Artykuły

"Stabat Mater" op. 53 Karola Szymanowskiego zabrzmi 5 marca w Royal Festival Hall w Londynie, po raz pierwszy w wykonaniu Londyn Philharmonic Orchestra. Wykonanie tego arcydzieła muzyki sakralnej dedykowane jest 1050. Rocznicy Chrztu Polski.

- Ten koncert londyński jest zwieńczeniem wieloletniego procesu przywracania Karolowi Szymanowskiemu należnego miejsca w panteonie wielkich kompozytorów XX wieku - powiedział PAP Paweł Potoroczyn, dyrektor Instytutu Adama Mickiewicza, który współorganizuje to wydarzenie kulturalne.

- "Stabat Mater" to jest skończone arcydzieło, jeden z najpiękniejszych utworów w polskiej muzyce XX wieku. Trzeba z wielkim szacunkiem do tego dzieła podchodzić - zaznaczył dyr. Potoroczyn. - I my podchodząc z takim szacunkiem zapewniliśmy najlepszy z możliwych aparatów wykonawczych, czyli London Philharmonic Orchestrę - która obecnie uznana jest za najlepszy zespół symfoniczny na świecie, a jej dyrygent Vladimir Jurowski uchodzi za geniusza, nie mówiąc już o gwiazdorskiej obsadzie; partie solowe wykonają Elżbieta Szmytka - sopran; Anne Sofie von Otter - mezzosopran i Andrzej Dobber - baryton - dodał.

Orkiestrę poprowadzi Vladimir Jurowski, pierwszy dyrygent London Philharmonic Orchestra (LPO), uważany obok Sir Simona Rattle'a, Valery'ego Gergieva i Edwarda Gardnera za jednego z największych współczesnych wielbicieli i ambasadorów twórczości Szymanowskiego na świecie.

"Stabat Mater" zajmuje w twórczości Szymanowskiego szczególne miejsce. Na powstanie utworu wpłynęło kilka okoliczności: zamówienie przez znanego przedwojennego kolekcjonera dzieł sztuki i mecenasa Bronisława Krystalla "Requiem", poświęconego pamięci jego przedwcześnie zmarłej żony, skrzypaczki Izabeli Krystallowej; własny zamysł Szymanowskiego na skomponowanie "Chłopskiego requiem", w którym pobrzmiewałyby echa śpiewanych w wiejskich kościółkach ulubionych przez niego "Gorzkich żali", a także osobisty dramat, którego doznał po tragicznej śmierci siostrzenicy - Alusi Bartoszewiczówny.

Szymanowski w jednym z wywiadów mówił: "Na postanowienie moje napisania utworu religijnego wpłynął cały szereg pobudek, od wewnętrznych osobistych przeżyć począwszy aż do zewnętrznych okoliczności życiowych, które sprawiły, że ostatniej zimy, odłożywszy chwilowo na bok inne, zaczęte już +świeckie dzieła+, poświęciłem się wyłącznie +Stabat Mater+".

W programie koncertu znajdzie się także "Sześć Pieśni" op.13 do tekstów Maurice'a Maeterlincka Alexandra von Zemlinskiego oraz wykonanie III Symfonii D-dur "Polska" op. 29 Piotra Czajkowskiego, która zawdzięcza swój "polski" podtytuł motywom rytmicznym pojawiającym się w piątej części tego dzieła, charakterystycznym dla poloneza. Orkiestrze towarzyszyć będzie London Philharmonic Choir przygotowany przez Neville'a Creeda.

"Stabat Mater" zostanie ponownie zaprezentowane publiczności 11 marca 2016 podczas belgijskiego festiwalu Klarafestival w Brukseli. Belgijska publiczność usłyszy dzieło Szymanowskiego niemal w tym samym wykonaniu; do składu dołączy jeszcze jeden polski głos - partię mezzosopranu zaśpiewa Agnieszka Rehlis.

W programie brukselskiego koncertu obok "Stabat Mater" znajdą się także utwory Sofii Gubajduliny "Siedem ostatnich słów" i Alexandra von Zemlinskiego "Psalm XXIII", op. 14, Koncert transmitowany będzie na żywo na antenie belgijskiego radia Klara.

W Polsce retransmisję "Stabat Mater" usłyszeć będzie można 20 marca, w Niedzielę Palmową, na antenie Programu 2 Polskiego Radia.

Intensywna obecność dzieł Karola Szymanowskiego w programach kluczowych orkiestr symfonicznych oraz domów operowych na świecie jest konsekwencją kilkuletnich działań Instytutu Adama Mickiewicza w ramach powstałego w 2011 r. programu Polska Music na rzecz popularyzacji i włączenia twórczości kompozytora do międzynarodowego obiegu.

"Naprawdę, nie żartuję - mówił dyr. Potoroczyn - piętnaście lat pracowałem nad przywróceniem Szymanowskiego do repertuaru wielkich orkiestr światowych. Oczywiście zdarzało się, że znani dyrygenci, tacy jak Sir Simon Rattle, Edwarda Gardner sięgali po muzykę Szymanowskiego, ale nigdy nie była to stała obecność w repertuarze".

Muzyka Karola Szymanowskiego zabrzmiała m.in. podczas międzynarodowej trasy London Symphony Orchestra; było to 20 koncertów w sezonie 2012/13, w tym specjalny cykl koncertów na Międzynarodowym Festiwalu w Edynburgu, na płytach Chandos Records - nagrania w interpretacji BBC Symphony Orchestra pod batutą Edwarda Gardnera.

Koncerty LSO były transmitowane także w telewizji MEZZO. Za sprawą Instytutu, inscenizacje opery "Król Roger" zostały pokazane m.in. w Santa Fe (reż. Stephen Wadsworth) i Bilbao (reż. Michał Znaniecki), a także w Londynie w Royal Opera House (reż. Kasper Holten). Brytyjska inscenizacja spotkała się ze szczególnym uznaniem publiczności i krytyków, dziennik "The Telegraph" ogłosił ją mianem "wielkiego tryumfu artystycznego".

W ramach kulturalnego programu Polskiej Prezydencji w Radzie UE w 2011 r. Instytut Adama Mickiewicza współorganizował prezentacje dzieł Szymanowskiego w Brukseli, Berlinie, Mińsku, Kijowie, Londynie, Madrycie, Moskwie i Petersburgu, Paryżu, Pekinie. Dalsze informacje o programie Polska Music dostępne są na stronie polskamusic.iam.pl

Koncert, współorganizowany przez Instytut Adama Mickiewicza w ramach programu Polska Music, to pierwsze zagraniczne wydarzenie programu obchodów 1050. rocznicy Chrztu Polski.

Portal Culture.pl w wersji angielskiej i rosyjskiej przygotowuje serię publikacji przybliżających zagranicznym czytelnikom tematy związane z chrztem Polski w formie wywiadów z historykami oraz artykułów przekrojowych. W wersji polskiej Culture.pl będzie można znaleźć wyselekcjonowane informacje o skarbach polskiego dziedzictwa kulturowego, w tym artykuły o sztuce sakralnej i opisy najważniejszych budowli i dzieł.