie w tej kategorii zwycięża dla mnie Mirek Kaczmarek za performatywny potencjał swoich projektów scenograficznych. Zwłaszcza wyróżniłabym organizację (wielu) przestrzeni w "Kreacji" Ireneusza Iredyńskiego w reż. Jarosława Tumidajskiego w T. Wybrzeże.

SIERADZKI Barbara Hanicka ("Krzyczcie Chiny", T. Powszechny, Warszawa, "Kamień" T. Współczesny, Warszawa, "Podopieczni", Stary Teatr, Kraków); Mirek Kaczmarek, ("Fahrenheit 451", Teatr Wybrzeże, Gdańsk); Katarzyna Borkowska ("Śmierć i dziewczyna", Teatr Polski, Wrocław; "Księgi Jakubowe", Teatr Powszechny, Warszawa).

SKRZYDELSKI Marius Nekrošius, "Dziady"; Barbara Hanicka, "Kordian" w T. Narodowym.

WAKAR Barbara Hanicka "Juliusz Cezar" Williama Szekspira, reż. Barbara Wysocka, T. Powszechny w Warszawie; "Kordian", Teatr Narodowy.

ZALEWSKA Krystian Lupa, "Plac Bohaterów", T. Narodowy w Wilnie; Marius Nekrošius, "Dziady", T. Narodowy w Warszawie; Małgorzata Szczęśniak, video Denis Gueguin, "Francuzi", Nowy Teatr w Warszawie (kolejność alfabetyczna). Barbara Hanicka, "Krzyczcie, Chiny!!!", reż. Paweł Łysak, T. Powszechny w Warszawie i "Kordian", TN; Agata Duda-Gracz "Kumernis, czyli o tym, jak Świętej Panience broda rosła", T. Muzyczny w Gdyni.

***

Najlepsza choreografia i/lub spektakl taneczny

CENTKOWSKI Dominika Knapik, "Śmierć i dziewczyna".

CIEŚLAK Dominika Knapik - "Śmierć i dziewczyna".

DREWNIAK Dominika Knapik ("Śmierć i dziewczyna" z T. Polskiego we Wrocławiu, reż. Ewelina Marciniak).

KOPCIŃSKI Dominika Knapik ("Śmierć i dziewczyna" z T. Polskiego we Wrocławiu, reż. Ewelina Marciniak).

KOWALSKA "Śmierć i dziewczyna", choreografia Dominika Knapik, reż. Ewelina Marciniak, Teatr Polski we Wrocławiu.

KYZIOŁ "Krakowiacy i Górale", T. Polski w Poznaniu - Maćko Prusak, Praca zespołowa w "Ziemi obiecanej", reż. Remigiusz Brzyk, Teatr Nowy w Łodzi.

MACIEJEWSKI Anka Herbut, Piotr Hull, "REM", Teatr Wielki-Opera Narodowa w Warszawie, choreografia: Marta Fiedler, Paweł Koncewoj, Zofia Rudnicka, Aleksander Kopański - ruch sceniczny, "Dzieje upadków" wg powieści "Kuzynka Bietka" Honoriusza Balzaca w reż. Małgorzaty Warsickiej, Małopolski Ogród Sztuki w Krakowie

MAJCHEREK -------

MAJCHROWSKI Ruch sceniczny w "Dziadach" Eimuntasa Nekrošiusa. Tak!

MROZEK Spektakl taneczny: "Zrób siebie" - Marta Ziółek, Komuna Warszawa, Choreografia: Paweł Sakowicz, "Schubert" (reż. Magda Szpecht), Teatr im. Szaniawskiego w Wałbrzychu.

PIEKUTOWA --------

PUZYNA-CHOJKA "Zrób siebie" Marty Ziółek za nowy wymiar hipsterstwa.

SIERADZKI -------

SKRZYDELSKI Ruch sceniczny w "Dziadach" Eimuntasa Nekrosiuša, choreografia w "Kordianie" z Teatru Narodowego autorstwa Tomasza Wygody.

WAKAR Arkadiusz Buszko "Biała siła, czarna pamięć", reż. Piotr Ratajczak, T. Dramatyczny im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku.

ZALEWSKA Ruch sceniczny w "Dziadach" Nekrosiuša; "Śmierć i dziewczyna", reż. Ewelina Marciniak, choreogr. Dominika Knapik, T. Polski we Wrocławiu; "Hydrokosmos" w reż. Konrada Dworakowskiego, Wrocławski Teatr Pantomimy.

***

Najlepsza muzyka

CENTKOWSKI Daniel Pigoński za muzykę do spektaklu "Bang Bang", Kamil Tuszyński za muzykę do spektaklu "Cynkowi chłopcy".

CIEŚLAK Mistrz Paweł Szymański w "Dziadach" w T. Narodowym.

DREWNIAK Krzysztof Kaliski - za fonosferę wszystkich znanych mi przedstawień Weroniki Szczawińskiej, Karol Nepelski za muzykę do wszystkich znanych mi spektakli Małgorzaty Warsickiej.

KOPCIŃSKI Paweł Szymański - "Dziady" w Narodowym, Łukasz Wójcik - "Kumernis", Paweł Passini, Jacek Hałas - "Znak Jonasza" neTTheatre.

KOWALSKA "Wróg ludu", muz. Robert Piernikowski, reż. Jan Klata, Narodowy Stary Teatr w Krakowie.

KYZIOŁ Fortepiany w "Śmierci i dziewczynie", T. Polski we Wrocławiu, Wiązanka pieśni ludowo-rewolucyjno-religijnych w "Tu Wersalu nie będzie", Teatr Polski w Bydgoszczy.

MACIEJEWSKI Kuba Suchar, "Komediant" Thomasa Bernharda, reż. Agnieszka Olsten, Teatr im. Jaracza w Łodzi, Tomasz Sikorski (kompozycje "Widok z okna oglądany w roztargnieniu", "Hymnos" i "Samotność dźwięków"), "Holzwege" Marty Sokołowskiej w reż. Katarzyny Kalwat, TR Warszawa.

MAJCHEREK Anna Lobedan, Paweł Paprocki, Marcin Przybylski, Mateusz Rusin, Paweł Czepułkowski - "Soplicowo - owocilpos. Suplement" w T. Narodowym.

MAJCHROWSKI Paweł Szymański - "Dziady" w Narodowym, Łukasz Wójcik - "Kumernis".

MROZEK Krzysztof Kaliski, "Pornografia późnej polskości" (reż. Weronika Szczawińska), Galeria Labirynt w Lublinie.

PIEKUTOWA Alois Spath, "Wyznawca" Natalii Korczakowskiej, T. Studio im. S.I. Witkiewicza w Warszawie.

PUZYNA-CHOJKA Filip Kaniecki za muzykę (wykonywaną na żywo) w spektaklu "Fahrenheit 451" Teatru Wybrzeże, razem z wokalem Jakuba Mroza.

SIERADZKI Karol Nepelski "Nieskończona historia", Teatr im. Horzycy, Toruń; Krzysztof Kaliski "Wojny, których nie przeżyłam", Teatr Polski, Bydgoszcz, "Klęski w dziejach miasta", Teatr im. Bogusławskiego, Kalisz.

SKRZYDELSKI Paweł Szymański, "Dziady" Eimuntasa Nekrosiuša.

WAKAR Paweł Czepułkowski "Suplement. Soplicowo - Owocilpos" w wykonaniu Anny Lobedan, Mateusza Rusina, Pawła Paprockiego i Marcina Przybylskiego.

ZALEWSKA Paweł Mykietyn, "Kartka z albumu" i muz. Jana Duszyńskiego, "Francuzi", reż. Krzysztof Warlikowski, Nowy Teatr; Tomasz Sikorski, "Holzwege" Marty Sokołowskiej, reż. Katarzyna Kalwat, TR Warszawa; Paweł Szymański, "Dziady", reż. Eimuntas Nekrošius, T. Narodowy (kolejność alfabetyczna); Karol Nepelski, "Nieskończona historia" Artura Pałygi w reż. Małgorzaty Warsickiej, T. im. Wilama Horzycy w Toruniu.

***

Najlepsze przedstawienie teatru lalkowego

CENTKOWSKI "Księga dżungli" Teatr Banialuka z Bielska-Białej.

CIEŚLAK ------

DREWNIAK "Wakacje Mikołajka" reż. Jakub Krofta, Teatr Lalka w Warszawie, "Smacznego proszę Wilka" Marty Guśniowskiej reż. Marian Pecko Teatr Lalki i Aktora w Opolu, "Tesla vs Edison" Joanny Gerig reż. Michał Derlatka z Wrocławskiego Teatru Lalek.

KOPCIŃSKI "Dziady" Pawła Passiniego w Opolskim Teatrze Laki i Aktora.

KOWALSKA "Krzyżacy", reż. Jakub Roszkowski, Teatr Miniatura w Gdańsku; "Wesele", reż. Jakub Roszkowski, Teatr im. Andersena w Lublinie.

KYZIOŁ -------

MACIEJEWSKI -------

MAJCHEREK --------

MAJCHROWSKI Ściślej - najlepsze przedstawienie w teatrze lalkowym: "Dziady" Pawła Passiniego w Opolskim Teatrze Laki i Aktora.

PIEKUTOWA -------

PUZYNA-CHOJKA Kibicuję Michałowi Derlatce za jego poszukiwania nowych form lalkowych i zabawę konwencjami teatru plastycznego, ostatnio w Przygodach "Koziołka Matołka" w Teatrze Wybrzeże.

SIERADZKI "Lustrzana chmura" Roberta Jarosza w jego reżyserii, Teatr Animacji, Poznań.

SKRZYDELSKI Nie śledzę na tyle dokładnie, by wskazać.

WAKAR Zbyt sporadycznie oglądam.

ZALEWSKA "Molier" w reż. Neville'a Trantera, Teatr Animacji w Poznaniu; "Księga dżungli" Roksany Jędrzejewskiej-Wróbel w reż. Ewy Piotrowskiej, Teatr Banialuka w Bielsku-Białej; "Ojczyzna" Krystyny Miłobędzkiej w reż. Justyny Sobczyk, Teatr Polski w Poznaniu; "Lustrzana chmura" Roberta Jarosza w reż. autora, ze scen. Pavla Hubički, Teatr Animacji w Poznaniu.

***

Najlepsze przedstawienie teatru muzycznego

CENTKOWSKI ---------

CIEŚLAK "Tristan i Izolda" Mariusza Trelińskiego.

DREWNIAK O ile rozumiem zamysł redakcji, chodzi o spektakle, w których ważną rolę gra żywioł muzyczny, a nie o repertuarowe produkcje kilku scen "okołomusicalowych". Teatr Muzyczny w Gdyni: "Kumernis", reż. Duda-Gracz, Teatr im. Aleksandra Fredry w Gnieźnie: "Portofino" reż. Łukasz Czuj, T. Śląski w Katowicach: "Wesele" reż. Radek Rychcik.

KOPCIŃSKI "Kumernis", reż. Agata Duda-Gracz, T. Muzyczny w Gdyni, "Znak Jonasza" Artura Pałygi w reż. Pawła Passiniego.

KOWALSKA "Kumernis", reż. Agata Duda-Gracz, T. Muzyczny w Gdyni.

KYZIOŁ --------

MACIEJEWSKI "Cabaret" - libretto Joe Masteroff, muzyka John Kander, piosenki Fred Ebb, reżyseria Ewelina Pietrowiak, T. Dramatyczny w Warszawie.

MAJCHEREK ---------

MAJCHROWSKI Ściślej - najlepsze przedstawienie w teatrze muzycznym: "Kumernis" Agaty Dudy-Gracz w T. Muzycznym w Gdyni.

MROZEK "Żołnierz królowej Madagaskaru", reż. Cezary Tomaszewski, Teatr im. Bogusławskiego w Kaliszu.

PIEKUTOWA ----------

PUZYNA-CHOJKA "Kumernis, czyli o tym, jak Świętej Panience broda rosła" Agaty Dudy-Gracz w T. Muzycznym w Gdyni za fascynującą wizję plastyczną, konsekwentne ignorowanie podziałów gatunkowych i łamanie stereotypów aktorskich.

SIERADZKI "Budorigum czyli amerykańscy naukowcy o polskim Wrocławiu", 37. Przegląd Piosenki Aktorskiej, Wrocław.

SKRZYDELSKI Nie śledzę na tyle dokładnie, by wskazać.

WAKAR "Kumernis", T. Muzyczny w Gdyni.

ZALEWSKA Nie śledzę systematycznie, ale polecam spektakle: "Czarna maska" Krzysztofa Pendereckiego, reż. Marek Weiss, scen. Hanna Szymczak, Opera Bałtycka i Bałtycki Teatr Tańca; "Kumernis, czyli o tym, jak Świętej Panience broda rosła", reż. Agata Duda-Gracz, muz. Łukasz Wójcik, T. Muzyczny w Gdyni; "Znak Jonasza" Artura Pałygi, reż. Paweł Passini, muz. Jacek Hałas, w wyk. NetTheater z Lublina, chóru Centrum Myśli Jana Pawła II i muzyków.

***

Najlepsze przedstawienie telewizyjne i/lub radiowe

CENTKOWSKI Spektakl teatru telewizji "Ich czworo" Gabrieli Zapolskiej w reż. Marcina Wrony.

CIEŚLAK "Komety" Leszka Dawida.

DREWNIAK Wiadomości 19.30 TVP 1 Wykonanie: Krzysztof Ziemiec, reż. Magdalena Paczuska, idea: Jacek Kurski.

KOPCIŃSKI Telewizyjne - "Ich czworo" Gabrieli Zapolskiej w reż. Marcina Wrony. Radiowe - "Wampir" Wojciecha Tomczyka w reż. Igora Gorzkowskiego oraz "Feinweinblein" Weroniki Murek w reż. Pawła Łysaka.

KOWALSKA ------

KYZIOŁ Klasyka klasyki: zrekonstruowana cyfrowo "Umarła klasa" Tadeusza Kantora i Andrzeja Wajdy.

MAJCHEREK --------

MAJCHROWSKI ---------

MROZEK "Żyd" Artura Pałygi w reż. Anety Groszyńskiej - w cyklu "Teatroteka" koprodukowanym przez WFDiF. Trochę szkoda, że powstałe w jego ramach nowe spektakle Teatru Telewizji prezentowane są głównie podczas projekcji w Instytucie Teatralnym i na festiwalach, a nie na antenie TVP.

PIEKUTOWA --------

PUZYNA-CHOJKA "Ich czworo" Gabrieli Zapolskiej w reż. Marcina Wrony, w kategorii spektaklu radiowego zaś "Von Bingen" Sandry Szwarc w reż. Waldemara Modestowicza.

SIERADZKI ----------

SKRZYDELSKI "Ich czworo" w reż. Marcina Wrony w Teatrze Telewizji.

WAKAR Telewizyjne - "Ich czworo" Gabrieli Zapolskiej, reż. Marcin Wrona. Radiowe - "Wampir" Wojciecha Tomczyka, reż. Igor Gorzkowski, "Śmierć w Wenecji" Tomasza Manna, reż. Tomasz Man.

ZALEWSKA "Ich czworo" Gabrieli Zapolskiej w reż. Marcina Wrony, Teatr TV; "Von Bingen. Historia prawdziwa" Sandry Szwarc w reż. Waldemara Modestowicza i "Wampir" Wojciecha Tomczyka w reż. Igora Gorzkowskiego, słuchowiska radiowe.

***

Najlepsze przedstawienie offowe

CENTKOWSKI ----------

CIEŚLAK "Matki" Pawła Passiniego w Teatrze Żydowskim.

DREWNIAK Off większy niż off - Provisorum za "Punkt zero: Łaskawe". Największy progres: Teatr Zielona Mrówa z Lublina z Bursy Szkół Artystycznych prowadzony przez Roberta Kaczorowskiego. Za konsekwentnie układany repertuar Gałczyński, Waligórski, Kern i pracę nad muzyczno-tekstową absurdalizacją młodzieży. Powrót do wysokiej dyspozycji: Teatr Wierszalin "Historyja o chwalebnym zmartwychwstaniu pańskim" reż. Piotr Tomaszuk. Szlachetna osobność: Teatr Przedmieście z Rzeszowa za spektakl wg Józefa i jego braci Tomasza Manna... pod tytułem, którego niestety nie mogę zapamiętać

KOPCIŃSKI "Znak Jonasza" Artura Pałygi w reż. Pawła Passiniego, z muz. Jacka Hałasa, w wyk. NetTheater z Lublina, chóru Centrum Myśli Jana Pawła II i muzyków.

KOWALSKA --------

KYZIOŁ Czy Pożar w Burdelu to off czy mainstream?

MACIEJEWSKI "Nie lubię pana Panie Fellini" Marka Koterskiego, monodram Małgorzaty Bogdańskiej, reż. Marek Koterski, Teatr w Walizce, Warszawa.

MAJCHEREK -------

MAJCHROWSKI Performans "sexyMF" podczas Festiwalu Ciało/Umysł - tylko dla dorosłych, a dla dorastających (i dorosłych) dzieci - "Ony" w lubelskim Teatrze Czytelni Dramatu.

MROZEK Weronika Szczawińska, "Pornografia późnej polskości", Galeria Labirynt w Lublinie.

PIEKUTOWA -----

PUZYNA-CHOJKA "Ucieczka-Flucht" w reż. Jensa-Erwina Siemssena - dokumentalny spektakl poświęcony wojennym transferom, grany w starych wagonach kolejowych na dworcach Polski i Niemiec (koprodukcja teatru Das Letzte Kleinod i Teatru Gdynia Główna).

SIERADZKI "Po co psuć i tak już złą atmosferę" Krzysztofa Szekalskiego, Fundacja Teatr Boto, Warszawa.

SKRZYDELSKI "Triatlon" w reż.: Adam Nalepa/ Anna Wieczur-Bluszcz/ Igor Gorzkowski w T. Ochoty w Warszawie. Warto także zauważyć "Dziady" w reż. Lecha Raczaka z Fundacji Orbis Tertius w Poznaniu.

WAKAR "Matki" - projekt Pawła Passiniego w T. Żydowskim w Warszawie, choć nie wiem, czy słowo off jest tu najbardziej adekwatne, performance Mirosławy Żak, w jaki zamieniła czytanie "Dziennika Roku Węża" Piotra Siemiona podczas Malta Festiwal w Poznaniu.

ZALEWSKA "Obcy z Mons" w reż. Macieja Masztalskiego, Ad Spectatores we Wrocławiu; "Wot takaja żizń" w reż. Pawła Szkotaka, Biuro Podróży w Poznaniu; "Wera V" Ewy Kaczmarek w reż. Wojciecha Wińskiego, Stowarzyszenie Artystyczne Usta Usta w Poznaniu.

***

Najciekawszy debiut

CENTKOWSKI Dominika Knapik reżyseria spektaklu "Bang Bang", studenci WTT PWST za spektakl dyplomowy "Carson City" w reż. Wojtka Farugi.

CIEŚLAK Anna Karasińska "Ewelina płacze".

DREWNIAK Wiktor Loga Skarczewski jako reżyser "Ożenku" w PWST Kraków i "Kowboja Parówki" w Łaźni Nowej, Joanna Rozkosz jako Generałowa w "Jednak Płatonow" Pawła Miśkiewicza w PWST Kraków.

KOPCIŃSKI Maria Dębska (Maria Stuart) w "Marii Stuart" Fryderyka Schillera w reż. Grzegorza Wiśniewskiego w Teatrze Studyjnym w Łodzi.

KOWALSKA Reżyserski debiut Anny Retoruk - "Dziady po Białoszewskim" w Teatrze Lalki i Aktora "Kubuś" w Kielcach.

KYZIOŁ "Ojczyzna" w reż. Justyny Sobczyk w Teatrze Polskim w Poznaniu, reżyserski debiut w repertuarowym teatrze współtwórczyni Teatru 21.

MACIEJEWSKI Anna Karasińska - autorka i reżyserka spektaklu "Ewelina płacze" w TR Warszawa, Maria Dębska jako Maria Stuart i Maja Pankiewicz jako królowa Elżbieta w spektaklu dyplomowym WA PWSTViT w Łodzi "Maria Stuart" Fryderyka Schillera w reż. Grzegorza Wiśniewskiego, Teatr Studyjny w Łodzi.

MAJCHEREK Anna Maria Jopek w "Czas kobiety" w T. Starym w Lublinie.

MAJCHROWSKI Właściwie nie debiut (profesjonalny), tylko zjawisko: jedenastoletnia Julia Leszkiewicz - "Dziadów części III" Ustęp w reżyserii Michała Zadary.

MROZEK Hanna Maciąg - w zasadzie debiut aktorski w "Dybuku" Anny Smolar - Teatr Polski w Bydgoszczy, Maciej Buchwald - debiut aktorski w "Nieznośnie długich objęciach" Iwana Wyrypajewa - Teatr Powszechny w Warszawie (koprodukcja krakowskiego Festiwalu Boska Komedia).

PIEKUTOWA -----

PUZYNA-CHOJKA "Ewelina płacze" Anny Karasińskiej w TR Warszawa. Warto przy okazji zauważyć istny wysyp młodych, ciekawych reżyserek (Małgorzata Warsicka, Magda Szpecht, Katarzyna Kalwat, Katarzyna Szyngiera, Elżbieta Depta). W kategorii odkryć aktorskich wskazałabym Adriana Budakowa w roli Solonego i Mateusza Mosiewicza w roli Tuzenbacha w arcyciekawej interpretacji "Trzech sióstr" Czechowa w reż. Magdaleny Miklasz w Teatrze im. Siemaszkowej w Rzeszowie.

SIERADZKI Magdalena Drab "Dzielni chłopcy", debiut w druku ciekawej aktorki i autorki; Beniamin L. Bukowski "Niesamowici bracia Limbourg", debiut w druku; Jakub Skrzywanek "Cynkowi chłopcy" w Teatrze im. Szaniawskiego w Wałbrzychu, debiut reżyserski.

SKRZYDELSKI Barbara Wypych od 2016 r. w zespole warszawskiego Teatru Współczesnego.

WAKAR Aktorski - Barbara Wypych - role w "Kamieniu" i "Bucharest Calling" w Teatrze Współczesnym w Warszawie, reżyserski - Anna Karasińska - "Ewelina płacze" w TR Warszawa.

ZALEWSKA Jacek Kozłowski, autor i reż. II odsłony "Depresji" (Szymborska, Rymkiewicz, Bielicka w świetnym wyk. Rafała Kosowskiego, Włodzimierza Dyły i Mirosławy Żak), T. im. Szaniawskiego w Wałbrzychu; Anna Karasińska, reżyserka "Ewelina płacze", TR Warszawa (rozmowa z "Schaefferami" Mikołaja Grabowskiego?). Aktorzy: Maciej Buchwald, "Nieznośnie długie objęcia", reż. Iwan Wyrypajew, T. Powszechny, Warszawa; Hanna Maciąg, "Dybuk", reż. Anna Smolar, T. Polski w Bydgoszczy; Barbara Wypych, "Kamień", reż. Grzegorz Wiśniewski i "Bucharest Calling", reż. Jarosław Tumidajski, T. Współczesny, Warszawa; Karolina Bacia, "Fantazy" Słowackiego, reż. Michał Zadara, T. Powszechny, Warszawa; Magdalena Jaworska "Komety" Krzysztofa Bizio, reż. Leszek Dawid, Teatr TV.

***

Najlepsza książka o teatrze

CENTKOWSKI Heiner Goebbels, "Przeciw Gesamtkunstwek", korporacja ha!art.

CIEŚLAK "Bogusławski Zbigniewa Raszewskiego" wznowiony przez Teatr Narodowy.

DREWNIAK Beata Guczalska "Trela": z sympatii do bohatera i autorki.

KOPCIŃSKI Monografia dziejów Teatru Narodowego w autorskich częściach, znanych i zupełnie nowych, starannie wydana przez TN. Antoni Libera, Janusz Pyda OP: "Jesteście na ziemi, na to rady nie ma! Dialogi o teatrze Samuela Becketta".

KOWALSKA Wojciech Klimczyk "Wirus mobilizacji. Taniec a kształtowanie się nowoczesności (1455-1795)"; Mateusz Chaberski "Doświadczenie (syn)estetyczne".

KYZIOŁ Seria monografii o Teatrze Narodowym, wydana na 250-lecie instytucji; Jerzy Zelnik, "Szczerze nie tylko o sobie", Wydawnictwo M - dzieło wielopoziomowe...

MACIEJEWSKI "Ikony, pseudoherosi i zwykli śmiertelnicy. Antologia najnowszego dramatu polskiego", Wyd. Agencja Dramatu i Teatru ADiT, Warszawa 2015, red. Elżbieta Manthey, Kamila Paprocka, Piotr Grzymisławski; "Konstanty Puzyna. Teksty najważniejsze", autorka oprac.: Małgorzata Szpakowska, Wydawca: Agora SA.

MAJCHEREK "Adam Kilian. Fascynacje" pod red. Aleksandry Rembowskiej. Wyd. Teatr Lalka w Warszawie.

MAJCHROWSKI "Signum temporis: Encyklopedia Teatru Polskiego", www.encyklopediateatru.pl/

MROZEK "Akademia Ruchu. Teatr", pod red. Tomasza Platy, Fundacja Bęc! Zmiana 2015. Konstanty Puzyna, "Czasem coś żywego", pod red. Małgorzaty Szpakowskiej i Tadeusza Nyczka, Wydawnictwo Agora 2015.

PIEKUTOWA Halina Waszkiel, "Trudne lata. Teatr warszawski 1815-1868", seria Dzieje Teatru Narodowego, Warszawa 2015 Teatr Narodowy.

PUZYNA-CHOJKA "Transfer. Teksty dla teatru" - antologia pod red. Joanny Krakowskiej, wydana przez Krytykę Polityczną.

SIERADZKI ------------

SKRZYDELSKI "Jesteście na Ziemi, na to rady nie ma! Dialogi o teatrze Samuela Becketta" Antoniego Libery i o. Janusza Pydy.

WAKAR "Niedoskładanka" Janusza Majcherka, "Nawozy sztuczne dla artystów i sprzątaczek" Tadeusza Nyczka - rozpisane na dwa pióra przypomnienie, czym była kiedyś i czym być może jeszcze być może krytyka teatru.

ZALEWSKA Seria TN dotycząca historii tej sceny; Jan Michalik: Tadeusz Pawlikowski. "Legenda, człowiek, teatr", Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, 2015; Antoni Libera, Janusz Pyda OP: "Jesteście na ziemi, na to rady nie ma! Dialogi o teatrze Samuela Becketta", Dominikańskie Studium Filozofii i Teologii, 2015.

***

Rozczarowanie sezonu

CENTKOWSKI "Dziady" Eimuntasa Nekrosiuša w Teatrze Narodowym.

CIEŚLAK "Dożywocie" Filipa Bajona w T. Polskim w Warszawie. Coś nieprawdopodobnego. A jednak niestety możliwe.

DREWNIAK The rise and fall of Konrad Szczebiot.

KOPCIŃSKI W tym sezonie najbardziej rozczarowali mnie aktorzy T. Polskiego we Wrocławiu, którzy nie chcieli symulować scen pornograficznych, przez co dyrektor teatru musiał zatrudnić za ciężką kasę profesjonalistów z Czech. Wstyd.

KOWALSKA Zejście z politycznej linii frontu Moniki Strzępki i Pawła Demirskiego. Mam ogólny postulat, żeby duet zwiększył wydajność..

KYZIOŁ Spektakle reżyserów zagranicznych na polskich scenach - od ładnego, ale pustego "Jeziora" Yany Ross z TR Warszawa, przez "Płatonowa" Konstantina Bogomołowa ze Starego Teatru w Krakowie, ściśniętego na małej scenie, pozbawionego rozmachu inscenizacyjnego i myślowego, charakterystycznych dla rosyjskich produkcji reżysera, "przesymbolizowane" i "przemetaforyzowane", a przez to hermetyczne "Dziady" Eimuntasa Nekrošiusa w T. Narodowym, po pretekstowe "Tu Wersalu nie będzie" Rabiha Mroué w Bydgoszczy.

MACIEJEWSKI Zdecydowanie "Francuzi" na podstawie W poszukiwaniu straconego czasu Marcela Prousta, reż. Krzysztof Warlikowski, Nowy Teatr w Warszawie - przygnębiający popis megalomanii.

MAJCHEREK ----------

MAJCHROWSKI Wiele hałasu o nic, czyli porno-aktorzy w przedstawieniu "Śmierć i dziewczyna" w reż. Eweliny Marciniak.

MROZEK W chwili gdy piszę te słowa, wciąż prawnie zakazane jest granie spektaklu-koncertu Weroniki Szczawińskiej inspirowanego cyklem "Jeżycjada" Małgorzaty Musierowicz; "środek zapobiegawczy" zastosowany przez sąd obowiązuje już od ponad roku. W dodatku sąd postanowił o utajnieniu przebiegu procesu, co jest środkiem spotykanym raczej w sprawach o gwałt niż o naruszenie dóbr osobistych czy praw autorskich.

PIEKUTOWA Inscenizacja "Salome" Richarda Straussa w Operze Narodowej w Warszawie.

PUZYNA-CHOJKA Niestety, powtórzę werdykt wielu krytyków z poprzedniego sezonu - największy niedosyt sprawiały mi kolejne premiery T. Powszechnego w Warszawie, zwłaszcza spektakl "Każdy dostanie to, w co wierzy" Wiktora Rubina i Jolanty Janiczak, objawiający wszystkie ograniczenia (pozornej) emancypacji widza w nowym teatrze. Rozczarowanie jest tym większe, że zarówno idea programowa dyrektorów Pawła Łysaka i Pawła Sztarbowskiego, wysiłek włożony w "odczarowywanie" miejsca (świetna akcja Stół powszechny, festiwal Miasto szczęśliwe), a przede wszystkim zestaw współpracujących artystów powinny zaowocować w końcu sukcesami.

SIERADZKI Infantylizacja myślenia, czyli cielęce odkrywanie, że w teatrze występują aktorzy, którzy mają prywatne imiona i nazwiska, a na styku roli i prywatności umieją się fajnie (niekiedy) powygłupiać. "Ewelina płacze" w TR Warszawa, "Książka telefoniczna" w Starym Teatrze i jeszcze parę dziecinad.

SKRZYDELSKI Thun-Janowski w Biurze Kultury m. st. Warszawy.

WAKAR Wobec skali oczekiwań: "Jezioro" Michaiła Durnienkowa, reż. Yana Ross, TR Warszawa.

ZALEWSKA Niepełny wymiar obchodów 250-lecia polskiego teatru. Podczas obu uroczystych premier Kordiana w Teatrze Narodowym, choć do ukłonów wyszedł cały zespół, na widowni brakowało wielu ludzi teatru, nade wszystko dyrektorów innych scen. Medialnie najważniejsze wydarzenie roku utonęło w powodzi doniesień o aktorach porno, zatrudnionych przez T. Polski we Wrocławiu.

***

Skandal sezonu

CENTKOWSKI Piotr Gliński na tropie hard porno oraz Warszawa - Europejska Stolica antyKultury (teatralnej). Najpierw awantura wokół T. Studio, a później eksmisja T. Żydowskiego.

CIEŚLAK Wszystko wokół "Śmierci i dziewczyny" i Studia w Warszawie. Już nic nas nie zaskoczy.

DREWNIAK Korowody konkursowe w T. Polskim we Wrocławiu, zamieszki w T. Studio w Warszawie, wicepremier Gliński za całokształt, próba wyniesienia sympatycznego skądinąd i utalentowanego autora, Wojciecha Tomczyka do rangi szóstego wieszcza narodowego.

KOPCIŃSKI Teatr Romana, straszna kaszana... czyli rozróba w Teatrze Studio.

KOWALSKA -------

KYZIOŁ Cenzuralne zapędy MKiDN wobec "Śmierci i dziewczyny" w T. Polskim we Wrocławiu; sytuacja T. Polskiego we Wrocławiu; sytuacja T. Żydowskiego w Warszawie.

MACIEJEWSKI Kwestie o wielkim znaczeniu, jak wciąż bardzo napięta sytuacja w Teatrze Studio czy wizja bezdomności Teatru Żydowskiego, wobec brutalnej politycznej codzienności tracą na znaczeniu, nie są należycie wyjaśniane. Społeczeństwo jest podzielone, dzieli się również teatr. Tak wisielczych nastrojów nie pamiętam od dawna. W teatrze i poza nim.

MAJCHEREK Nieustanne problemy z konkursami na dyrektorów teatrów. Konkursy albo są odwoływane, albo ich zwycięzcy są nie zatwierdzani, albo z niejasnych powodów procedury ciągną się miesiącami. Z końcem sezonu nie wiadomo więc, co będzie z dyrekcjami T. im. Węgierki w Białymstoku, Ateneum w Warszawie czy Polskiego we Wrocławiu. Osobnym skandalem jest to, co się stało w Teatrze Studio w Warszawie.

MAJCHROWSKI Trzy nominacje (kolejność przypadkowa): wycofanie przedstawienia Karola Tymińskiego "This is musical" z programu Festiwalu Ciało/Umysł; wojna w warszawskim T. Studio; kulisy sprzedaży działki, na której stoi T. Żydowski.

MROZEK Kompromitacja konkursów na stanowiska dyrektorów - przede wszystkim w przypadku T. Polskiego we Wrocławiu, ale też T. Nowego w Łodzi i T. im. Węgierki w Białymstoku. Upartyjnienie, skrajny brak odpowiedzialności organizatorów za instytucje, wszystko to składa się na lawinowy spadek zaufania środowiska do procedury konkursowej.

Indolentna polityka teatralna władz m.st. Warszawy: niedopilnowanie sytuacji lokalowej T. Żydowskiego i niezabezpieczenie jego dalszego losu; nieporadność przeplatana z cynizmem w przypadku T. Studio; oby jeszcze kiedyś podniósł się po trwającym prawie cały sezon konflikcie.

PIEKUTOWA Żadnych skandali. "Coś nudno jakoś" (Gombrowicz, Operetka).

PUZYNA-CHOJKA Chyba nie będę oryginalna - skandalem jest próba ideologizacji życia teatralnego (widoczna choćby w zawirowaniach wokół dyrekcji Jana Klaty i Krzysztofa Mieszkowskiego czy rozdzielaniu ministerialnych pieniędzy), pospołu z coraz bardziej demonstracyjnym jego zawłaszczaniem przez lokalnych polityków ustawiających się w roli samodzierżawców (vide wątpliwe procedury wyłaniania dyrektorów T. Nowego w Łodzi i T. Dramatycznego w Białymstoku).

SIERADZKI Politycy. Minister Kultury, który na początku urzędowania rzuca się zdejmować spektakl - po lekturze wywiadu z reżyserką, bez sprawdzenia i bez podstawy prawnej. Radni PiSu, których miłe umysły umieją wyprodukować w kwestii teatru jeden jedyny komunikat: obraziło mnie, wywalić dyrektora! Marszałek województwa bezwstydnie lobbujący na rzecz jednego z trojga uczestników konkursu na szefa sceny, i to tego, którego kandydatura jest jawnym nieporozumieniem. Prezydent stolicy, która małodusznie tchórzy przed domagającymi się rozmowy artystami rolowanymi przez magistrackich urzędasów. Znikąd ratunku.

SKRZYDELSKI Wszystkie polityczno-propagandowe działania T. Polskiego we Wrocławiu, od do znudzenia powtarzanej promocji żenujących na każdym poziomie wszystkich części "Dziadów", do pomysłu z prowokowaniem "aktorami porno" w "Śmierci i dziewczynie" i potem wmawianiem wszystkim, że przeciwnicy porno na scenie chcą powrotu cenzury. W istocie chodziło i nadal chodzi o promowanie się Krzysztofa Mieszkowskiego w polityce kosztem Teatru Polskiego. Straciła na tym też sporo reżyserka "Śmierci i dziewczyny" Ewelina Marciniak. Szkoda, że w dniach jubileuszu 250-lecia polskiego teatru rozmawialiśmy o znaczeniu porno na scenie.

WAKAR Sprawa "Śmierci i dziewczyny" w T. Polskim we Wrocławiu - od rozdmuchania domniemanego seksu przez miejskich urzędników, czemu nie zaprzeczył Teatr, a tylko anonsami na stronie internetowej podgrzewał emocje, do próby cenzorskiej reakcji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz demonstracji przed premierą.

Niepewna albo przynajmniej nieznana opinii publicznej przyszłość T. Polskiego we Wrocławiu, T. Dramatycznego im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku, T. Ateneum w Warszawie oraz T. Nowego w Łodzi w związku z brakiem rozstrzygnięć w konkursach na stanowiska dyrektorów lub - jak w przypadku T. Nowego - kierownika artystycznego, a także T. Żydowskiego w Warszawie, który nie wie, czy i gdzie będzie grał swoje przedstawienia.

ZALEWSKA Opieka miejskich urzędników nad warszawskimi teatrami, nade wszystko zniszczenie Teatru Studio, w kształcie budowanym przez Agnieszkę Glińską. Najpierw projekt Plac Defilad stał się ważniejszy niż teatr, paraliżując jego działalność, potem nie reagowano na trwające pół roku protesty zespołu, walczącego o przywrócenie Glińskiej, wspieranego przez środowisko, ZZAP i ZASP, ale ostentacyjnie lekceważonego przez miejskich włodarzy. Hanna Gronkiewicz-Waltz nie znalazła czasu na spotkanie z artystami. Roman Osadnik wcielił się w rolę, którą w poprzedniej epoce odegrał Jan Paweł Gawlik, a Jarosław Jóźwiak, zastępca Prezydent Warszawy, w rolę ministra Żygulskiego.

***

MICHAŁ CENTKOWSKI ("Newsweek Polska", dwutygodnik.com )

JACEK CIEŚLAK ("Teatr", "Rzeczpospolita")

ŁUKASZ DREWNIAK (teatralny.pl)

JACEK KOPCIŃSKI ("Teatr")

JOLANTA KOWALSKA (teatralny.pl, stała współpracowniczka "Teatru")

ANETA KYZIOŁ ("Polityka")

ŁUKASZ MACIEJEWSKI ("Wprost", "Gazeta Krakowska" )

WOJCIECH MAJCHEREK (TVP Kultura)

ZBIGNIEW MAJCHROWSKI (Uniwersytet Gdański, teatralny.pl)

WITOLD MROZEK ("Gazeta Wyborcza", "Krytyka Polityczna", dwutygodnik.com)

MAŁGORZATA PIEKUTOWA (współpracowniczka "Teatru" i teatralny.pl)

JOANNA PUZYNA-CHOJKA (Uniwersytet Gdański, teatralny.pl)

JACEK SIERADZKI ("Dialog", "Odra")

PRZEMYSŁAW SKRZYDELSKI ("W sieci")

JACEK WAKAR (Polskie Radio, "Dziennik. Gazeta Prawna")

KALINA ZALEWSKA ("Teatr")

--

Na zdjęciu: "Śmierć i dziewczyna" w reż. Eweliny Marciniak, Teatr Polski, Wrocław