Artykuły

Nietypowy, międzynarodowy i zarazem mobilny spektakl w wagonach towarowych powstaje. 15 lipca na bocznicy kolejowej niedaleko stacji Gdynia Orłowo, przy ul. Architektów 1a odbędzie się premiera dokumentalnego spektaklu "Ucieczka - Flucht", poświęconego wysiedlonym w czasie II wojny światowej. W Gdyni spektakl oglądać będzie można od 15 do 18 lipca, później grany będzie w Pile, Poznaniu i w Niemczech.

"Ucieczka Flucht" to koprodukcja niemieckiego teatru Das Letzte Kleinod i Teatru Gdynia Główna. Das Letzte Kleinod ma duże doświadczenie w realizacji spektakli w nietypowych i unikatowych miejscach oraz projektów site-specific. Teatr dysponuje dziewięcioma specjalnie zaadaptowanymi na potrzeby teatralne wagonami i lokomotywą, podróżującymi po całych Niemczech, dlatego decyzję, by spektakl rozgrywał się w wagonach, podjęto praktycznie od razu. Zwłaszcza, że transport kolejowy doskonale wpisuje się w tematykę wysiedlenia, migracji czy też ucieczki przed wojną.

- Zamówiliśmy cztery wagony towarowe typu G ze Słowacji, bo w Polsce wynajmem takich wagonów okazał się niemożliwy. Wagony te we Frankfurcie połączyły się z pociągiem produkcyjnym Das Letze Kleinod nazwanym przez nich "Ozeanblauen". Do Gdyni przyjechały już razem. Realizacja takiego projektu okazała się bardzo trudna. Samo znalezienie torów, gdzie możemy postawić nasz tabor, wcale nie było łatwe. Choćby dlatego, że tereny, gdzie znajdują sę pasujące nam bocznice kolejowe, często należą do wojska - mówi Ida Bocian z Teatru Gdynia Główna.

Wagony towarowe nie mają być tylko scenografią - tłem dla wydarzeń prezentowanych w spektaklu. Ich scenariusz stworzył reżyser przedstawienia Jens Erwin Siemssen po odnalezieniu i wysłuchaniu świadków historii w Kaliningradzie, Gdyni, Frankfurcie nad Odrą oraz Dolnej Saksonii.

- Pamiętajmy, że świadkowie historii, które znalazły się w spektaklu, dziś wprawdzie bardzo wiekowi, wtedy byli kilkuletnimi dziećmi. W opowieściach znalazły się pojedyncze detale, szczegóły, jakieś zapachy, pierwsze wrażenie czy impulsy zapamiętane z dzieciństwa. I tego właśnie poszukiwał reżyser, który co ciekawe, wysłuchiwał świadków nie znając języka polskiego czy rosyjskiego, opierając się na powierzchownym tłumaczeniu, mimice, zachowaniu rozmówców - dodaje Ida Bocian.

W Gdyni ostatecznie przeprowadzono sześć wywiadów, a cztery z nich znalazły się w scenariuszu spektaklu.

- Każda z rozmów ze świadkami trwała kilka godzin. Jens potrafił godzinami czekać na moment, gdy w tych wielokrotnie pewnie już przez te wszystkie lata opowiedzianych historiach następowało jakieś złamanie, zaczęły pojawiać się detale, wrażenia, które ożywiały je, dawały im niepowtarzalności. W końcu udawało się odnaleźć wspomnienia, np. o tym jak pachniały bzy lub smród zwłok konia w mieszkaniu - dodaje Ewa Ignaczak z Teatru Gdynia Główna.

Z opowiedzianych przez nich historii, powstała dokumentalna sztuka teatralna, która w lipcu i sierpniu będzie grana w wagonach towarowych na dziesięciu dworcach kolejowych w Polsce (Gdynia, Piła i Poznań) i w Niemczech (Frankfurt nad Odrą, Berlin Spandau, Lüneburg, Bremerhaven, Bederkesa, Gesteenseth).

Wśród wielu historii, jakie znalazły się w spektaklu są m.in wspomnienia młodego rosyjskiego żołnierza, który powinien pilnować magazynu żywności w okolicach Berlina, gdzie toczą się walki. Jednak zamiast tego, rozdaje konserwy dla głodnych uchodźców. W innej opowieści dziewczynka ucieka przed Niemcami ze zburzonego rosyjskiego miasta Wałdaj. Otrzymuje w końcu mieszkanie kwaterunkowe w Kaliningradzie, gdzie na klatce schodowej zalegało ciało martwego konia, które samodzielnie musiała usunąć. Z kolei pewna mieszkanka Frankfurtu jako dziecko w Prusach Wschodnich była świadkiem wieszania pracowników dworu na poddaszu stodoły. Jej matka po tym wydarzeniu popełniła samobójstwo.

Międzynarodową obsadę spektaklu reżyser Jens Erwin Siemssen wybrał podczas castingów zorganizowanych w Polsce i w Niemczech. W Gdyni w ogólnopolskim castingu wybrano Radosława Smużnego (grającego w Teatrze Gdynia Główna w "Wielkim cieście") i Iwo Bochata (gra w TGG w monodramie "Pan Kot"). Resztę obsady dobrano w Berlinie. Wśród nich jest Polka od siedmiu lat zamieszkała w Niemczech Magdalena Roźniakowska. Ponadto zagrają Vlada Vladislava (Rosjanka zamieszkała w Niemczech), Margarita Wiesner (urodzona w Kazachstanie, od wielu lat żyjąca w Niemczech) oraz Niemka Katja Tannert.

Spektakl grany będzie od 15 do 18 lipca na bocznicy kolejowej niedaleko stacji Gdynia Orłowo, przy ul. Architektów 1a, każdorazowo dwukrotnie o godz. 19 i 20:30. Publiczność podzielona zostanie na cztery grupy liczące około 30 osób, które jednocześnie oglądać będą sceny w poszczególnych wagonach (jedynie początek i zakończenie spektaklu będzie odbywać się dla wszystkich na bocznicy). Bilety na przedstawienie kosztują 40 zł (normalny) i 30 zł (ulgowy). Osoby powyżej 75 roku życia mają wstęp bezpłatny.