Artykuły

Szwedzki poeta, dramaturg i prozaik Lars Gustafsson został laureatem Międzynarodowej Nagrody Literackiej imienia Zbigniewa Herberta - ogłoszono w poniedziałek. Wręczenie nagrody odbędzie się 17 maja w Teatrze Polskim w Warszawie.

Międzynarodowa Nagroda Literacka im. Zbigniewa Herberta to wyróżnienie na polu literatury światowej - przede wszystkim w dziedzinie poezji. Przyznawana jest od 2013 roku za wybitne dokonania artystyczne i intelektualne nawiązujące do idei, które przyświecały twórczości Herberta. W ubiegłym roku - po raz pierwszy - odebrał ją polski poeta Ryszard Krynicki. W dwu wcześniejszych edycjach nagrodę odebrali amerykańscy poeci - William Stanley Merwin i pochodzący z Serbii Charles Simic.

Tegoroczny laureat - Lars Gustafsson (ur. 17 maja 1936r.) - to szwedzki poeta, dramaturg, prozaik i eseista. W 2012 roku Znak wydał tomik jego wierszy "Dziwne drobne przedmioty", w przekładzie Zbigniewa Kruszyńskiego. Marta Rey-Radlińska pisze we wstępie do tomiku: "Lars Gustafsson to poeta, powieściopisarz, eseista, filozof, uczony, buntownik i bloger, nonkonformista. Obrońca przyrody. Artysta słowa. Krytyk społeczny i krytyk literacki. Można by jeszcze długo wyliczać, ale żadne z tych słów osobno ani też wszystkie razem nie oddają w pełni charakteru tego człowieka renesansu".

"Twórczość Gustafssona to towar z przysłowiowej +najwyższej półki+. Jest prosta, a jednocześnie głęboka. Kryje w sobie treści, które nie zawsze widoczne na pierwszy rzut oka, zaskakują przy bliższym poznaniu. W jego poezji prostota i rzeczowość mieszają się z podziwem dla stworzenia. To pokora wobec świata, a jednocześnie podanie w wątpliwość rzeczywistości jako takiej. Tematem jego wierszy może stać się cokolwiek, wszystko i nic. Zwykły przedmiot, zdarzenie, zmiana pogody, uroczystość, wspomnienie, pojęcie matematyczne, starość, czasoprzestrzeń, abstrakcja... Gustafsson ma wyjątkową zdolność dostrzegania niezwykłości tam, gdzie inni widzą zwyczajność, zabawy ukrytymi znaczeniami, podtekstem, mówienia między wierszami" - pisze Rey-Radlińska.

Gustafsson studiował między innymi filozofię i historię literatury na uniwersytecie w Uppsali, a w latach sześćdziesiątych pracował jako redaktor naczelny magazynu literackiego "Bonniers Litteraera Magasin". W 1972 roku przeprowadził się do Berlina Zachodniego, w 1983r. wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie do 2006 roku pracował jako profesor filozofii i studiów germanistycznych na uniwersytecie w Austin w Teksasie. Potem poeta powrócił do Szwecji.

Jego pierwsza powieść to "Vagvila" (1957), ale za swój właściwy debiut uznaje "Poeten Brumbergs sista dagar och dod" (1959). W latach 1971-1978 ukazywała się jego pięciotomowa powieść "Sprickorna i muren", uznawana powszechnie za jedno z najważniejszych jego dzieł. Cykl otwiera "Herr Gustafsson sjalv" - powieść o współczesnym intelektualiście. Kolejne to "Yllet" ("Wełna", polskie wydanie 1977), "Familiefesten" ("Święto rodzinne", polskie wydanie 1981), a kolejne : "Sigismund" i "En biodlarens dod" ("Śmierć pszczelarza", 1982).

Lars Gustafsson jest też autorem wielu zbiorów poezji. Debiutował jako poeta w 1962 roku (Ballongfararna). Od tego czasu wydał kilkadziesiąt tomów wierszy. "Poeta filozofujący, filozof piszący poezję" - tak często określa się Gustafssona. Zadziwienie światem i zadziwienie życiem to często pojawiające się motywy" - pisze Rey Radlińska.

W jury nagrody Herberta zasiadają: Agneta Pleijel, Mercedes Monmany, Jarosław Mikołajewski, Michael Krueger, Edward Hirsch Lidija Dimkovska, Jurij Andruchowycz i Andrzej Franaszek.