Artykuły

Nad spektaklami pracują już Maja Kleczewska, Adam Sajnuk i Radosław Rychcik, a Karolina Gruszka z Iwanem Wyrypajewem przeprowadzą małżeński seans terapeutyczny. Do tego zabawy z Larsem von Trierem oraz chłopska epopeja w rękach Krzysztofa Garbaczewskiego. Premiery nadchodzącego sezonu.

Jeszcze kilka lat temu najciekawsi, siejący twórczy ferment reżyserzy raczej omijali Warszawę, bo tutejsze sceny uznawano - mówiąc oględnie - za zbyt zachowawcze i schlebiające gustom publiczności. To się zmieniło. A wraz z reżyserami po obu stronach Wisły swoje miejsce znajdują również zdolni aktorzy kojarzeni dotąd z Bydgoszczą, Wrocławiem i Krakowem.

Sezon teatralny 2016/2017 rozpocznie się w sobotę "Orestesem" [na zdjęciu]. Lecz spektaklu nie zobaczymy na deskach teatru, tylko w... Zachęcie. Podobno Michał Zadara wyczytał w Eurypidesie musical o tym, jak morderca czeka na wyrok. Reżyser nie zwalnia tempa od kilku lat. Jego kolejna stołeczna realizacja w listopadzie. Chodzi o "Matkę Courage i jej dzieci" Bertolta Brechta w Teatrze Narodowym. Inscenizację "Idioty" szykuje tam Paweł Miśkiewicz (luty), a Marcin Hycnar, który coraz częściej występuje w roli reżysera, wystawi szekspirowską "Opowieść zimową" (wiosna). Jeśli chodzi o plany Narodowego, warto zwrócić uwagę na "Garderobianego" Ronalda Harwooda od Adama Sajnuka (10 grudnia). W historii niezwykłej relacji łączącej wielkiego aktora z jego garderobianym niezapomniane kreacje filmowe stworzyli Albert Finney i Tom Courtenay, a na scenie m.in. Wojciech Pszoniak ze Zbigniewem Zapasiewiczem 30 lat temu w Teatrze Powszechnym.

Szukamy plastikowych lalek

Skoro o Powszechnym mowa, to dyrektorski duet Paweł Łysak i Paweł Sztarbowski wysoko postawili poprzeczkę. Zespół zasilą nowi aktorzy, obok premier teatralnych realizowano interdyscyplinarne projekty otwarte na mieszkańców, a ukoronowaniem sezonu był Złoty Yorick dla "Juliusza Cezara" w reżyserii Barbary Wysockiej.

Łysak ze Sztarbowskim liczą na podtrzymanie dobrej passy. Rozpocznie Maja Kleczewska z prapremierą "Wściekłości" (24 września), którą Elfriede Jelinek zaczęła pisać po zamachu w redakcji pisma "Charlie Hebdo" i zabiciu czterech klientów sklepu z żywnością koszerną. Jakiś czas temu na potrzeby spektaklu poszukiwano plastikowych lalek z końca PRL-u: starych, nawet zniszczonych i zdekompletowanych. W dalszej części sezonu "Wdowy z Vrindavan" - druga część tryptyku "Kobiety wykluczone", w grudniu "Kuroń" autorstwa Małgorzaty Sikorskiej-Miszczuk w reżyserii Łysaka, w lutym Oliver Frljić rzuci na widzów "Klątwę" Stanisława Wyspiańskiego. Wreszcie w maju "Chłopi" Władysława Reymonta. A że za reżyserię odpowiada Krzysztof Garbaczewski, to może być jedno z największych wydarzeń sezonu.

Na przełamanie liczą z kolei w Teatrze Studio po przyjściu nowej dyrektor artystycznej Natalii Korczakowskiej. Poprzedni sezon został zdominowany przez konflikt pomiędzy dyrektorem Romanem Osadnikiem a zespołem, który stanął murem za Agnieszką Glińską. Zwolnionych aktorów spróbują zastąpić nowi, m.in. Tomasz Nosiński kojarzony głównie z pracy z reżyserem Radosławem Rychcikiem. Na deskach Studio wystąpił już w jego "Utalentowanym panu Ripley'u". Teraz Rychcik przygotowuje kontynuację przygód jednego z najsłynniejszych bohaterów amerykańskiego kryminału: zręcznego manipulatora i mordercy, który z łatwością żongluje tożsamościami, by ukryć swoje zbrodnie ("Ripley pod ziemią" według Patricii Highsmith, premiera 14 września). Pełne plany i nowy kształt Studio ogłosi wkrótce na oficjalnej konferencji. Wiemy już jednak, że w ramach tzw. roku reżyserskiego ma powstać osiem premier. Teatr zapowiada, że pozostawi artystom wolność w wyborze tematu, oczekując jedynie, że "spektakle przez nich stworzone będą głosem w dyskusji o przyszłości teatru artystycznego". Poza Rychcikiem padają nazwiska Arka Tworusa i Jacka Poniedziałka. Ważny pozostaje kontekst społeczno-politycznym: stąd przedstawienie w oparciu o powieść "Berlin Alexanderplatz" i akcja teatralna Wojtka Klemma na 11 listopada.

U Jandy: mąż kontra żona i bunt starszych panów

Dość pewnie wygląda natomiast sytuacja scen należących do Fundacji Krystyny Jandy, która stała się w ostatnich miesiącach celem prawicowych ataków, a wcześniej otrzymała mniejszą niż dotychczas dotację z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W Teatrze Polonia trwają próby do "Zabawy" (23 września). Autorem tekstu jest Marek Modzelewski, scenarzysta i dramaturg, autor m.in. "Koronacji" i "Dotyku", a jako reżyserka debiutuje Iza Kuna. To na Małej Scenie. Na dużej Karolina Gruszka z Iwanem Wyrypajewem, prywatnie małżeństwo, przygotowują "Słoneczną linię" o trudnościach i radościach małżeńskiego życia (14 października). Nowy utwór rosyjskiego dramaturga i reżysera jest komedią opartą na konflikcie pary, która na oczach widza próbuje rozwiązać swoje problemy. Rzecz to o tyle wyjątkowa, że Wyrypajew po raz pierwszy zagra we własnym przedstawieniu. Potem czekają nas "Chłopcy" (18 listopada). Bohaterami adaptacji sztuki Stanisława Grochowiaka są pensjonariusze domu spokojnej starości, którzy buntują się przeciwko zakonnicy próbującej wprowadzić rządy silnej ręki. W Och-Teatrze w grudniu Janda wróci do "Lekcji stepowania", którą 11 lat temu wyreżyserowała dla Teatru Powszechnego w Łodzi.

Montownia zaprasza na "Ceremonie zimowe" (3 września). Gdzie tym razem? Gościnnie w Teatrze WARSawy u Adama Sajnuka i w jego reżyserii. Jak na Hanocha Levina przystało, czeka nas prześmiewcza tragikomedia w małomiasteczkowym świecie. W Teatrze Dramatycznym rozpięta między horrorem, komedią a sensacyjnym reportażem "Wizyta starszej pani" z m.in. Haliną Łabonarską i Adamem Ferencym (30 września). Reżyseruje Wawrzyniec Kostrzewski. Na deser Marta Lipińska wcieli się we Współczesnym w Esmeraldę Quipp, byłą aktorkę szekspirowską na marnej emeryturze, która w niekonwencjonalny sposób znajduje przystań na ostatnie lata swego życia.

Rozchwytywany Lars von Trier

Kolejny wspólny projekt, po "Generale" i "Nocy żywych trupów", przygotowują Marek Kalita z Aleksandrą Popławską. Padło na "Dogville" według scenariusza Larsa von Triera (24 września). Ta przypowieść o ludzkim okrucieństwie rozgrywa się w tytułowym miasteczku, w którym schronienia szuka uciekająca przed gangsterami Grace. W obsadzie spektaklu w Teatrze Syrena obok Popławskiej m.in. Agnieszka Krukówna, Anna Smołowik i Bartosz Porczyk. Z innym tekstem duńskiego reżysera i skandalisty zmierzy się Grzegorz Jarzyna w TR Warszawa. Na luty zapowiedziano tam premierę inspirowaną "Idiotami". Film von Triera opowiadał o wspólnocie kontestującej rzeczywistość poprzez udawanie psychicznie upośledzonych. Akcja będzie się rozgrywać we współczesnej Polsce, a na scenie wystąpi cały zespół teatru.

Wcześniej, bo już w październiku spektakl muzyczny "Soundwork" od Wojciecha Blecharza. Jego warstwę dźwiękową i wizualną za sprawą zestawu prostych instrumentów będą współtworzyć widzowie. Także w październiku, w Moskwie, premiera koprodukcji TR Warszawa z Teatrem Narodów "Iwona, księżniczka Burgunda". Wiosną swój kolejny spektakl wyreżyseruje Anna Karasińska, laureatka programu Teren TR i autorka głośnego "Ewelina płacze" (9 kwietnia).

U Krzysztofa Warlikowskiego sezon zaczyna się dość nietypowo. A mianowicie od akrobatycznego widowiska dla całej rodziny (gościnne pokazy przedstawienia "Pustka. Ćwiczenia z cyrku" na początku września) oraz - w ramach Festiwalu Przemiany w Centrum Nauki Kopernik - spektaklu "Henrietta Lacks" określanego jako "próba przywrócenia pamięci o kobiecie, która ukrywa się za skrótem HeLa" (2 września). Potem "Jeden gest" Wojciecha Ziemilskiego o językach migowych. W styczniu wybitny szwedzki artysta młodego pokolenia Markus Ohrn zmierzy się z tekstem innego wybitnego Szweda zaliczanym już do klasyki gatunku - czyli "Sonatą widm" Augusta Strindberga.

Spektakl ze starego zdjęcia, "Piloci" zaśpiewają za rok

Co jeszcze? "Księżycowy chłopiec" na podstawie książki Raymonda Queneau przygotowywany przez Studio Teatralne Koło we współpracy z Gdańskim Teatrem Szekspirowskim (w Gdańsku 30 września, w Warszawie 8 października). Drugą premierą graną w Teatrze Soho będzie "Żyjemy w najlepszym z możliwych światów" (18 listopada). To projekt badawczo-artystyczny, dla którego przyczynkiem stała się fotografia z 1927 roku przedstawiająca cztery młode kobiety wbiegające do Wisły na warszawskiej plaży "Poniatówka". Przygotowują go równolatki bohaterek, debiutujące reżyserka Karolina Kowalczyk oraz Alicja Kobielarz odpowiedzialna za dramaturgię. Na 6.piętrze po cyklu koncertów marcowy "Ożenek" Mikołaja Gogola z gwiazdorską obsadą (Cezary Pazura, Anna Dereszowska, Janusz Chabior, Piotr Głowacki, Michał Żebrowski i inni). Pośmiać będzie się można na małżeńskiej komedii "Kłamstewka" w Kwadracie, kontynuacji "Zdobyć, utrzymać, porzucić" o relacjach damsko-męskich z Capitolu albo farsie Raya Cooneya "Hotel Westminster" w Komedii.

Teatr Rampa zapowiedział prapremierę sztuki dla dzieci autorstwa kabareciarza i dziennikarza Tomasza Jachimka (17 września) i - już w nowym roku - "Cafe Sax" z piosenkami Agnieszki Osieckiej. A miesiąc przed Wielkanocą powróci rock opera "Jesus Christ Superstar". Tymczasem Teatr Roma przygotowuje nową produkcję na Dużej Scenie. Chociaż premiera autorskiego musicalu "Piloci", zapowiadanego jako historia wielkiej miłości młodego polskiego lotnika walczącego w RAF-ie i aktorki kabaretowej, została zaplanowana dopiero na jesień 2017 roku, castingi już trwają. W międzyczasie na Novej Scenie familijny spektakl o przygodach Mowgliego - swoją wersję "Księgi dżungli" przedstawi Jakub Szydłowski. Do Baja będziemy mogli pójść na "A niech to czykolada!" na podstawie książki Pawła Beręsewicza, której lektura porównywana jest do czystej magii (druga połowa listopada) i "Akademię pana Kleksa" (w 2017 roku).

Ateneum i Żydowski - teatry niewiadome

Wciąż nie wyjaśniła się przyszłość Teatru Ateneum, bo już drugi konkurs na dyrektora nie przyniósł rozstrzygnięcia. A przed teatrem trudny okres remontów. Czarnych chmur nie udało się odgonić znad Teatru Żydowskiego. Do rozwiązania pozostaje kwestia siedziby teatru po tym jak deweloper postawił płot wokół budynku. Jeszcze pod koniec czerwca w radiowej Dwójce dyrektor Gołda Tencer zapowiadała m.in. "Sklep przy głównej ulicy" z Danutą Szaflarską, którego premierę przesuwano już parokrotnie ze względu na stan zdrowia aktorki, "Golema" - następny spektakl od Kleczewskiej i Chotkowskiego po sukcesie ich "Dybuka" oraz "Śmierć komiwojażera" w języku jidysz. Co z tych planów uda się zrealizować? Trudno w tym momencie ocenić.