Artykuły

Rozmowa z Mikołajem Karczewskim współpracującym z zespołem Granhoj Dans, którey podczas festiwalu A PART pokazał zpektakl Pietruszka — Rozszerzenie.

Marta Odziomek: Jak trafiłeś do zespołu Granhoj Dans?

Mikołaj Karczewski: W 2012 r. kończyłem ostatni semestr studiów na Wydziale Teatru Tańca krakowskiej PWST w Bytomiu i zacząłem rozglądać się za przesłuchaniami do zespołów tanecznych. Znalazłem informacje o audycji do projektu realizowanego przez DNA Network oraz duński Granhoj Dans. By wziąć w niej udział, należało do niej aplikować, ponieważ miała być prowadzona w formie warsztatu. Audycje odbywały się na Węgrzech, Litwie i w Czechach. Praga, do której pojechałem na przesłuchanie, była ostatnim miejscem, w którym Palle Granhoj, założyciel i szef zespołu, poszukiwał obsady. Tak się złożyło, że zostałem wybrany wraz z siódemką innych aktorów i stałem się częścią spektaklu Men & Mahler. Mimo iż tworzony był on przez międzynarodową obsadę, co powodowało pewne trudności w komunikacji, to wszedł do repertuaru teatru Granhoj. Zagraliśmy go około 80 razy, m.in. w Danii, Polsce, Hiszpanii, Peru, a nawet w Chinach. Zdobył też prestiżową nagrodę Reumert jako „najlepszy spektakl teatru tańca w Danii w sezonie 2012/2013".

Następnie Palle Granhoj zaproponował ekipie tej produkcji pracę przy spektaklu Przebudzenie wiosny — Rozszerzenie na podstawie baletu Igora Strawińskiego. Tym razem obsadę stanowili wyłącznie mężczyźni. Premiera odbyła się w listopadzie 2013 r. Spektakl ten również otrzymał nagrodę Reumert. Rok później powstała wersja wyłącznie z kobietami w obsadzie. W tym roku Palle złożył mi propozycję zagrania w następnej, mniejszej produkcji Granhoj Dans, ale ponownie z muzyką Igora Strawińskiego. To Pietruszka — Rozszerzenie, którą zobaczą widzowie festiwalu A Part w Katowicach.

Na czym polega specyfika waszej pracy? W jaki sposób powstają spektakle Granhoj Dans?

Palle Granhoj bardzo uważnie dobiera obsadę każdego spektaklu. Z moich obserwacji wynika, że interesuje go zderzanie z sobą różnych osobowości, temperamentów i doświadczeń, jakie posiadają ludzie, z którymi pracuje. Stąd właśnie często w jego spektaklach można zobaczyć tancerzy w różnym wieku, dysponujących różnymi technikami ruchu czy też innymi umiejętnościami.

Główną jego metodą pracy jest „obstracion technik", dzięki której w interesujący sposób szuka materiału do pracy nad poszczególnymi scenami. Każdego dnia procesu tworzenia spektaklu tancerze, muzycy i aktorzy otrzymują temat, hasło lub też konkretny fragment muzyczny. Ich zadaniem jest stworzyć własną koncepcję. Po mniej więcej godzinie Palle wraca i zaczyna pracować z koncepcją wymyśloną przez aktorów. Każda próba jest nagrywana. Kolejny dzień to nowe zadanie do zrealizowania, zatem proces tworzenia spektaklu jest bardzo intensywny i wymagający dla tancerzy, bo zmusza do przekraczania swoich granic w kreowaniu fraz i pokonywania przyzwyczajeń.

Jak tobie metoda „obstraction technik" pomaga być lepszym tancerzem?

Pozwala na przekroczenie swoich przyzwyczajeń, uwolnienie ciała z władzy umysłu (czy też trzeciego oka) i oddaniu się ciało-myśli. Wystawia moje ciało na działanie bodźców, które dekonstruują mnie przez nakładane ograniczenia. W efekcie końcowym może stać się ogromną podporą poszerzającą możliwości ciała i sprawia, iż rozwija się także moja percepcja. Generalnie chodzi o to, że podczas pracy tylko nad własną fizycznością momentalnie tworzą się bardzo emocjonalne sceny.

W jaki sposób Pietruszka — Rozszerzenie odnosi się do dzieła Igora Strawińskiego?

Muzyka Strawińskiego pełni tu bardzo ważną rolę. Na żywo wykonuje ją rosyjska pianistka Maria Esphai, grająca dodatkowo rolę Pani Szarlatan. Oprócz samej muzyki inspiracją do stworzenia spektaklu były postacie baletu i relacje, jakie między nimi i ich rolami się tworzą Mam tu na myśli trzy lalki: Pietruszkę, Balerinę i Maura oraz Szarlatana, nazywanego też - w zależności od wersji — Władcą Marionetek czy też Magikiem. Spektakl nie jest z pewnością tylko odtworzeniem tych relacji. Są one raczej punktem wyjścia do rozważań nad dziełem Strawińskiego i roli artysty. Chcieliśmy zastanowić się, kim jest taki człowiek, co go stwarza, co on stwarza i co się z tą czynnością wiąże.

Czym ten spektakl jest dla ciebie?

Spojrzeniem na akt kreacji. Widz na widowni ogląda próbę do spektaklu na trzy tygodnie przed jego premierą. Jest on przestrzenią zderzania się różnych osobowości, kreowania siebie wobec innych, stwarzania swojej maski. Ludzie wchodzą ze sobą w interakcje, więc potrzebują autokreacji. Chcą być lepsi. Polemizują ze swoim prawdziwym „ja". Spektakl Pietruszka — Rozszerzenie oparty jest na grze osobowości. Tancerze próbują wpisać się w wyznaczane im role Pietruszki, Baleriny i Maura. W szerszym kontekście jest to spektakl o spotkaniu się człowieka z człowiekiem. Obaj walczą o prawo do bycia sobą przed tym drugim.