Zagłada ludu
Ubiegły czwartek należał do austriackiego dramaturga Wernera Schwaba. Wieczorem w Teatrze Małym pokazywano "Zagładę ludu" w reżyserii Anny Augustynowicz, spektakl Teatru Współczesnego ze Szczecina; nocą telewizja nadała inscenizację tej samej sztuki według Filipa Bajona. Tego wieczoru pewien austriacki dorobkiewicz dwukrotnie obmacywał córki na oczach żony, nobliwa wdowa po ginekologu dwa razy truła sąsiadów, a malarz-kaleka dwa razy za pomocą wiertarki próbował wywiercić dziurę w głowie nadopiekuńczej matki.
Ten nie planowany pojedynek między Warszawskimi Spotkaniami Teatralnymi a Teatrem TV wygrał ten ostatni. Przedstawienie ze Szczecina, grane w umownych dekoracjach, bladło przy realistycznych drobiazgach wyłapywanych przez kamerę. Pot na czole pijanego pana Kovacica; upiorne, nowobogackie meble w jego salonie; biżuteria pani Grollfeuer i zmarszczki na jej szyi; gazety, którymi wyklejone jest mieszkanie pani Robak, i święty obrazek przypięty do ściany. Ta obrzydliwa sztuka o strasznych mieszczanach nie może się obejść bez zapachu z kuchni, wódki i brudnych ścian, jednym słowem bez bebechów - ulubionego tematu Wernera Schwaba.
"Zagłada ludu" nie jest bowiem tylko czystą spekulacją. Niedawno w Wiedniu obchodzono 60. rocznicę aneksji Austrii przez hitlerowską Rzeszę. Anszlus poparło wtedy w referendum 99,7 proc. Austriaków, a wojska niemieckie witano kwiatami. Biorąc poprawkę na wiarygodność głosowań pod bagnetami, skala poparcia dla faszystów w Austrii do dziś budzi zdziwienie. Sztuka, w której mieszkańcy pewnej kamienicy marzą o tym, aby się nawzajem pozabijać, mówi za to dużo o państwie, rodzinie, wspólnocie i porządku, przedstawia potomków tych 99,7 proc. "Austria, kompletnie umysłowy kraj" - mówi jeden z bohaterów. W świetle wydarzeń mijającego wieku trzeba by raczej powiedzieć: Europa - kompletnie umysłowy kontynent.
